Eiwit en beweging belangrijk bij gewichtsverlies obese ouderen

De behandelrichtlijn voor volwassenen met obesitas is niet specifiek genoeg voor 55-plussers. Dat stelt voedingswetenschapper Amely Verreijen, die op 12 januari promoveert aan de Vrije Universiteit Amsterdam op het optimaliseren van de behandeling van obesitas bij ouderen. Om verlies van spiermassa bij gewichtsreductie tegen te gaan, adviseert ze 1,0–1,2 gram eiwit per kilo lichaamsgewicht per dag, gecombineerd met krachttraining en liefst ook cardiotraining. Daarbij is het heel belangrijk dat diëtisten voor een zo optimaal mogelijk trainingsprogramma nauw samenwerken met fysiotherapeuten.

Interventiestudies

Zorgprofessionals zijn volgens Verreijen vaak terughoudend om gewichtsverlies aan te bevelen bij ouderen met obesitas vanwege mogelijke risico’s, zoals een verlies aan spiermassa en botmineraaldichtheid. Uit interventiestudies die ze uitvoerde, blijkt echter dat deze risico’s beperkt kunnen worden door het innemen van voldoende eiwitten in combinatie met krachttraining. Op deze manier kunnen ouderen met ernstig overgewicht op een verantwoorde wijze afvallen.

Studenten diëtetiek

Tijdens één van de studies liet ze bijvoorbeeld 80 55-plussers met obesitas 3 maanden afvallen, verdeeld over 2 groepen. In deze studie werd ze ondersteund door 4e-jaarsstudenten Voeding en Diëtetiek van de Hogeschool van Amsterdam, waar ze docent-onderzoeker is. De eerste groep deelnemers kreeg dagelijks, voor het ontbijt, een eiwitshake met vitamine D en leucine. De tweede groep kreeg een controle-shake met dezelfde hoeveelheid energie, maar zonder eiwit en andere toevoegingen. Alle ouderen deden 3 keer per week aan krachttraining, waarna ze een extra eiwit- of controle-shake kregen. In de groep met de eiwitshakes nam de spiermassa een beetje toe, ondanks de gewichtsreductie. In de andere groep nam het iets af. Na 3 maanden hadden de deelnemers in de eiwitshake-groep gemiddeld 1 kg spiermassa meer.

Ook cardiotraining

Naast krachttraining kan het volgens Verreijen ook goed zijn om cardiotraining toe te voegen. Denk aan flink wandelen of fietsen. Uit een literatuurstudie waaraan ze meewerkte, blijkt dat cardiotraining kan helpen om het fysiek functioneren sterker te verbeteren dan met krachttraining alleen. Verder adviseert Verreijen om ouderen in een rustig tempo te laten afvallen door niet meer dan 500 kcal per dag lager te gaan zitten dan de energiebehoefte. Om de individuele energiebehoefte te bepalen, testte Verreijen 41 verschillende formules. Het beste scoorde de Harris en Benedict-formule, die door veel diëtisten in Nederland gebruikt wordt. Volgens Verreijen kun je hiermee de energiebehoefte van ruim 70 procent van de mensen goed inschatten. Voor de overige 20-30 procent kloppen de uitkomsten echter niet. Daarom is het raadzaam om aan het begin van een traject voor gewichtsverlies wekelijks te monitoren hoe een lichaam reageert en het voedingsadvies daarop aan te passen.

Bronnen: Vrije Universiteit Amsterdam en Hogeschool van Amsterdam