‘Matige consumptie van vruchtensap past binnen gezonde voeding’

Vruchtensap hoeft niet volledig te worden afgeraden zoals dranken met toegevoegd suiker. Elke dag een glas vruchtensap past binnen een gezond voedingspatroon, maar niet ter vervanging van fruit. Dat concludeert Floor Scheffers in haar proefschrift, waarop ze 7 december promoveerde aan de Universiteit van Utrecht. Scheffers is diëtist en voedingsepidemioloog.

Groot Europees onderzoek

Is vruchtensap net zo ongezond als dranken met toegevoegd suiker? Of kan vruchtensap juist bijdragen aan het halen van de fruitaanbeveling? Vanaf 2015 heeft Scheffers daar parttime promotieonderzoek naar gedaan, naast haar werk als docent bij de opleiding Voeding en Diëtetiek aan De Haagse Hogeschool. Ze onderzocht de relatie tussen de consumptie van vruchtensap, dranken met toegevoegd suiker en fruit en de incidentie van hart- en vaatziekten, coronaire hartziekten, beroerte en diabetes type 2. Hiervoor werden gegevens gebruikt van ruim 30.000 volwassenen die deelnamen aan een Europees onderzoek naar voeding en kanker (EPIC-NL). Onder vruchtensap verstaat ze 100 procent vruchtensap zonder toegevoegd suiker, zoetstoffen of andere toevoegingen zoals kleurstoffen en conserveermiddelen.

Matige consumptie van vruchtensap

De studies in haar proefschrift laten een gunstig verband zien tussen matige consumptie van vruchtensap en een lager risico op hart- en vaatziekten, coronaire hartziekten en beroerte. Vergeleken met mensen die geen vruchtensap dronken, ging een matige vruchtensapconsumptie tot 7 glazen per week bijvoorbeeld gepaard met 12-15 procent minder kans op hart- en vaatziekten en 20-24 procent minder kans op een beroerte. Daarbij maakte het niet uit of deze mensen veel of weinig fruit aten. Scheffers heeft geen verband gevonden tussen consumptie van vruchtensap en het risico op diabetes type 2. Wel heeft ze berekend of het gunstig is om dranken met toegevoegd suiker door vruchtensap te vervangen. Uit haar modellen blijkt dat deze vervanging gunstig is: het gaat gepaard met een 18–26 procent lager risico op diabetes type 2 en een 9–20 procent lager risico op hart- en vaatziekten, coronaire hartziekten en beroerte.

De totale bewijslast

Ondanks de gunstige verbanden uit haar onderzoek vindt Scheffers niet dat vruchtensap fruit (gedeeltelijk) kan vervangen. De totale bewijslast voor deze verbanden zijn volgens haar nog steeds beperkt. De combinatie van het lage verzadigingseffect van vruchtensap en het hoge suikergehalte maakt dat vruchtensap fruit niet kan vervangen. Toch hoeft vruchtensap volgens haar niet afgeraden te worden in de voedingsrichtlijnen. Ze vindt dat matige consumptie van vruchtensap past binnen een gezond voedingspatroon.

Huidige voedingsrichtlijnen

Vruchtensap bevat, net als fruit, vitamine C en flavonoïden, maar het geeft minder verzadiging en bevat ongeveer net zoveel suiker als dranken met toegevoegd suiker. Wereldwijd moedigen voedingsrichtlijnen het eten van fruit aan en het drinken van dranken met toegevoegd suiker af. Maar als het gaat om het drinken van vruchtensap, verschillen de adviezen per land. In Nederland schaart de Gezondheidsraad puur vruchtensap onder de suikerhoudende dranken. Het advies van de Richtlijnen goede voeding is om zo min mogelijk vruchtensap te drinken. De voedingsrichtlijnen van bijvoorbeeld de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk stellen juist dat fruit gedeeltelijk vervangen kan worden door vruchtensap.

Bron: Universiteit Utrecht