Recensie: Voedsel voor je geest

Ik ken hem eigenlijk vooral van social media: Jonathan Klaassen. Deze diëtist valt op. Omdat hij een man is, omdat hij alleen een online praktijk heeft en omdat hij bijna 6000 volgers heeft op Instagram. Zijn boek ”Voedsel voor je geest” kreeg veel media-aandacht én binnen een paar weken een tweede druk. Alle reden om dit boek te recenseren.

Woord vooraf

Op de voorkant van het boek staat ‘Wat je écht moet weten over gezond eten en voedselhypes’ en op de eerste pagina staat: ‘Alles wat in dit boek wordt beweerd is wetenschappelijk onderbouwd of afkomstig uit het gedachtegoed van een ervaren diëtist. Er wordt dus niet zomaar iets gezegd, er wordt zéker niets uit duimen gezogen en aan rare hypes wordt al helemaal niet meegedaan. Nee, de onverbloemde waarheid komt op een no-nonsense en integere manier op tafel te liggen.’ Ook schrijft hij in zijn introductie dat hij zich regelmatig opsluit “als een monnik” en dat de wetenschappelijke literatuur zijn enige houvast is. Zo, dat is een stevig begin, de verwachtingen zijn meteen erg hoog gespannen. Verkondigt deze diëtist echt onomstotelijk de waarheid? (Als die al bestaat?)

Eiwit

Het boek begint met een bespreking van de macro- en micronutriënten. Dat gebeurt nogal summier. Bij eiwit zegt Klaassen bijvoorbeeld dat vegans 30 procent meer eiwit nodig hebben, maar waarom dat zo is, ontbreekt. Ook in het latere hoofdstuk over vegan eten ontbreekt een goede uitleg. Er staat alleen maar: ‘Als veganist heb je 30 procent meer eiwitten nodig, dus zorg dat je dat haalt. Dat doe je door combinaties te maken van verschillende eiwitbronnen zodat je voldoende eiwitten binnenkrijgt’, zonder verdere uitleg over biologische waarde of essentiële aminozuren.

Hypes

In het tweede deel worden voedselhypes kritisch besproken. De een is wat actueler dan de andere, want zijn superfoods nou echt nog steeds een hype? Klaassen bespreekt een flinke lijst, van angst voor E-nummers tot vegan eten, van light frisdrank tot suiker, van intermittent fasting tot biologisch eten. Wat me opvalt: hij is prettig nuchter, maar ook erg uitgesproken en zeker van zijn zaak. Zijn basis mag dan de wetenschap zijn, maar ik vind juist dat wetenschappers in het algemeen een stuk voorzichtiger en genuanceerder formuleren. Kennis is immers nooit “af”. Bij een hoofdstukje over E-nummers zegt Klaasen bijvoorbeeld ’Tegen E-nummers zijn slaat echt nergens op’. Maar wat ik mis, is de nuancering dat E-nummers op zich veilig zijn, maar dat ze zich wel vaak bevinden in sterk bewerkte producten. Bij het hoofdstuk over suiker staat: ’Wat boze tongen ook mogen beweren: suiker is een essentiële voedingsstof die jij en ik nodig hebben’. Daar gaat toch iets mis, vind ik. Hij vindt ook dat het drinken van light frisdrank prima is, maar daar ontbreekt weer de kanttekening dat light frisdranken niet zo lief zijn voor het tandglazuur of dat er uit wetenschappelijk onderzoek geen effect van light frisdrank op het lichaamsgewicht blijkt. Bij biologisch zegt hij: ‘Vanuit de wetenschap komt niet naar voren dat het biologisch eten meer voedingsstoffen bevat dan niet-biologisch eten’, terwijl er toch zeker studies zijn die meer antioxidanten in biologische groenten aantonen. Nou ja, zo kan ik nog meer voorbeelden noemen. Alle hoofdstukken zijn bondig, maar door zijn stelligheid en beknopte formulering gaat Klaassen naar mijn mening vaak te kort door de bocht. Terwijl er juist in een boek wat rust en ruimte is voor goede uitleg en nuance.

Afslanken en gezonder eten

Het derde deel gaat over diëten (daarmee bedoelt Klaassen alleen afslankdiëten) en in het laatste deel volgt een 7-stappenplan om gezonder te gaan eten. Deze delen zijn beduidend korter dan de eerste twee delen. Klaassen geeft een eenvoudig stappenplan, dat er vooral op gericht is om goed doordacht tot veranderingen te komen. Zoals het opstellen van SMART-doelstellingen, de aanbevolen hoeveelheden eten, je dagen goed plannen en je omgeving inlichten. Op zich is dat helemaal goed, maar het wordt wel erg summier uitgewerkt.

Boodschap

Ik werd echt op het verkeerde been gezet door de titel van het boek “Voedsel voor je geest”. Ik verwachtte het effect van voeding op je hersenen, maar kreeg in plaats daarvan de gedachten van een diëtist over hypes en dieetgoeroes. De belangrijkste boodschap van het boek is volgens Klaassen: ‘Laat je niet van de wijs brengen door voedselhypes en voedselgoeroes’. Dat is erg te prijzen. Maar ik zou willen dat Klaassen zichzelf af en toe juist iets meer van de wijs liet brengen en daarmee de lezer ruimte gaf voor nuancering en nieuwe inzichten.