Kinderobesitas is een groeiend probleem  

Zowel het aantal volwassenen als kinderen met obesitas stijgt. Prof. dr. Erica van den Akker waarschuwt voor de dreigende crisis in de gezondheidszorg als gevolg hiervan. Ze pleit voor preventie, vroegtijdige interventie en toegang tot anti-obesitas medicatie voor kinderen. Op 19 april is Van den Akker benoemd tot hoogleraar Kinderendocrinologie aan Erasmus MC.  

Toename van 400 procent

Recente cijfers van het CBS laten zien dat 12 procent van de Nederlandse kinderen te zwaar is en 4 procent lijdt aan obesitas. Van den Akker werkt als kinderarts-endocrinoloog in het Centrum Gezond Gewicht (CGG) van het Erasmus MC. In haar oratie met de titel “De boodschap van hormonen. Het lichaam luistert, wij ook?” benadrukt ze dat deze stijging slechts het topje van de ijsberg is: ‘Bij ons komen alleen de ernstig zieke kinderen, maar ook wij zien sinds de opening van de obesitaspolikliniek in 2014 een toename van 400 procent. En de meeste kinderen met obesitas worden volwassenen met obesitas.’  

Verstoorde hormoonbalans

De kennis over obesitas is de afgelopen jaren enorm toegenomen. Obesitas is niet alleen een kwestie van te veel eten en te weinig bewegen, het is een ziekte waarbij de hormoonhuishouding van kinderen ontregeld raakt. Factoren als bewerking van voedsel, geraffineerde suikers, voedseladditieven, medicijnen, stoffen in het milieu, het microbioom en epigenetica kunnen allemaal een rol spelen in de verstoring van de hormoonsystemen. Van Akker licht toe dat zodra obesitas zich ontwikkelt, de hormoonbalans verstoord raakt en het lichaam in een staat van vetopslag terechtkomt. Dit maakt het moeilijk om de ziekte te keren, tenzij er zeer vroeg wordt ingegrepen.   

Start zo vroeg mogelijk met leefstijlinterventie 

Van den Akker raadt aan bij kinderen met overgewicht zo vroeg mogelijk te starten met leefstijlinterventie. Anders dan ouders vaak denken, groeit een kind er niet vanzelf overheen. Ze ziet bij kinderen een enorme veerkracht om het lichaam weer beter te maken. ‘Als je weet dat het obesitas is, moet je vooral niet afwachten, maar meteen aan de bak. Ook als kinderen nog heel jong zijn, bijvoorbeeld 2 jaar oud.’   

Anti-obesitas medicatie

Toch zorgen de leefstijlinterventies niet bij alle jonge obesitaspatiënten voor verbetering. Sinds 2020 is er anti-obesitas medicatie op de markt voor kinderen van 12 jaar en ouder. Deze medicijnen helpen de hormoonhuishouding te normaliseren. Een probleem is dat deze medicijnen duur zijn en niet worden vergoed door de zorgverzekeraar. Dit veroorzaakt zorgongelijkheid en moet volgens Van den Akker veranderd worden, zodat het voor alle kinderen die er baat bij hebben beschikbaar wordt.  

Groot maatschappelijk probleem

Op dit moment telt Nederland al 100.000 kinderen met obesitas. Dat heeft ernstige gevolgen voor de gezondheid en de gezondheidszorg. Van den Akker ziet obesitas dan ook als een groot maatschappelijk probleem dat met spoed aangepakt moet worden. Hierin ziet ze ook een belangrijke taak voor de overheid. ‘Die moet zorgen voor maatregelen die de leefomgeving gezonder maken. Zolang ongezonde producten vele malen goedkoper zijn dan goede voeding, blijven de verleidingen overal aanwezig. Die aanpak vraagt lef.’  

Bron: Erasmus MC