Meer duidelijkheid en expertise ketogeen dieet nodig

Wereldwijd is het ketodieet een hype. Het lijkt, als we de miljoenen google-hits moeten geloven, wel de oplossing voor alles: van kanker tot diabetes en van reumatische klachten tot migraine. Tijdens een sessie spraken Willy Gilbert, dr. Kirsten Berk en dr. Elles van der Louw over de evidence van dit dieet bij verschillende aandoeningen en braken ze een lans voor een betere terminologie. Ook zouden ze graag zien dat de diëtist in het algemeen meer kennis krijgt over strenge koolhydraatbeperkingen in de praktijk.

Definities

Er zijn nog geen duidelijke definities voor wat een ketogeen dieet precies is. Dat maakt de interpretatie van onderzoek en de vergelijking van verschillende uitkomsten erg lastig. Volgens de NDF Voedingsrichtlijn Diabetes wordt een ketogeen dieet gedefinieerd als 20-50 gram koolhydraten per dag (4-10 energieprocent). Een extreem-laag koolhydraten-ketogeen dieet is een dieet met minder dan 20 gram koolhydraten per dag. Het is een nadeel dat er in onderzoek vaak alleen over koolhydraten gesproken wordt. Het zou duidelijker zijn als ook andere parameters van het dieet worden benoemd, zoals ketonen in urine of bloed, hoeveelheid calorieën of bijvoorbeeld de indicatie. Bij diabetes type 2 is er vaak sprake van een combinatie van koolhydraatbeperkt en energiebeperking. Maar bij bijvoorbeeld de behandeling van epilepsie is juist een isocalorisch dieet nodig.

Evidence

Er bestaat wel degelijk evidence voor de toepassing van een ketogeen dieet: bij diabetes type 2 en epilepsie. Helaas is in veel studies niet duidelijk hoe de samenstelling en kwaliteit van het dieet verder is. Bij een ketogeen dieet maakt het waarschijnlijk nogal wat uit wat de kwaliteit van de voeding is. Resultaten van de Nurses Health Study laten bijvoorbeeld zien dat een koolhydraatbeperkt dieet met overwegend plantaardige eiwit- en vetbronnen geassocieerd is met 18 procent minder diabetes en een 20 procent lagere mortaliteit. Bij de combinatie met voornamelijk dierlijke eiwit- en vetbronnen was er geen effect op diabetes en was er sprake van een 23 procent hogere mortaliteit. Dit geeft aan dat het belangrijk is op welke manier een koolhydraatbeperking ingevuld wordt. De diëtist zou volgens de 3 sprekers deze rol moeten pakken en de uitleg ervan niet moeten overlaten aan zelfbenoemde voedingskundigen.

Kanker

Kan een ketogeen dieet ingezet worden bij kanker? Volgens Van der Louw ontbreekt evidence. ‘Maar de gedachtegang erachter is wel te begrijpen, zeker voor een leek: als een kankercel weinig of geen glucose krijgt, kan deze niet groeien. Het ligt natuurlijk veel ingewikkelder, maar patiënten vragen wel om een ketogeen dieet. Wat doe je dan als diëtist? Bij niet op die manier behandelen, is de kans groot je de patiënt kwijt bent en deze zelf aan de slag gaat, met grote kans op een onevenwichtig dieet.’ De 3 sprekers hopen dat voldoende diëtisten zich gaan scholen in het ketogeen dieet.