Een Nivel-rapport dat vooral vragen (en wensen) oproept
Is de behandeltijd door diëtisten echt met 10 procent gedaald? Klopt het dat 50 procent van de patiënten slechts 1 of 2 consulten per jaar krijgt? Onlangs publiceerde het Nivel een rapport over de werkzaamheden van de eerstelijns diëtist, gebaseerd op de gegevens van ruim 73.000 patiënten die in 2019 zijn behandeld door 294 eerstelijns diëtisten. Wij schreven over het rapport op deze website. De Nederlandse Vereniging van Diëtisten gaf meteen al kanttekeningen bij de cijfers.
Toen ik het rapport las, dacht ik heel veel dingen die beslist niet #radicaalmild zijn. Daarom ging ik eerst maar eens te rade bij een aantal eerstelijns diëtisten.
Ik vroeg hen: herken je jezelf in deze cijfers?
Het antwoord was ‘nee’.
‘Nee’, zei de ene diëtist. ‘Ik krijg juist veel patiënten via de Directe Toegankelijkheid Diëtetiek. Bij mij is dat niet 5 procent, maar minstens een kwart van de patiënten.’
‘Nee’, zei de andere diëtist, ‘Ik snap niet dat er nog geen 10 procent ketenzorg is in de onderzochte praktijken. Het gros van mijn werk is juist ketenzorg. Ik heb heel veel geïnvesteerd in een goede relatie met de praktijkondersteuners van de huisartsenpraktijk, zij verwijzen dus elke patiënt met diabetes direct door naar mij.’
‘Nee’, zei weer een andere diëtist. ‘Ik heb ervoor gekozen om geen contracten meer af te sluiten met zorgverzekeraars, zodat ik alle tijd kan nemen voor mijn patiënten. Mijn behandeltijd per patiënt is juist enorm toegenomen, ik bied eindelijk de zorg die ik wil bieden.’
Geen van de 3 diëtisten herkenden zich dus in dit rapport. Zij waren niet gevraagd voor de Nivel-steekproef. Nu is mijn steekproef natuurlijk absoluut niet representatief, maar toch. Een rapport waarbij de beroepsvereniging ook al meteen kanttekeningen zet, dat is op zijn minst bijzonder. En wat schieten we op met dit rapport? Helemaal niks.
Weet je welke rapporten ik zou willen? Een rapport over wurgcontracten van zorgverzekeraars die de Directe Toegankelijkheid Diëtetiek ondermijnen of die zoveel administratieve regeltjes en codes verzinnen dat de moed je in de schoenen zinkt. Of een rapport over (huis)artsen die niet standaard doorverwijzen naar een diëtist bij diabetes type 2 of het metabool syndroom. Of een rapport met een realistische en eerlijke kosten-baten analyse van bariatrische chirurgie, ook op de lange termijn en ook met alle terugval en bijwerkingen meegerekend. Maar het allerliefst heb ik een rapport dat niet uitgaat van de huidige situatie, waarin we maar een benepen rol hebben in de basiszorg. Het liefst wil ik een trial met een groep patiënten die onbeperkt toegang tot de diëtist krijgt (en een controlegroep natuurlijk), zodat de diëtist eindelijk de zorg op maat kan geven zonder op de klok te letten. Dan durf ik best te wedden dat die kostenbatenanalyse van de diëtist héél gunstig uitvalt.
Gepubliceerd op 24 december 2020
Door Karine Hoenderdos
Reageer op dit artikel
Actueel
Ik zou graag een onderzoek zien naar gebruik van de diëtiste als men de Nederlandse taal niet machtig is. Veel diabeten haken af omdat ze de diëtiste niet begrijpen. en diëtisten geen tolk inzetten. Hoe serieus neem je de klant en je jezelf. Waarom gaat de beroepgroep geen gesprek aan voor vergoeding van de kosten van een telefonische tolk.?
Helemaal met je eens Karine!!!! Dat heb jij weer goed onder woorden gebracht.
Graag wil ik als dietist die al jaren cijfers aanlevert voor Nivel mijn ervaringen delen.
Ik herken het niet dat 50% van de clienten slechts 1 of 2 consulten krijgt per jaar. Het komt zeker vaker voor en heeft goede redenen. Dus ipv meteen te oordelen wil ik graag de lezer uitnodigen om wat dieper te kijken.
Wat kan er dan kan spelen? Wanneer is maar 1 of 2 consulten nodig?
1. We hebben veelal te maken met begeleiding van clienten met chronische aandoeningen als obesitas en diabetes. Na het eerste en eventueel 2e jaar van behandeling komen deze clienten bij mij doorgaans 1 of 2 keer per jaar voor een update en coaching op duurzame gedragsverandering in voeding en leefstijl. Dat kan dus over meerdere jaren nog plaatsvinden als clienten dit nodig hebben.
