Recensie: Verbeterd recept – waarom je te veel ultrabewerkt voedsel eet

De Vlaamse journalist Eva Kestemont at een maand lang geen fabrieksvoedsel. Het experiment leidde tot een boek met mooie overpeinzingen over voeding en dan met name over ultrabewerkt voedsel. Wat is de invloed van deze producten en kunnen we nog zonder?

Experiment

Kestemont besloot om een maand lang geen enkel fabrieksproduct te eten, samen met 9 collega’s en vrienden. Voor en na de maand lieten ze zich controleren door 2 artsen, iets wat tenslotte resulteerde in een online dossier voor Knack “Weet wat je eet”. Over het experiment wordt in dit boek maar weinig vermeld (jammer!), behalve dat het zorgde voor “een explosie van culinaire creativiteit en enkele heerlijke ontdekkingen”. En qua gezondheid? Uit de bloedmonsters bleek dat verschillende zware metalen in het bloed waren gedaald na de maand. Ook daalde het lichaamsgewicht van de deelnemers en meldde 1 deelnemer, een zware migrainepatiënt, dat ze in deze maand nauwelijks hoofdpijn had. Maar bovenal ontwikkelde Kestemont door het experiment een andere kijk op voeding – en daarom schreef ze dit boek.

Citroenzuurfabriek

Het boek start met een hoofdstuk over ultrabewerkt voedsel, bekende kost voor een diëtist. De NOVA-indeling komt bijvoorbeeld aan bod, net zoals e-nummers en clean labeling. De uitleg is eenvoudig en leest gemakkelijk weg. Interessant is bijvoorbeeld het verslag van een bezoek aan de fabriek waar citroenzuur wordt gemaakt. Voortaan laat je elke associatie met een kneepje citroensap wel achterwege. Hoofdstuk 2 bespreekt de gevolgen van ultrabewerkt voedsel op de maatschappij. Het rekent af met de mythes dat fabrieksvoedsel snel en goedkoop is en het gaat dieper in op de negatieve gevolgen voor de volksgezondheid en het milieu, zoals het hoge zoutgehalte en de overdaad aan plastic.

Ontsnappen aan fabrieksvoedsel?

Kunnen we nog blijvend ontsnappen aan ultrabewerkt voedsel, dat vraagt Kerstemont zich af. In het 3e en laatste hoofdstuk onderzoekt ze of we het voedselsysteem nog kunnen veranderen. Helemaal zonder ultrabewerkt voedsel is waarschijnlijk niet mogelijk, stelt ze. Inmiddels eet ze zelf ook weer wat ultrabewerkte producten. Maar ze zou wel willen dat ultrabewerkt niet meer een onmisbare pijler is in onze voeding. Ze filosofeert hoe het zou zijn als ál het bewerkte voedsel zou verdwijnen. Het betekent – en dat is logisch – dat we meer zelf moeten gaan koken en creatiever worden in de keuken, bijvoorbeeld om je eigen notenpasta, pastasaus of hummus te maken. Er zullen ook geen zakken chips of repen chocolade meer naar je lonken vanuit de keukenkastjes. Minder bewerkt voedsel kan eerst beperkend voelen, maar uiteindelijk bevrijdend zijn, aldus Kerstemont. Met als kanttekening dat we zeker meer tijd kwijt zullen zijn aan het inkopen en bereiden van eten. Maar kan de wereldbevolking wel gevoed worden zonder ultraprocessed foods? En hoe zit het met voedselveiligheid? Het zijn interessante vragen die ze oproept, en ze gebruikt veel interviews en onderzoeken om haar gedachten te formuleren. Voor mij is dit het meest boeiende deel van het boek.

Praktische tips

Het boek eindigt met praktische tips voor iedereen die minder ultraprocessed food wil gaan eten. Her en der staan in het boek ook nog “handgeschreven” recepten met pure ingrediënten, alsof je even mag spieken in het keukenschriftje van de auteur. Ik vind het een zeer lezenswaardig boek, ook als je diëtist bent. Met een extra compliment voor de frisse opmaak van het boek!

Verbeterd recept – waarom je te veel ultrabewerkt voedsel eet en hoe dat anders kan. Eva Kestemont. ISBN9789464750119, uitgeverij Ertsberg, 168 pagina’s, € 27,50