Maagzuurremmer bij maagklachten vaak onnodig

Zo’n 2,8 miljoen Nederlanders met maagklachten slikken sterke maagzuurremmers op recept. Volgens Zorginstituut Nederland worden deze vaak onterecht voorgeschreven. Veel mensen slikken deze maagzuurremmers langdurig, terwijl chronisch gebruik de kans vergroot op botbreuken, chronische nierschade en vitaminetekorten.

Protonpompremmers

Jaarlijks komen zo’n 800.000 mensen bij de huisarts met maagklachten. Meestal zijn die relatief onschuldig en kunnen ze met leefstijladviezen worden verholpen. Pas als dat niet werkt, schrijft de huisarts medicatie voor. Volgens de richtlijn moet worden gestart met milde maagzuurremmers. Uit het verbetersignalement komen sterke aanwijzingen dat een groot deel van de patiënten direct start met de sterkste variant: protonpompremmers (PPI’s) als omeprazol en pantoprazol. In 2018 slikten 2,8 miljoen Nederlanders PPI’s. Bij veel patiënten is sprake van chronisch gebruik. Dit kan volgens het Zorginstituut Nederland leiden tot bijwerkingen als een grotere kans op botbreuken, chronische nierschade en tekorten aan vitamine B12 en magnesium.

Onnodige gastroscopie

Volgens het Zorginstituut is er niet alleen sprake van overbehandeling, maar ook van overdiagnostiek: een aanzienlijk deel van de mensen met maagklachten krijgt onnodig een gastroscopie. De meest voorkomende aandoeningen zijn gastro-oesofageale refluxziekte (met klachten van brandend maagzuur en zure oprispingen) en functionele dyspepsie (chronische bovenbuikklachten). Bij mensen zonder ernstige symptomen of mensen die jonger zijn dan 50 jaar, is een gastroscopie volgens de richtlijn meestal niet nodig. Huisartsen kiezen er desondanks vaak voor deze aan te vragen. Ook in het ziekenhuis is sprake van overdiagnostiek met gastroscopieën. Patiënten worden ook niet altijd door hun arts betrokken bij het besluit een kijkonderzoek te doen. Het terugdringen van overdiagnostiek en overbehandeling bij maagklachten kan volgens het Zorginstituut een besparing van 19 miljoen euro per jaar opleveren.

Onnodige zorg en kosten in beeld

Samen met 8 beroepsgroepen van zorgverleners (waaronder de Nederlandse Vereniging van Diëtisten, patiëntenorganisaties en Zorgverzekeraars Nederland) heeft het Zorginstituut onderzocht of de zorg voor mensen met maagklachten in lijn is met de richtlijnen en of er sprake is van onnodige zorg en kosten. In het “Zinnige Zorg Verbetersignalement Maagklachten” schrijft het Zorginstituut dat herziening en betere navolging van behandelrichtlijnen en goede informatie voor patiënten noodzakelijk is.

Sneller inschakelen diëtist

De Nederlandse Vereniging van Diëtisten (NVD) stelt in een reactie op het rapport dat mensen met maagklachten sneller naar een diëtist moeten worden doorverwezen. Veel klachten zijn met goede leefstijl- en voedingsadviezen door een diëtist relatief snel en eenvoudig te verhelpen, aldus de NVD.

Bron: Zorginstituut Nederland