2. Geregeld komen mensen op mijn spreekuur omdat ze in verwarring zijn over wat nog gezond is om te eten.
Denk aan ouders van kinderen die vegetarisch of veganistisch willen eten. Denk aan kinderen die zich te dik voelen en dan samen met hun ouders een of twee keer een gesprek met me willen zodat ze weten wat er speelt en nodig is. Dan is op dat moment niet altijd meer begeleiding nodig. Denk aan mensen die willen weten of ze wel genoeg vitaminen en mineralen binnenkrijgen en of ze dan supplementen nodig zouden hebben. Bijv voor behoud van een goede weerstand. Denk aan mensen met obstipatie die na een of twee consulten van hun problemen af zijn. etc.
Zo zijn er meerdere situaties die slechts om eenmalig consult vragen tbv diagnostiek.
3. Wat ook vaker voorkomt: client wil na het eerste of tweede gesprek toch niet meer van het eigen risico aanspreken. Dat is triest want vaak hebben ze juist die hulp nodig voor duurzame gewoonteverandering.
Ik pleit daarom voor afschaffen van eigen risico voor hulp van de dietist.
4. Soms willen clienten een strak dieetplan van mij en zijn ze niet bereid aan hun gewoonten te werken. Ze haken dan af en verkiezen dan liever een dieetgoeroe of het dieet van de buurvrouw.
5. Ook kan het gaan om patiënten bij wie de behandeling het jaar ervoor is gestart en die nu een afrondend consult hebben in het nieuwe jaar.
Verder geldt dat ruim de helft van mijn clienten onder de ketenzorg vallen.
Wat ik mis bij het aanleveren van gegevens aan Nivel is dat we bijv. niet kunnen aangeven als clienten hun medicatie kunnen verminderen of stoppen. Of hun conditie, fitheid, bewustzijn of welzijn is toegenomen. Er zijn zoveel meer effecten van begeleiding te meten zijn dan gewicht en labwaarden.
Een van de problemen is het hoge eigen risico als men geen (andere) gezondheidskosten heeft. Ik kreeg in studentenstad veel vrouwelijke 1e jaars studenten die in het voorjaar kwamen omdat ze erg veel waren aangekomen. Toen het niet door de verzekeraar werd vergoed betaalden de ouders vaak de consulten. Toen het vergoed werd moesten de studenten het zelf betalen en toen het eigen risico steeds hoger werd was het hoger dan de rekening van de dietist en hadden ze het idee dat ze “het zelf moest betalen” en dat was eigenlijk ook zo. Gevolg: deze groep waar veel winst te behalen viel met voedingsvoorlichting en die indirect ook invloed had op medestudenten verdween bijna.
Hallo Karine Hoenderdos, ooit een poging gedaan om met een opleiding tot diêtiste te starten en daar merkte ik al op dat deze beroepstak ingesnoerd zit tussen partijen die de vrijheid van denken en doen geniepig probeert te beïnvloeden…de wil van diëtisten is er zeker (en deze wordt door menig dietist met bloed,zweet en tranen in praktijk gebracht) maar helaas moeten jullie uitgaan van wetenschappelijke onderzoeken die vaak financieel gesteund zijn door commerciële belangen en dus niet de gezondheid voor ogen hebben vd samenleving…want een gezonde mens, daar is geen droog brood mee te verdienen…toch? Daarnaast heb ik aan de lijve ondervonden dat specialisten van van een umc niet verwijzen naar diëtist (of fysiotherapeut of dermatoloog) wanneer patiënt graag geadviseerd wil worden om een spoedig herstel van operatie te bewerkstelligen…
Beste Dorien,
het is een misvatting dat we als dietist slechts van ‘gekleurd’ wetenschappelijk onderzoek moeten uitgaan. We kijken zeker naar de bron van een studie en weten wat van waarde is en wat niet. We hebben altijd de vrijheid om zelf na te denken. We scholen ons continue bij en moeten dat bewijzen via het kwaliteitsregister. Bovendien hebben we een schat aan ervaringen uit de dagelijkse praktijk die juist voorop loopt op de wetenschap. En die heel bruikbaar blijkt.
Omdat de cijfers je niet bevallen ben je het er niet mee eens
. Beetje op zijn Trump?
Geachte Noura, mag ik vragen bij welke organisatie u gezondheidswetenschapper bent…en als het bij u bekent is: wie jullie onderzoeken financiert? Vriendelijke groet,
Beste Noura,
Voor een gezondheidswetenschapper is je reactie op een zeer duidelijk onderbouwd en genuanceerd stuk wel erg ongenuanceerd.
Mijn advies: herlees het stuk van Karine nog eens en dan met een open mind.
Beste Karin,
Het zou interessant zijn de diëtist te volgen die ervoor gekozen heeft geen contracten met zorgverzekeraars meer af te sluiten. En dat zijn er vast steeds meer. Dat benadert toch al aardig jouw wens voor “een trial met een groep patiënten die onbeperkt toegang tot de diëtist krijgt (en een controlegroep natuurlijk), zodat de diëtist eindelijk de zorg op maat kan geven zonder op de klok te letten.” Ik heb ook zeker hoop op een zeer gunstige uitkomst!