Verbeterde hersenfunctie na bariatrische ingreep

Een bariatrische ingreep leidt niet alleen tot gewichtsverlies, maar heeft ook een positief effect op de hersenen. Dat blijkt uit een studie onder 146 mensen, uitgevoerd door het Radboudumc in Nijmegen en het Rijnstate ziekenhuis in Arnhem, in samenwerking met TNO Leiden. Bijna de helft van de deelnemers scoort een half jaar postoperatief aanmerkelijk beter op allerlei testen voor het brein dan preoperatief.

Het onderzoek

De conclusies zijn gebaseerd op een studie bij 146 personen die een maagverkleining ondergingen. De gemiddelde leeftijd was 46 jaar. De onderzoekers volgden de deelnemers 2 jaar lang. Ze maakten MRI-scans van de hersenen, verzamelden bloed en ontlasting, en onderzochten biopten van vetweefsel, lever en darm die tijdens de operatie waren afgenomen. Ook bestudeerden ze de prestaties van de hersenen, met testen voor concentratie, geheugen en spreekvaardigheid vóór en na de bariatrische ingreep.

Van gewichtsverlies tot minder diabetes

Gemiddeld verloren de deelnemers na de ingreep in 6 maanden tijd 30 kg lichaamsgewicht. Maar de meest opvallende bevinding was de verbeterde score op hersentesten. Bijna 45 procent van de deelnemers scoorden na de operatie ruim 20 procent beter dan ervoor. De scores van de overige deelnemers bleven gelijk of gingen vooruit, maar iets minder extreem. Verder kregen de deelnemers een minder hoge bloeddruk, minder vaak diabetes type 2, een lager cholesterolgehalte en minder depressieve symptomen. Ook hadden ze minder medicatie nodig.

Verschil buikvet en onderhuids vet

Hoe gewichtsverlies leidt tot betere hersenprestaties is nog niet helemaal duidelijk. ‘We denken aan een combinatie van factoren’, vertelt promovenda Debby Vreeken van het Radboudumc, die op 15 juni promoveert op het onderwerp. ‘Vetcellen geven meer dan 100 signaalstoffen af, die onder andere ontstekingen veroorzaken en de bloedvaten negatief beïnvloeden, ook in de hersenen. Die stoffen nemen af bij gewichtsverlies. Maar we zien tevens dat mensen na een maagverkleining meer gaan bewegen, waardoor de bloedtoevoer verbetert.’ De onderzoekers zagen ook een verband tussen de grootte en hoeveelheid vetcellen in buikvet en de kwaliteit van de bloedvaatjes in het brein. Dat zagen ze niet bij onderhuids vet. Vooral het verlies van buikvet lijkt dus belangrijk voor de hersenfunctie.

Risico’s

Ondanks de positieve effecten kleven er ook risico’s aan een maagverkleining. Mensen verliezen veel gewicht na de operatie, maar veel patiënten komen na 1 of 2 jaar weer wat aan. Daarnaast leidt een maagverkleining soms tot buikklachten en verandert de samenstelling van de bacteriën in de darm. Dat laatste is een belangrijk onderwerp voor vervolgonderzoek.

Bron: Radboudumc