Malnutrition Awareness Scale voor thuiswonende ouderen

Ondervoeding bij ouderen in de thuissituatie vraagt om bewustzijn van het probleem bij de ouderen zelf. Een artikel in Clinical Nutrition beschrijft de ontwikkeling van een Nederlandse vragenlijst: de Malnutrition Awareness Scale (MAS). Deze lijst meet of ouderen zich realiseren welk risico ze lopen.

Noodzaak

Dat ouderen zich bewust zijn van het risico op ondervoeding is nodig. Ondervoeding bij ouderen ontwikkelt zich vaak thuis en heeft als gevolg dat ouderen die worden opgenomen in ziekenhuizen of verpleeghuizen vaak al ondervoed binnenkomen. In Europa is ongeveer 8,5 procent van de thuiswonende ouderen ondervoed. Tot op heden was er geen goed instrument om op een objectieve en kwantitatieve manier het bewustzijn van het risico op ondervoeding bij ouderen die thuis wonen te meten.

Pre-motivatiefase

De MAS werd ontwikkeld op basis van het zogenoemde I-Changemodel dat uitgaat van een pre-motivatiefase (oftewel awareness fase) die voorafgaat aan de fase van motivatie die nodig is om actie en gedragsverandering te laten plaatsvinden. In die pre-motivatiefase speelt kennis een rol, samen met waarnemen van signalen, risicoperceptie en bewustzijn van de risico’s.

Lijst met 22 vragen

De lijst van vragen bevat 22 items. Er zijn bijvoorbeeld stellingen als “Het is gezond om onbedoeld af te vallen als je te zwaar bent” of “Het is prima om meer dan 2 keer per week de warme maaltijd over te slaan”. Ook bevat de lijst vragen over de eigen situatie zoals: “Zou u het merken als u 1 of 2 weken niet voldoende zou eten?” of “Hoe gezond zou u het vinden om te mager te zijn?”. De score op de MAS kan variëren van 0 tot 22, waarbij 0 staat voor een laag bewustzijn van ondervoeding en 22 voor een hoog bewustzijn van ondervoeding.

Getest

De MAS is in eerste instantie getest bij kleinere groepen, bijgeschaafd en uiteindelijk in een grote groep ouderen (n=216) getest. Hieruit blijkt dat de ouderen maximaal 18 minuten nodig hadden om de vragen te beantwoorden. Het overgrote deel (83 procent) van de ouderen vond de vragen (zeer) begrijpelijk en 80 procent vond het niet moeilijk of vervelend om de vragen te beantwoorden. Woorden als ondervoeding en inflammatie – die wel gebruikt worden in professionele setting en officiële definities van ondervoeding – worden in de vragenlijst overigens niet gebruikt. Reden is dat de doelgroep deze niet kan plaatsen of er verkeerde associaties bij heeft. Zo wordt ondervoeding volgens de onderzoekers door ouderen vooral gezien als honger in tijden van oorlog of in ontwikkelingslanden en leggen ze niet de relatie met zichzelf.

Bron: Clinical Nutrition

Je kunt de complete MAS in het Nederlands downloaden via een link onderaan het artikel in Clinical Nutrition (bij Appendix A. Supplementary data).