Kijken naar koolhydraten met diëtist Corien Maljaars

Diëtist Corien Maljaars brengt voeding en diabetes letterlijk in beeld door video’s, praatplaten of beeldverhalen te ontwikkelen. Ze won Het Beste Diabetesidee en zette haar idee om in de videoserie ”Kijken naar koolhydraten, als je diabetes hebt”, die nu online staat. In de rubriek “Praktijk” vertelt Corien er meer over. Wil je ook bloggen over jouw werk of ken je een collega met een goed verhaal? Tip de redactie op info@nieuwsvoordietisten.nl.

Hier is het verhaal van Corien:

Moeite met lezen

Ik hoorde regelmatig van mensen met diabetes, diëtisten en andere diabetesprofessionals dat het begrip “koolhydraten” zo moeilijk is, terwijl koolhydraten zo’n grote rol spelen bij diabetes. Vrijwel alle betrouwbare informatie over diabetes en voeding is geschreven (op papier of digitaal, in het Nederlands). Veel Nederlanders hebben moeite met lezen, schrijven en/of rekenen. Bovendien zijn er veel mensen met diabetes voor wie Nederlands een tweede of zelfs derde taal is. Veel mensen met diabetes missen daardoor de juiste informatie. Maar ook voor mensen die wel goed Nederlands kunnen lezen is het onderwerp koolhydraten een ingewikkelde materie, en dan hebben we het nog niet eens over het tellen van koolhydraten. Bijna iedere diëtist krijgt regelmatig een eetdagboek terug met calorieën in plaats van koolhydraten. Bovendien vullen veel patiënten helemaal geen eetdagboek in, omdat ze zeggen er niets van te snappen, ondanks uitgebreide toelichting. Ook zijn er veel valkuilen bij het opzoeken van de hoeveelheid koolhydraten per portie. Het verschil in onbereid of bereid product, zoals bij rijst, is voor veel mensen onduidelijk. Maar ook of de voedingswaarden gaan over 1 koekje of een heel pakje fruitbiscuits of 1 beker melk in plaats van 100 ml melk.

Het Beste Diabetesidee

Er ontstond bij mij een idee om met behulp van animatievideo’s met voice-overs in diverse talen de informatie over voeding en koolhydraten toegankelijker aan te bieden. Tevens wilde ik praatplaten ontwikkelen met dezelfde afbeeldingen als in de video’s (herhaling en herkenbaarheid) en met verwijzingen naar de video’s. Dit zou een mooie aanvulling zijn voor diëtisten en andere diabetesprofessionals, omdat het vaak niet mogelijk is om tijdens het consult video’s te bekijken. De professional kan zo de informatie nog meer op maat uitleggen aan de patiënt. Mijn idee om video’s over koolhydraten voor mensen met diabetes te maken, stuurde ik in 2021 in voor “Het Beste Diabetesidee” van het Diabetes Fonds. Ik won de prijs en kon mede hierdoor de video’s maken. De ontwikkeling van de 55 praatplaten is financieel mogelijk gemaakt door de voormalige Stichting DNO Diabetesdiëtist.

Engels, Turks en Arabisch

Ik wilde mijn plan niet bedenken voor de doelgroep, maar met de doelgroep. En met ervaren diabetesdiëtisten en andere diabetesprofessionals. Ik betrok daarom de doelgroep en deze professionals bij de inventarisatie en de tussentijdse test- en aanpasrondes. Dit is de basis van alle informatie. Een taalprofessional hertaalde de teksten in eenvoudige taal. Ik noem dit liever geen Jip-en-Janneketaal, omdat dit de indruk kan wekken dat de taal kinderachtig is. Collega’s spraken de video’s ook in het Engels, Turks en Arabisch in.

Diabetes-breed

De doelgroep is in principe “diabetes-breed”. Voor een grote groep mensen met diabetes is het al voldoende om te weten welke producten van goede kwaliteit zijn en hoeveel gram koolhydraten er ongeveer in een product zit. De basiskennis van koolhydraatbevattende producten en goed leren kijken, levert hen al veel voordeel op. Voor mensen met diabetes type 1 en mensen met diabetes type 2 die insuline of bepaalde medicijnen gebruiken, speelt het monitoren van de hoeveelheid koolhydraten een grotere rol in hun diabetesmanagement. Het is echter niet voor iedereen weggelegd om goed te kunnen rekenen. Ook beschikt niet iedereen over voldoende vaardigheden om een etiket of een app als de Eetmeter goed te gebruiken. Bovendien kan het idee om continue te moeten rekenen voor sommige mensen zoveel stress opleveren, dat het hun kwaliteit van leven (ernstig) beperkt. Dan kan een “light-variant” de juiste oplossing zijn of een opstapje naar het “echte” rekenwerk. De diabetesprofessional kan hen adviseren welke video’s voor hen geschikt zijn.

Samen de diabeteszorg (nog) beter maken

Meer mensen met diabetes krijgen dankzij deze video’s en praatplaten de mogelijkheid meer regie te nemen over hun eigen zorg en gezondheid. De diëtist heeft een belangrijke rol om de patiënt te informeren over de video’s (welke video, wanneer, toelichting) en kan de praatplaten tijdens het consult gebruiken om uitleg te geven. Een persoonlijk consult door de diëtist blijft namelijk zeker nodig. In de video’s wordt dit ook steeds benadrukt.

Gratis

Alle video’s zijn voor iedereen gratis te bekijken op www.kijkennaarkoolhydraten.nl, de praatplaten zijn daar ook gratis te downloaden. De platen kunnen zowel digitaal gebruikt worden als in geprinte versie. Je hoeft hiervoor niet in te loggen.

Bekijk hier een kennismakingsfilmpje voor professionals.