Samen op weg naar een groener, gezonder en gelukkiger Nederland

Groen – in de meest brede zin van het woord – en gezondheid zijn een topcombinatie. Dat was de boodschap van het jaarcongres van het netwerk “Alles is gezondheid” dat op de langste dag van het jaar (21 juni 2023) gehouden werd. Diverse sprekers belichtten vanuit verschillende invalshoeken het thema van de dag: De Groene route – samen op weg naar een groener, gezonder en gelukkiger Nederland.

Groen gedrag

‘Groen gaat niet alleen over duurzaamheid, niet alleen over groen op je bord’, legde Karen van Ruiten, directeur van Alles is Gezondheid & Positieve Gezondheid en dagvoorzitter van het congres aan de honderden aanwezigen uit. ‘Het gaat ook over groen gedrag, over verstillen in jezelf en zoeken naar balans. De natuur kan ons daarbij helpen en daarom moeten we alle initiatieven die er zijn, alle groene stappen die er worden gezet, omarmen.’ En dat werd volop gedaan tijdens de dag in het Inspiryum bij boomkwekerij Ebben in Cuijk. Hier was een groene wereld geschapen, waar tussen de bomen geluisterd kon worden naar de vele inspirerende verhalen uit de praktijk, je kon er deelnemen aan sessies van buiten-psychologen, meedoen met een muziekwandeling of op zoek gaan naar je veerkracht en kracht in een spirituele labyrintwandeling.

Groen wonen

Jacob Versteeg Conllede van Ballast Nedam sprak over groene initiatieven in de projectontwikkeling. Investeren in gezonde en aantrekkelijke buurten, wijken, dorpen en steden loont volgens hem. Ballast Nedam wil dit gaan aantonen met de wijk Cartesius in Utrecht. Dit moet een wijk worden waarin groen de boventoon voert om te recreëren, te sporten en om van te eten (moestuinen). Een omgeving die uitnodigt tot bewegen en gezond leven. Uit dit project moet blijken dat de bewoners langer gezond leven. De wetenschappelijke theorie van de Blue Zones heeft hiervoor als inspiratie gediend. Versteeg Conllede: ‘Jarenlang was het centrale thema in de bouw: duurzaamheid. Dat is nu aan het veranderen naar gezondheid. En dan kunnen we niet om groen heen.’

Dag-daags bewegen moet norm worden

Voorzitter van de Beweegalliantie Carl Verheijen sprak over hun initiatief om meer in te zetten op dagelijks bewegen. Meer bewegen is onderdeel van het Nationaal Preventieakkoord met als uiteindelijke doel dat 75 procent van de Nederlanders in 2040 voldoet aan de beweegrichtlijnen. Met de Beweegalliantie kan er meer maatschappelijke aandacht en actie voor bewegen komen. Verheijen: ‘We voldoen in Nederland nog steeds niet aan de beweegnorm. Het dag-daags bewegen moet normaal worden: elke dag voldoende beweging pakken bij dagelijkse activiteiten. En daarbij willen we er helemaal geen nadruk op leggen dat iedereen moet gaan sporten. Juist andere beweging is belangrijk. Denk aan dansen, tuinieren, spelen en lopen om ergens te komen. Juist dat zijn we decennialang steeds minder gaan doen.’ Vergroening van buurten kan volgens Verheijen bijdragen aan meer bewegen en zo ook aan meer sociale cohesie.

“Eco” in plaats van “ego”

Tv-tuinman Lodewijk Hoekstra (bekend van “Eigen huis en tuin”) vertelde over zijn missie Nederland een stukje groener te maken. ‘Nederlanders willen dat natuur gemakkelijk is, het mag geen tijd kosten en het moet doen wat wij willen. We lijden aan een netheidscomplex wat groen betreft, met onze betegelde tuinen en vierkante-meter moestuinen in geïmpregneerde bakken. De connectie met de natuur zijn we volledig kwijt.’ Hoekstra zegt dat we moeten leren meer vanuit “eco” te denken dan vanuit “ego”. Volgens Hoekstra blijkt uit onderzoek dat groen bijdraagt aan sneller herstel van stress, zorgt voor socialen cohesie en een rol speelt bij een optimale ontwikkeling van kinderen. Ook besprak hij onderzoek waaruit blijkt dat zieken die kijken naar groen sneller beter zijn en eerder het ziekenhuis kunnen verlaten dan zieken die niet op groen uitkijken.

Gezond eten voor iedereen

In Friesland in de buurt van Heereveen draait een project van sociale voedseltuinen van de Stichting Sociaal & Vitaal dat gefinancierd wordt vanuit ondernemingen in de buurt. Loraine Westerneng, boerendochter en ondernemer, vertelde enthousiast hoe deze eerste sociale zelfoogsttuin van Nederland is opgezet. ‘Het systeem knelt. Gezond eten is belangrijk maar gezinnen die onder de armoedegrens leven, en dat zijn er heel veel in Nederland, kunnen geen gezonde producten kopen omdat die duurder zijn dan ongezonde producten. We hebben daarom een zelfoogsttuin opgezet waarvan 300 gezinnen die van een minimum moeten rondkomen, gratis komen oogsten. In de tuin staan 80 verschillende soorten groenten, fruit en kruiden die na elkaar rijp zijn om te oogsten.’ Volgens Westerneng is de tuin geen doel maar een middel. Hiermee doen ze aan voedsel-educatie voor het hele gezin. Ze zijn duurzaam en sociaal bezig. Ze dragen bij aan de biodiversiteit omdat alles onbespoten is en – last but not least – dragen ze bij aan vitaliteit en gezondheid. Op dit moment zijn er in Friesland al 4 sociale voedseltuinen en wordt onderzocht of dit initiatief opgeschaald kan worden.

Wood Wide Web

De bijzondere en inspirerende dag met deelnemers uit veel verschillende domeinen werd heel passend afsloten met een optreden van het klassieke muziekensemble Calefax samen met Ramsey Nasr. In de voorstelling Wood Wide Web vertelt Nasr het holistische en actuele verhaal over de oeroude intelligentie van het bos en de bomen. Dit alles onder begeleiding van Calefax die een bewerking van “die Waldszenen” van Robert Schumann speelden.