Netwerkaanpak ondervoeding bij ouderen loont

Het aantal ouderen in Nederland stijgt de komende jaren explosief. Investeren in de zorg bij ondervoeding van kwetsbare ouderen door een domeinoverstijgende netwerkaanpak levert voor iedere geïnvesteerde euro ruim 3 euro op. Dit blijkt uit een Social Return on Investment-analyse (SROI) uitgevoerd in opdracht van Kenniscentrum Ondervoeding. 

De waarde van zorg  

Ondervoeding krijgt in tegenstelling tot overvoeding maar weinig aandacht. Een domeinoverstijgende netwerkaanpak van ondervoeding bij ouderen leidt tot een verbetering van kwaliteit van leven van ouderen, een besparing van de zorgkosten door onder andere minder/kortere ziekenhuisopnames, minder wijkverpleging en uitstel van opname in het verpleeghuis. De berekende SROI over de waarde van zorg bij ondervoeding van (kwetsbare) ouderen toont dat een investering van 1 euro over 5 jaar een maatschappelijk rendement oplevert van 3,27 euro. Daarnaast loont investering in deze aanpak ook op andere manieren: het zorgt voor toename van de kwaliteit van leven bij ouderen en minder ziektekosten en toename van werkplezier bij professionals in zorg en welzijn. 

Omvang en urgentie 

In de Dialoognota Ouder Worden 2020 – 2040 geeft het ministerie van VWS een groeiprognose van het aantal 65-plussers van 3,4 miljoen in 2020 naar 4,9 miljoen in 2040. Het aantal 80-plussers zal in 2040 ten opzichte van 2020 bijna verdubbeld zijn. Ondervoeding komt veel voor bij ouderen. Zo is 8,5 procent van alle thuiswonende 65-plussers ondervoed. Dat percentage is nog hoger (16 procent) als thuiswonende 65-plussers zorgbehoevend zijn, een slechte eetlust hebben of alleen wonen. Van de thuiswonende 85-plussers is 19 procent ondervoed. Onder ouderen die opgenomen zijn op een geriatrische ziekenhuisafdeling is bij 38 procent sprake van ondervoeding.   

De juiste zorg op de juiste plek en het juiste moment  

De domeinoverstijgende netwerkaanpak van ondervoeding bij ouderen draagt bij aan de juiste zorg op de juiste plek op het juiste moment. Bij deze aanpak werken mantelzorgers, zorgaanbieders, sociaal domein, zorgverzekeraars, zorgkantoor en gemeente samen. Dit leidt tot passende zorg, zodat ouderen met behoud van eigen regie en zelfredzaamheid fit ouder kunnen worden en kunnen blijven doen wat hen blij maakt. De uitkomsten van het onderzoek zijn te gebruiken door gemeenten en zorgverzekeraars om binnen het Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA) het opgenomen thema “vroegsignalering van ondervoeding bij ouderen” te bespreken. 

Aanbevelingen  

Het Kenniscentrum Ondervoeding doet aan de hand van het onderzoek 4 aanbevelingen:   

1. Vergroot de bewustwording van ouderen, hun naasten, informele zorg en van professionals in het sociaal- en zorgdomein  
2. Verhoog de kennis over ondervoeding en de signaleringsvaardigheden van professionals zodat (het risico op) ondervoeding vroegtijdig wordt herkend 
3. Agendeer, implementeer en borg de domeinoverstijgende netwerkaanpak ondervoeding bij ouderen in de regio, stad of wijk, en zoek samenhang met andere risico’s voor ouderen 
4. Voer de dialoog met de gemeente, regionale huisartsenorganisaties en de zorgverzekeraars over financiering van de domeinoverstijgende netwerkaanpak ondervoeding bij ouderen  

 Toolbox 

Het Kenniscentrum Ondervoeding ondersteunt de implementatie en borging van de aanpak van ondervoeding bij ouderen. Zo biedt het Kenniscentrum samen met het Partnernetwerk Ondervoeding Ouderen een toolbox aan voor de domeinoverstijgende netwerkaanpak met onder andere de interventie Goed Gevoed Ouder Worden, de signaleringskaart Goed Gevoed Ouder Worden voor het sociaal domein en het Voedingspaspoort. Daarnaast zijn er ook lokaal ontwikkelde instrumenten. Op basis van lokale ervaringen, (inter)nationale kennis en inzichten wordt de toolbox met instrumenten verder ontwikkeld en aangevuld.   

 Bron: Kenniscentrum Ondervoeding