Relatie tussen fosfaat en hart- en vaatziekten bij diabetes type 2 

Fosfaat lijkt een belangrijke rol te spelen in de ontwikkeling van hart- en vaatziekten bij mensen met diabetes type 2. Dit blijkt uit promotieonderzoek van arts-onderzoeker Amarens van der Vaart aan de Rijksuniversiteit Groningen.  

Wisselwerking

Van der Vaart onderzocht de wisselwerking tussen de fosfaat- en glucoseregulatie en de impact van deze wisselwerking op het risico op hart- en vaatziekten bij mensen met diabetes type 2. Hieruit blijkt dat er een sterke interactie bestaat tussen de fosfaat- en glucoseregulatie. Bij diabetische ketoacidose treden aanzienlijke schommelingen op in fosfaatniveaus. Ook bij gezonde mensen treden na de inname van glucose veranderingen op in fosfaatspiegels en het belangrijkste fosfaat-regulerende hormoon fibroblast growth factor 23 (FGF23). FGF23 zorgt ervoor dat overtollig fosfaat via de urine wordt uitgescheiden. Verhoogde niveaus van FGF23 houden ook verband met een verhoogd risico op diabetes type 2 of op het ontwikkelen van diabetes na niertransplantatie.  

Verhoogd sterfterisico

De promovendus bestudeerde de rol van fosfaat in het risico op hart- en vaatziekten bij diabetes type 2. Bij mensen met diabetes type 2 worden verhoogde waarden van serumfosfaat (> 1,5 mmol/liter) sterker gerelateerd aan een verhoogd sterfterisico dan bij mensen zonder diabetes. Fosfaat is een bekende factor in het ontstaan van vaatwandverkalking, en glucose versterkt dit effect mogelijk nog meer. Een hoog gehalte aan fosfaat in de bloedbaan bevordert de vorming van kalkdeeltjes, wat net als hoge bloedglucosewaarden, leidt tot celbeschadiging en ontstekingen. Mensen met diabetes lijken dan ook vatbaarder voor deze vaatverkalking, zeker als hun fosfaatspiegels verder stijgen.  

Voorkomen verhoogd serumfosfaat

Met de onderzoeksresultaten hoopt Van der Vaart nieuwe inzichten te verkrijgen die kunnen bijdragen aan betere behandelingen en preventiestrategieën bij diabetes type 2. Het is volgens haar nog zoeken naar goede manieren om het serumfosfaat in het bloed te verlagen. Tot nu toe is bekend dat gebruik van zuivelproducten, die rijk zijn aan fosfaat, in elk geval niet resulteert in een toename van het serumfosfaat. 

Meer informatie is te vinden in het proefschrift  The fate of phosphate in diabetes: Phosphate, fibroblast growth factor 23 and vascular calcification in diabetes. 

Bron: Rijksuniversiteit Groningen