Leefstijlgeneeskunde op de werkvloer

Leefstijl is van belang voor werk, en werk is van belang voor de leefstijl. Dat die relatie 2 kanten op werkt, werd regelmatig benoemd op het 5e jaarlijkse Lifestyle4Health congres. Daarom zou leefstijl(geneeskunde) op de werkvloer nog veel meer in de picture mogen staan, en dan met name gericht op preventie.

Langer blijven werken

Het thema van het congres van Lifestyle4Health  was dit jaar “Leefstijlgeneeskunde in de werkomgeving”. Zeker nu de pensioengerechtigde leeftijd hoger wordt en mensen dus tot op hogere leeftijd blijven werken, is het nodig om aandacht te hebben voor gezondheid en ziekte op het werk. Daarover kwamen meerdere aspecten naar voren op het congres: zorgen dat mensen met (chronische) aandoeningen kunnen (blijven) werken, het voorkomen van ziekteverzuim en het zorgdragen voor gezonde medewerkers.

Blijven werken met chronische aandoening

Lex Burdorf, hoofd van de afdeling Maatschappelijke Gezondheid bij het Erasmus MC in Rotterdam, zette in de eerste presentatie van de dag uiteen dat arbeidsparticipatie een aandachtspunt is. ‘Er wordt op allerlei verschillende manieren ingezet op arbeidsparticipatie. Er kan van alles, maar je moet geen beperking hebben’, aldus Berdorf. ‘Maar met meer ouderen op de werkvloer, zijn er ook meer mensen met een chronische ziekte, voor wie het minder makkelijk is om werk te krijgen of te behouden.’ Dat terwijl werk juist een belangrijke rol speelt bij het gevoel van welbevinden. ‘Onderzoeken laten zien dat betaald werk invloed heeft op de mentale en fysieke gezondheid, op het gevoel van zelfcontrole en geluk’, zei Burdorf. ‘Werk geeft waarde aan het persoonlijke leven en geeft publieke waarde. We moeten dus zorgen dat mensen mee kunnen doen in werk, en gezondheid is een van de factoren waar we op moeten sturen.’

Niet alleen individueel benaderen

Ook Cecile Boot, hoogleraar Maatschappelijke participatie en gezondheid aan Amsterdam UMC/VU Amsterdam, benadrukte dat gezond werken niet (alleen) een individueel probleem is, maar dat arbeidsomstandigheden en de werkomgeving van groot belang zijn. Of zoals Boot het uitlegde: ‘Als de arbeidsomstandigheden ongezond zijn, heeft de medewerker weinig aan een gratis fitnessabonnement. Aandacht vragen voor leefstijl is goed, maar doe het altijd in combinatie met een kritische beoordeling en verandering van wat wij vragen van onze werkenden. Pak die olifant in de kamer eerst aan.’

Bespreken van gezondheid

Een van de eerste stappen op weg naar een betere afstemming tussen werk en leefstijl is dat een werkgever weet wat er speelt. ‘Veel ziekten zijn niet zichtbaar aan de buitenkant’, vertelde Boot. ‘Gezien het groot aantal mensen met een chronische ziekte weet je als werkgever dat een aantal van je werknemers een ziekte heeft. Maar wie het zijn, daar kom je alleen achter door in gesprek te gaan. Als je niet weet dat iemand hulp nodig heeft, is het heel lastig om hulp te bieden.’ Daar zit nog een heikel punt, want het bespreken van gezondheidsklachten op het werk is spannend, en lang niet alle werknemers durven dit te bespreken met hun werkgever. ‘Een veilige werkomgeving is dus heel belangrijk. De arbeidsverhoudingen moeten goed zijn. Ervaar je steun van collega’s en leidinggevenden? Durf je openheid van zaken te geven? Dat is belangrijk om te kunnen blijven werken’, aldus Boot.

‘Preventie is het toverwoord’

‘Voor gezond werken is preventie het toverwoord’, stelde Boot. ‘Vaak wordt er pas ingegrepen als er verzuim is, maar dat is zonde. Eigenlijk zou er al eerder ingegrepen moeten worden, voordat er sprake is van klachten of van verzuim. Het voorkomen van verzuim is belangrijk, want als iemand er echt uit is, wordt het lastiger om terug te komen. Hoe langer het verzuim duurt, hoe moeilijker dat is. Een bedrijfsarts kan een belangrijke rol spelen om meer met preventie te doen, maar er ligt ook een rol voor andere zorgprofessionals. Bespreek het werk bijvoorbeeld altijd met patiënten, wat speelt er op dat gebied? Ook kunnen zorgprofessionals werkenden helpen met het voorbereiden van een gesprek op het werk. We hebben allemaal een taak om werk gezond te maken.’