Kansen en risico’s van koolhydraatbeperkte diëten

Een zeer koolhydraatbeperkt (of ketogeen dieet) met 20 tot 50 gram koolhydraten per dag kan helpen met gewichtsverlies op korte termijn. Maar het heeft wisselende effecten op risicofactoren voor hart- en vaatziekten. Dat stelt de Amerikaanse National Lipid Association op basis van een review.

Voor- en nadelen

Dit multidisciplinaire medische samenwerkingsverband heeft als doel om gezondheidsprofessionals te voorzien van de laatste wetenschappelijke inzichten op het gebied van vetten. De onderzoekers baseren het nieuwe wetenschappelijke standpunt op hun nieuwste review. Hierin kijken ze naar de gezondheidseffecten van een zeer-koolhydraatbeperkt of ketogeen dieet (minder dan 10 energieprocent of 20-50 gram koolhydraten per dag) en een koolhydraatbeperkt dieet (10-25 energieprocent of 38-97 gram koolhydraten per dag). De onderzoekers benadrukken de voordelen van deze beide eetpatronen: ze onderdrukken het hongergevoel, verlagen het triglyceridegehalte en zorgen voor een lager bloedglucosegehalte bij mensen met diabetes.

LDL-cholesterol en risicofactoren

Een nadeel van zowel het koolhydraatbeperkte als het ketogeen dieet kan zijn dat het wisselende effecten laat zien op het LDL-cholesterolgehalte, met soms verhogingen. Een hogere inname van verzadigd vet is bij deze eetpatronen een belangrijke factor bij de toename van het LDL-cholesterol. Vaak laten (zeer-)koolhydraatbeperkte eetpatronen wel een verhoging zien van het HDL-cholesterolgehalte, maar dit blijft niet in stand op de langere termijn. De verbeteringen in triglyceriden- en HDL-cholesterolgehaltes worden vooral gezien bij een koolhydraatbeperkt dieet of een eetpatroon met iets meer koolhydraten, tussen de 26 en 44 energieprocent koolhydraten (98-168 gram per dag). Op andere cardiovasculaire risicofactoren zoals bloeddruk, werden geen verschillen gevonden tussen de verschillende koolhydraatbeperkte diëten.

Vergelijkbaar gewichtsverlies

In een periode van 6 maanden verliezen mensen meer gewicht met een ketogeen of koolhydraatbeperkt dieet dan met een andere vorm van afvallen. Maar na een half jaar is gewichtsverlies met een (zeer-)koolhydraatbeperkt dieet vergelijkbaar met andere vormen van diëten die niet beperkt zijn in de hoeveelheid koolhydraten. Bovendien zijn diëten met een koolhydraatbeperking, en dan met name het ketogeen dieet, volgens de onderzoekers moeilijker vol te houden.

Vooral geschikt bij diabetes

Mensen met diabetes hebben vooral baat bij het volgen van een koolhydraatbeperkt dieet. Een koolhydraatbeperkt dieet geeft op de korte termijn (< 6 maanden) een grotere verlaging van het HbA1c dan een dieet met meer koolhydraten (meer dan 45 energieprocent). Na een jaar zijn de verschillen tussen de eetpatronen minder groot. De beste resultaten in het verminderen van diabetesmedicatie werden behaald bij een koolhydraatbeperkt dieet (en niet bij het ketogeen dieet).

Veiligheid

Of een (zeer-)koolhydraatbeperkt dieet veilig is om te volgen, hangt af van de mate van koolhydraatbeperking en de (medische) voorgeschiedenis. De onderzoekers raden mensen aan om medische begeleiding te zoeken bij het volgen van een ketogeen dieet als er bijvoorbeeld sprake is van diabetes, hart- en vaatziekten of lever- en nierproblemen. Mensen die ernstige (erfelijke) hypertriglyceridemie, hypercholesterolemie of bijkomende problemen hebben gehad, raden ze af om het ketogeen dieet te volgen. Een matige inname van koolhydraten (26-44 energieprocent) is geassocieerd met het laagste risico op voortijdig overlijden.

Lange termijn niet bekend

Voor de effecten op de lange termijn (langer dan 2 jaar) zijn nog weinig data bekend over de effectiviteit en veiligheid van het ketogeen dieet. ‘Aangezien er een geen lange-termijn-trials zijn van koolhydraatbeperkte diëten en de gezondheidsuitkomsten, kan dit review alleen rapporteren over de risicofactoren voor bepaalde aandoeningen en niet over actuele incidenten, zoals hartinfarcten, hersenbloedingen, diabetes en vroegtijdige overlijdens’, verduidelijkt epidemioloog Andrew Mente van de McMaster University in Canada, die overigens niet betrokken was bij de studie. ‘Er is echt nog meer langetermijnonderzoek nodig om te kunnen zeggen of koolhydraatbeperkte diëten zoals het ketogeen dieet schadelijk of juist nuttig zijn bij mensen die willen afvallen en hun gezondheid willen verbeteren.’

Bron: Reuters