Ketogeen dieet: wat weten we ervan?

Er is reden voor optimisme over het ketogeen dieet, maar er is meer onderzoek van goede kwaliteit nodig. Dat zegt prof. dr. David Ludwig, hoogleraar voeding aan de Harvard T.H. Chan School of Public Health, in een artikel in Journal of Nutrition.

Veranderde visie

Hoe mensen tegen het ketogeen dieet (met meer dan 70 energieprocent vet) aankijken, is in de afgelopen 40 jaar flink veranderd. Zoals Ludwig het uitlegt: in 1979 dacht men dat het ketogeen dieet door de hoge vetinname dik maakt. In 1999 werd het er zwaarder van worden niet meer zozeer als probleem gezien, maar wel dat je er hart- en vaatziekten van zou krijgen. In 2019 zorgt een ketogeen dieet niet meer tot hart- en vaatziekten, maar heeft het wel andere ernstige bijwerkingen. Voor Ludwig de reden om een nieuw review te schrijven over de wetenschappelijke onderbouwing van het ketogeen dieet.

Obesitas en diabetes

‘Het ketogeen was een eeuw geleden de standaard behandeling bij diabetes’, schrijft Ludwig, ‘maar door de ontdekking van insuline verdween dit eetpatroon uit zicht en konden mensen met diabetes ook overleven op een eetpatroon met veel koolhydraten. De afgelopen 50 jaar hebben de voedingsrichtlijnen in de VS zich gericht op het verminderen van de inname van verzadigd vet en van het totaal aan vet. Toch is het aantal mensen met obesitas en diabetes in deze periode enorm toegenomen. Sinds kort krijgen ketogene diëten veel aandacht van voedingswetenschappers en van het grote publiek.’

Voordelen van ketogeen dieet

Ludwig stelt dat er weer een verandering nodig is: niet meer bang zijn voor vet, maar juist het aantal koolhydraten beperken. Een ketogeen dieet zou volgens hem een oplossing zijn voor het constante hongergevoel dat veel mensen hebben. Ook zou dit dieet het energieverbruik verhogen, waarmee het effectief kan zijn tegen obesitas. Hij haalt studies aan waarin het ketogeen dieet effectief is gebleken bij mensen met diabetes type 2. Bij diabetes type 1 zijn er nog weinig onderzoeken gedaan, mogelijk vanwege de angst voor hypoglycemie en ketoacidose. Ook zijn er aanwijzingen dat het ketogeen dieet het risico op hart- en vaatziekten vermindert en een gunstige aanvulling is op de behandeling van kanker. Daarnaast noemt Ludwig ketonen een “superbrandstof” voor het brein, die mogelijk ook een rol kan spelen bij het verminderen van symptomen van neurodegeneratieve en psychiatrische aandoeningen. Naar het effect van het ketogeen bij endocriene, gastrointestinale en neurologische aandoeningen word nog onderzoek gedaan.

Oog voor kwaliteit

Hoewel ongeraffineerde koolhydraten gezonder zijn dan geraffineerde granen, is het de vraag of koolhydraten überhaupt nodig zijn. Volgens Ludwig hebben mensen helemaal geen koolhydraten nodig. Zorgen over de veiligheid van het ketogeen dieet weerlegt Ludwig en hij stelt dat ketogene eetpatronen evolutionair gezien jarenlang zonder problemen werden gebruikt door bijvoorbeeld jager-verzamelaars. Hoewel vermoeidheid en andere symptomen kunnen ontstaan in de beginfase van een ketogeen dieet, lijken er geen grote zorgen over de veiligheid van het dieet te zijn bij een goed samengesteld eetpatroon. Wat van belang is, is aandacht voor de kwaliteit van de voeding, net als bij ieder ander eetpatroon.

Meer onderzoek nodig

Ludwig benadrukt dat er nog een gebrek is aan goed onderzoek op dit gebied. ‘Klinische trials van hoge kwaliteit zijn nodig om de effecten van ketogene diëten op lange termijn vast te stellen’, stelt hij. Daarnaast zijn er nog veel vragen onbeantwoord, zoals of er groepen mensen zijn die sterker reageren op een ketogeen dieet dan andere, en of er aandoeningen zijn die een contra-indicatie vormen voor het volgen van een ketogeen eetpatroon.

Bron: Journal of Nutrition