Reuk- en smaakveranderingen bij kinderen met kanker

Diëtist en gezondheidswetenschapper Mirjam van den Brink promoveerde op 12 april aan Universiteit Maastricht op onderzoek naar reuk- en smaakveranderingen bij kinderen met kanker. Tot wel 60 procent van de kinderen met kanker blijkt er last van te hebben en noemt dit één van de meest vervelende klachten. De beste aanpak is individueel (voedings)advies.

Risico op ondervoeding

Kinderen die behandeld worden voor kanker krijgen vaak te maken met bijwerkingen, zoals misselijkheid, braken en mucositis. Deze beïnvloeden de voedingsinname en vergroten het risico op ondervoeding. Door een slechte voedingstoestand kunnen kinderen met kanker meer infecties krijgen, alsook een verminderde overleving en lagere kwaliteit van leven. Het is dus belangrijk dat een kind met kanker goed gevoed is en blijft tijdens de behandeling. Reuk– en smaakveranderingen veroorzaakt door chemotherapie kunnen de voedingsinname ook in gevaar brengen. Het reukvermogen speelt een belangrijke rol in het opwekken van eetlust en het smaakvermogen bij de keuze om iets wel of niet te eten.

Strips & Sticks

Mirjam onderzocht bij het Prinses Máxima Centrum in Utrecht de aard en omvang van reuk- en smaakveranderingen en de invloed hiervan op het eetgedrag en de kwaliteit van leven bij kinderen met kanker. Ze volgde 94 kinderen tussen 6 en 18 jaar tijdens en na de behandeling met chemotherapie. Reuk- en smaakfunctie werden gemeten 6 weken, 3 maanden en 6 maanden na diagnose, en 3 maanden na de laatste chemokuur. Ze gebruikte daarvoor “Taste Strips” en “Sniffin’ Sticks”. Mirjam: ‘Het kind legt de papieren strips op de tong waarin de smaken zoet, zuur, zout en bitter in diverse concentraties zijn geïmpregneerd en ruikt aan geurstiften die allerlei geuren in diverse concentraties bevatten. Eerder hadden we 609 gezonde kinderen getest op hun smaakvermogen, om zo normaalwaarden te maken voor deze smaaktest.’

Gevoelig voor geur en smaak

De testen laten zien dat reukgevoeligheid in het algemeen hoger is tijdens de behandeling, vooral bij kinderen met acute lymfatische leukemie en ook ten opzichte van gezonde kinderen. Daarentegen lijkt de smaakfunctie verminderd te zijn tijdens de chemokuur. Smaakverlies lijkt relatief vaker voor te komen bij kinderen met lymfomen en solide tumoren. Naast de testen heeft Mirjam ook vragenlijsten gebruikt en kinderen geïnterviewd. Uit de vragenlijsten blijkt dat 63 procent van de kinderen zegt dat het eten niet goed smaakt en dat 48 procent misselijk wordt van voedsel of geuren. Dit heeft een negatieve invloed op hun kwaliteit van leven. Daarnaast hebben veel kinderen last van geuren in hun omgeving, zoals etensluchtjes, de geur van alcohol maar ook het parfum van zorgverleners.

Individueel voedingsadvies

Reuk– en smaakveranderingen komen dus heel vaak voor bij kinderen met kanker. Soms kunnen geuren en smaken beter of slechter worden waargenomen, soms zijn ze compleet anders dan voorheen. Daarom is individueel (voedings)advies de beste aanpak om met reuk– en smaakveranderingen om te gaan, stelt Mirjam. ‘Zorgverleners moeten meer voorlichting krijgen over het optreden van reuk– en smaakveranderingen en over de gevolgen ervan. Zij kunnen daardoor vaker doorverwijzen naar een diëtist voor optimale begeleiding op het gebied van reuk– en smaakveranderingen bij kinderen met kanker.’

Bron: Prinses Máxima Centrum