Nationaal Preventieakkoord wil daling van overgewicht in 2040

In 2040 is het aantal mensen met overgewicht gedaald in plaats van gestegen. Tenminste, als het aan het Nationaal Preventieakkoord ligt, dat staatssecretaris Blokhuis van Volksgezondheid, Welzijn en Sport op vrijdag 23 november naar de Tweede Kamer heeft gestuurd. Meer dan 70 partijen beloven hierin samen aan de slag te gaan om Nederland gezonder te maken en gezondheidsverschillen te verkleinen. Naast een daling van het aantal mensen met overgewicht willen de deelnemers bereiken dat er in 2040 een rookvrije generatie is ontstaan, dat jongeren en zwangeren geen alcohol drinken en dat iedereen veel bewuster is van de risico’s van alcohol.

Maatregelen tegen overgewicht

Het is de ambitie van het Nationaal Preventieakkoord om het percentage overgewicht te laten dalen tot het niveau van 1996. Dit is ambitieus, gezien de huidige stijgende trend. Men streeft naar een percentage jeugdigen met overgewicht van 13,5 procent naar 9,1 procent of lager in 2040 en het percentage jeugdigen met obesitas van 2,8 procent naar 2,3 procent of lager. Voor volwassenen is het doel bij overgewicht van 48,7 procent naar 38 procent en bij obesitas van 14,5 procent naar 7,1 procent of lager in 2040. Volgens het akkoord gaan diverse partijen zich inzetten om de omgeving gezonder te maken en bewegen te stimuleren. Om gezond eten te stimuleren, komt er onder andere een crossmediale campagne over de Schijf van Vijf en een nieuw, breed gedragen voedselkeuzelogo. Om het drinken van water te stimuleren komen er meer watertappunten op publieke plekken. Producenten gaan suiker in frisdrank stapsgewijs verminderen naar 30 procent minder verkochte calorieën in 2025. De horeca wordt door Koninklijke Horeca Nederland (KHN) gestimuleerd om meer groenten en minder vlees aan te bieden. Dit gebeurt in samenwerking met Dutch Cuisine.

Rookvrije generatie

In 2040 moet er sprake zijn van een rookvrije generatie. Dat betekent dat de samenleving zo tabak- en rookvrij wordt ingericht dat kinderen niet meer verleid worden om te beginnen met roken en rokers geholpen worden om te stoppen. Vertegenwoordigers van sportverenigingen, kinderboerderijen, speeltuinen en kinderopvanglocaties gaan samen met gemeenten toewerken naar een 100 procent rookvrije kindomgeving in 2025. De accijns op sigaretten wordt 1 euro verhoogd in 2020. Sigaretten en shag worden voorzien van een neutrale verpakking en bij verkooppunten uit het zicht gehaald. Het eigen risico voor zowel de behandeling als de medicatie om te stoppen met roken wordt geschrapt en zorgverleners gaan actief aan de slag om te helpen bij het stoppen. Rookruimten in de horeca sluiten uiterlijk 1 juli 2022. Met bedrijven wordt afgesproken dat rookruimten op het werk uiterlijk een jaar later ook dicht zijn. Rookvrije terrassen in de horeca worden verder gestimuleerd.

Naleving leeftijdsgrens alcoholverkoop

De deelnemers van het Nationaal Preventieakkoord willen dat jongeren en zwangeren geen alcohol drinken en het aantal probleemdrinkers daalt. Daarnaast is het doel dat Nederlanders zich veel bewuster worden van de risico’s van alcohol. Onderwijsinstellingen en studentenverenigingen gaan plannen maken om risicovol alcoholgebruik onder jongeren stevig terug te dringen. Professionals en vrijwilligers worden ondersteund om problematisch alcoholgebruik te signaleren en te voorkomen. Naleving van de leeftijdsgrens door verstrekkers wordt stapsgewijs verbeterd tot 100 procent in 2030. Alcoholreclame langs de velden bij amateursport verdwijnt. Sportkantines gaan meer verantwoord om met alcohol, bijvoorbeeld door niet te schenken tijdens jeugdwedstrijden en de meters bier af te schaffen. Er komt een einde aan stunten met alcohol. Aanbiedingen worden beperkt tot maximaal 25 procent korting. De betrokken partijen gaan er ook voor zorgen dat jongeren minder in aanraking komen met alcoholreclame via social media en op plekken waar ze vaak komen.

Stevige kritiek

Staatssecretaris Paul Blokhuis: ’Ik ben ongelooflijk trots op de constructieve manier waarop alle betrokken partijen samenwerken. We maken samen een vuist voor een gezonder Nederland.’ Toch is er meteen al stevige kritiek. Deelnemers vinden dat het pakket maatregelen onvoldoende is om de ambitieuze doelstellingen te behalen. Het RIVM bevestigt dit in een quickscan. Opinieleiders vinden dat het kabinet meer moet durven inzetten op impopulaire maatregelen, zoals prijsverhogingen en verboden, ook als belanghebbende partijen zoals retail en industrie daar tegen zijn. Verder is er kritiek op het feit dat gezonde producten, zoals groenten en fruit, duurder worden door de BTW-stijging en dat de industrie mede het beleid bepaalt.

Bron: Rijksoverheid