Waarom de overheid Nederland maar niet in beweging krijgt

Al ruim 20 jaar subsidieert de overheid beweegprogramma’s en worden publiekscampagnes opgezet om beweging te stimuleren. Toch worden de beweegrichtlijnen nog steeds niet gehaald door meer dan de helft van de bevolking. Volgens een reconstructie van het NRC komt dat door een versnipperd beleid en een overheid die zichzelf tegenwerkt.

Structurele problemen

De reconstructie van het NRC is gebaseerd op informatie van onder meer 3 (top)ambtenaren van het ministerie van VWS, verschillende leden van de Tweede Kamer en het Mulier Instituut. De afgelopen 20 jaar zijn er wel honderden projecten geweest en miljoenen euro’s aan subsidie verstrekt om beweging te stimuleren. Maar er is volgens het NRC sprake van structurele problemen: veel beweegprojecten duren maar 1 regeerperiode en de potjes geld zijn altijd tijdelijk. Vaak zien ministers het probleem van bewegingsarmoede wel, maar willen ze er niet echt iets aan doen, omdat ze mensen niet willen betuttelen, aldus het NRC.

Gymles

De overheid werkt zichzelf volgens het NRC ook vaak tegen. Zo wil de overheid al jaren meer gymlessen op scholen, maar komt dat er in de praktijk maar niet van. In de periode 2012-2017 was er geld voor gereserveerd, maar lukte het niet omdat scholen tegelijkertijd moesten bezuinigen en daardoor veel gymdocenten ontsloegen. Ook waren ministeries in het verleden het niet altijd met elkaar eens. Zo wilde VWS scholen in het verleden verplichten tot extra gymles, maar was het ministerie van Onderwijs tegen omdat scholen zelf mogen bepalen hoe ze hun onderwijs inrichten. Inmiddels is op basisscholen 2 uur gymles dit jaar verplicht gesteld, maar blijkt 1 op de 3 gemeenten niet genoeg gymlokalen te hebben om dit in te voeren.

Beweegcijfers niet accuraat

Dan is er volgens het NRC nog het probleem van de beweegcijfers. Kabinet na kabinet heeft in het verleden gepronkt met toegenomen beweegcijfers in de bevolking, maar die cijfers blijken helemaal niet zo accuraat. Het RIVM heeft met terugwerkende kracht onderzocht hoeveel mensen vanaf 12 jaar voldoen aan de laatste beweegrichtlijnen van de Gezondheidsraad uit 2017. In 2001 voldeed net geen 40 procent eraan, en in 2022 was dat 43 procent. Kortom: een lichte stijging en meer dan de helft van de bevolking vanaf 12 jaar beweegt dus nog steeds onvoldoende. Het doel van de overheid staat in het Preventieakkoord uit 2018: in 2040 moet 75 procent van de bevolking voldoen aan de beweegnormen. Er is dus nog een lange weg te gaan.

Sportwet

Het afgelopen kabinet (Rutte IV) was van plan om  een sportwet in te voeren, die de overheid verplicht om mensen in beweging te krijgen en beleid door te zetten, ook als er een nieuw kabinet komt. Zo zou er een einde komen aan de vrijblijvendheid en tijdelijkheid van projecten en subsidies. Door de val van dit kabinet is de sportwet er nooit gekomen. En in de verkiezingsprogramma’s van de verschillende partijen is het nauwelijks een thema, aldus het NRC.

Pandemie

In 2012 sprak The Lancet voor het eerst over de “pandemie van beweegarmoede” en ook de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) beschouwt fysieke inactiviteit als een van de grootste gezondheidsproblemen ter wereld. Een gebrek aan beweging kost wereldwijd meer doden dan roken. Fysieke inactiviteit verhoogt het risico op kanker, hart- en vaatziekten en diabetes type 2 met 20 tot 30 procent. Over deze pandemie hoor je niemand, zo stelt het NRC.

Bron: NRC