Diëtist in opleiding publiceert over voedingsinterventies bij endometriose

Jane Wijbers is van oorsprong psychosociaal ondersteuner, maar volgt nu de deeltijdopleiding Voeding en Diëtetiek aan de Haagse Hogeschool. Tijdens haar studie heeft ze meegewerkt aan een dieetstudie over endometriose bij het Endometriosecentrum van het Amsterdam UMC. Onlangs verscheen de wetenschappelijke publicatie van de resultaten, met Jane als eerste auteur. In het onderzoek is gekeken naar het effect van een endometriosedieet en het FODMAP-dieet bij vrouwen met endometriose.

In de rubriek “De Praktijk” vertelt Jane hier meer over. Wil je ook bloggen over jouw werk of ken je een collega met een goed verhaal? Tip de redactie op info@nieuwsvoordietisten.nl.

Hier is het verhaal van Jane:

Nog geen dieetbehandelingsrichtlijn voor endometriose

Maart stond in het teken van endometriose; een veelvoorkomende chronische aandoening die 1 op de 10 vrouwen treft. Er zijn nog te veel mensen met endometriose waarvan het leven wordt beheerst door klachten zoals hevige menstruatiepijn, chronische buikpijn of een opgeblazen gevoel. Steeds vaker worden leefstijlveranderingen toegepast om klachten te verminderen en het welzijn te verbeteren. Uit onderzoek blijkt dat het volgen van een dieet één van de populaire zelfzorgmaatregelen is en dat dit een positief effect heeft op de levenskwaliteit. Vanwege beperkt wetenschappelijk bewijs is er nog geen dieetbehandelingsrichtlijn beschikbaar. Als ervaringsdeskundige en diëtist in opleiding vond ik dat daar verandering in moest komen. Zo ontstond er een samenwerking met het Endometriosecentrum van het Amsterdam UMC. Hier mocht ik, samen met arts-onderzoekers drs. Annelotte van Haaps en dr. Anneke Schreurs, onder leiding van prof. dr. Velja Mijatovic, het effect onderzoeken van 2 diëten, een endometriosedieet en het FODMAP-dieet, op klachten door endometriose en kwaliteit van leven.

Beide diëten blijken effectief

Dit onderzoek is onlangs gepubliceerd in Human Reproduction, met mij als gedeelde eerste auteur. Deze prospectieve pilotstudie liep tussen april 2021 en december 2022 en 62 deelnemers gediagnosticeerd met endometriose werden geïncludeerd. De deelnemers konden zelf kiezen of zij een dieet wilden volgen, of deel wilden nemen aan de controlegroep zonder dieet. Dit resulteerde in 3 verschillende groepen: het FODMAP-dieet (22 deelnemers), een endometriosedieet (21 deelnemers) en een controlegroep (19 deelnemers). De deelnemers in de dieetgroepen volgden gedurende 6 maanden een dieet, waarbij ik hen de eerste 3 maanden begeleidde bij hun dieet. Hierbij was aandacht voor het handhaven van een volwaardig voedingspatroon en de persoonlijke omstandigheden van de deelnemer. De overige 3 maanden gingen de deelnemers zelfstandig verder met het dieet. De levenskwaliteit werd gemeten aan de hand van de EHP-30 vragenlijst, een gevalideerde vragenlijst om de kwaliteit van leven bij mensen gediagnosticeerd met endometriose te objectiveren. Om het effect van een dieet aan te tonen werden de 2 dieetgroepen vergeleken met de controlegroep. De conclusie: beide diëten hadden een positief effect op het verminderen van pijnklachten en het verbeteren van de kwaliteit van leven.

Endometriosedieet versus FODMAP-dieet

Bij het uitsplitsten van de effecten van de 2 verschillende diëten, rapporteerden FODMAP-deelnemers na 6 maanden significante verbeteringen in pijn bij het plassen en een opgeblazen gevoel. Bij het endometriosedieet werden verbeteringen gerapporteerd in een opgeblazen gevoel en vermoeidheid. Ondanks de positieve effecten moeten de resultaten van dit onderzoek met voorzichtigheid worden geïnterpreteerd. Zo is het endometriosedieet gebaseerd op ervaringen van mensen met endometriose en niet op wetenschappelijk bewijs. Dit dieet was onderdeel van het onderzoek omdat het vaak online genoemd wordt als een effectieve manier om symptomen te bestrijden, en er daardoor onder vrouwen grote belangstelling is voor dit dieet. Daarnaast kan het zijn dat alleen het idee dat mensen zelf iets kunnen doen om hun symptomen te verminderen, een effect gehad heeft op de positieve effecten van het dieet. Ook kan het feit dat deelnemers in de dieetgroep uitgebreide dieetbegeleiding kregen, mogelijk meespelen bij de positieve resultaten. Toch kan er geconcludeerd worden dat een dieetinterventie ondersteunend kan zijn aan de behandeling van endometriose. Gepersonaliseerd dieetadvies van een diëtist is hierbij essentieel, waarbij rekening wordt gehouden met het klachtenpatroon en de wensen van de cliënt.

Voedingsadviezen bij endometriose

Het is belangrijk dat een gezond en volwaardig voedingspatroon de basis vormt van voedingsadviezen bij endometriose. Het wordt afgeraden om zomaar voedingsgroepen te vermijden, zoals gluten, koemelk of soja. Dit kan leiden tot voedingstekorten en gezondheidsproblemen op de lange termijn. Een artikel over voeding en endometriose op Voedingskennis.nl van diëtisten Emma Huijs en Linda Swart kan daarbij als richtlijn dienen. Echter, endometriose is een complexe aandoening waarbij het klachtenpatroon sterk kan verschillen en waarbij mensen zowel fysiek als mentaal veel hebben doorgemaakt. Daarom heeft een cliënt baat bij een diëtist met kennis over deze aandoening. Recent is er een kennisnetwerk gevormd waar ik aspirant-lid van ben: Endometriose Diëtisten Nederland (EDN). EDN zet zich in voor gespecialiseerde voedingszorg bij endometriose en werkt hiervoor samen met gynaecologen met aandachtgebied endometriose.