Mentale gezondheid risicofactor voor dementie op jonge leeftijd

Wetenschappers van Universiteit Maastricht (UM) en de University of Exeter in het Verenigd Koninkrijk hebben 15 risicofactoren geïdentificeerd die een verband houden met een grotere kans op dementie voor het 65e levensjaar. Een verminderde mentale gezondheid blijkt een sterke risicofactor.

Sociale isolatie

De wetenschappers ontdekten een opvallend sterk verband met de mentale gezondheid en het risico op dementie. Met name depressie en sociale isolatie – bijvoorbeeld als gevolg van gehoorschade – blijken goede voorspellers van een verhoogd risico om voor het bereiken van de leeftijd van 65 jaar al dementie te ontwikkelen. De bevindingen zijn recent verschenen in het wetenschappelijk tijdschrift JAMA Neurology.

Risicofactoren

Voor hun onderzoek maakten de Maastrichtse wetenschappers gebruik van gegevens uit een langlopende cohortstudie uit het Verenigd Koninkrijk, de UK Biobank. Ze analyseerden gegevens van meer dan 350.000 personen, die tussen 2006 en 2021 zijn gevolgd. Uit die data kwamen 15 risicofactoren naar voren die in meer of mindere mate voorspellers blijken te zijn van een grotere kans op dementie op jonge leeftijd. Risicofactoren zijn onder andere een lage sociaal economische status, alcoholmisbruik, sociale isolatie, vitamine D tekort, gehoorbeschadiging, orthostatische hypotensie, een beroerte, diabetes type 2, hart- en vaatziekten en depressie. Beschermend werkt een matig alcoholgebruik, spiersterkte en een hoger opleidingsniveau.

Preventie

‘Uit onderzoek naar mensen met dementie op oudere leeftijd wisten we al dat er een reeks beïnvloedbare risicofactoren bestaat’, zegt Sebastian Köhler, hoogleraar Neuro-epidemiologie aan de Universiteit Maastricht. ‘Bij hen is er in Nederland inmiddels dan ook veel aandacht voor preventie, bijvoorbeeld binnen de Nationale Dementie Strategie van het ministerie van VWS. Naast lichamelijke factoren speelt ook de mentale gezondheid een belangrijke rol bij preventie van dementie, denk bijvoorbeeld aan het vermijden van chronische stress, eenzaamheid en depressie. Dat we dit nu zo sterk terugzien bij dementie op jonge leeftijd was voor mij onverwacht en geeft ons mogelijk ruimte om het risico ook in deze groep te verkleinen.’

Dementie op jonge leeftijd

Naar dementie op jonge leeftijd is nog relatief weinig onderzoek gedaan. Van dementie op jonge leeftijd is sprake als mensen al voor hun 65e dementie ontwikkelen. In Nederland treft dat lot ongeveer 15.000 mensen en er komen elk jaar 1.000 tot 1.500 gevallen bij, blijkt uit onderzoek. Vroegtijdige herkenning en de juiste hulp en ondersteuning kunnen de kwaliteit van leven van mensen met dementie op jonge leeftijd verbeteren.

Bron: Maastricht University