Het vervloekte lijstje
Diëtist Lysbeth Rubingh werkte in een groepspraktijk in Friesland. Onlangs is ze gestopt als diëtist, omdat ze gefrustreerd raakte over het tekort aan behandeluren en de roep van cliënten om een “lijstje”. Nu is ze op zoek naar ander werk.
In de rubriek “Praktijk” vertelt Lysbeth er meer over. Wil je ook bloggen over jouw werk of ken je een collega met een goed verhaal? Tip de redactie op info@nieuwsvoordietisten.nl.
Hier is het verhaal van Lysbeth:
Trots
Ongeveer 10 jaar geleden behaalde ik mijn diploma Voeding & Diëtetiek. Onder e-mails en brieven zette ik vol trots “diëtist” achter mijn naam. Hier had ik 4 jaar lang voor gestudeerd: chemie, fysiologie, pathologie, psychologie en nog veel meer. Vol goede moed ging ik aan de slag in de 1e lijn. Ik maakte de beste diëten en maakte daar dan ook zo’n mooi voorbeelddagmenu van, met allemaal tips en adviezen. Ik deed van alles naast het spreekuur: sprak regelmatig met verwijzers om de nieuwe aanmeldingen op peil te houden en voldeed braaf aan alle kwaliteitseisen. De praktijk groeide. Maar bij mijn cliënten bleef resultaat op de lange termijn vaak uit, of het gewicht steeg na verloop van tijd weer. Ik voelde me een façade. Mijn diëten werkten niet!
Het begon te knagen
Ik boog wat mee met de trends: koolhydraatarm, shakes, intermittent fasting. Alles werkte, maar voor even. Aan de cliënt lag het niet, die hield zich altijd netjes aan mijn lijstjes. Aanvullende adviezen volgden: weeg de maaltijden eens af. Voer alles wat je eet in de Eetmeter in. Voor sommige mensen werkte dat een tijdje, voor de meesten niet. Er begon iets te knagen. Was dit waar ik 4 jaar lang voor had gestudeerd? Om lijstjes te maken voor mensen met overgewicht? Natuurlijk waren er in de praktijk ook mensen met prikkelbare darmsyndroom, lactose-intolerantie of diabetes. Maar het gros van de mensen werd doorverwezen naar mij voor gewichtsreductie bij overgewicht.
Anders werken
Er moest iets veranderen. Ik ging anders werken, veel meer coachen: maakte samen met de cliënt één klein doel en stuurde alleen wat tips als daarom gevraagd werd. Plande vaker gesprekken in, en hield tussendoor contact per mail of Whatsapp. Alleen, als het gewicht niet snel genoeg daalde of de vergoeding bijna op was, kreeg ik alsnog vaak de vraag: ‘Heb je geen lijstje voor me, dat vind ik makkelijker’. Of liever nog: een maandmenu, en dan iedere maand een nieuwe. Dat viel wél in de vergoeding toch?
Snelle oplossing
Het lijkt erop dat iedereen een snelle oplossing wil. De diëtist maakt een lijstje, de cliënt volgt dit lijstje en valt wat af. Er komt een vakantie, moeilijke periode of feestdag tussendoor en de cliënt vervalt weer in het oude patroon. Dan komt ook de frustratie dat er weer een dieet is mislukt. De diëtist komt in de hoek “werkt niet” en de volgende dieetgoeroe staat al klaar.
Een dieet werkt niet
Volgens mij weten diëtisten allemaal dat een dieet en een lijstje niet werken bij overgewicht. Tenminste, hooguit voor een paar dagen of weken. Maar of het lijstje nou mooi, goed of op de gram nauwkeurig is: bij 95-98 procent van de mensen neemt het gewicht na een tijdje weer toe. Laten we daarom stoppen met de lijstjes en beginnen met meer tijd voor gesprekken (ik kijk ook naar de zorgverzekeraars!). Laten we stoppen met de focus op gewicht en BMI en beginnen met het vooropstellen van gezondheid. Lichamelijk én mentaal.
Nooit meer
Inmiddels staat er achter mijn naam niet meer “diëtist”. Hoe ik mijn kennis en ervaring in de toekomst ga inzetten, weet ik nog niet. Maar ik weet één ding zeker: ik maak nooit meer een lijstje.
Gepubliceerd op 21 februari 2022
Door Karine Hoenderdos
Reageer op dit artikel
Actueel
Lysbeth, het begint met te weten hoe je het wél wilt hebben. Wat voor type diëtist wil je zijn? Ik lees genoeg in je relaas. Maar wil je dat ook voor het voetlicht brengen. Op je website mag duidelijk zijn wat de klant bij jou kan halen. Ik hoop dat je ons prachtige vak (nog) niet op zal geven, maar eerst zelf onderzoekt wat de essentie voor jou is. Ik denk juist dat je met jouw bewuste moedeloosheid een mooie volgende stap kan maken. Het is even nog een zoektocht, maar je komt er wel. We hebben als diëtist allemaal met jouw frustraties te maken. Ik besef me de laatste tijd ook wel dat onze consulten grotendeels gevuld worden met “praten” en de klant het idee kan hebben dat hij “niks ontvangt”. Maak een aantal dingen tastbaar, een Tanita bio impedantie meting kan al dat gevoel versterken. En zet de klant aan het werk, zodat hij zichzelf coacht. Turflijstjes werken in onze ervaring geweldig. In de brei van adviezen komt er dan enigszins overzicht. Zo heeft de klant toch het idee vooruitgang te boeken en houvast te hebben in de legio zaken die hij/zij voor elkaar moet boksen. Ga er maar aan staan.
Heel herkenbaar! En blijkbaar voor velen van ons! Ik werk daarom nu ook alleen nog maar coachend, bij voorkeur buiten. Toch houdt het mij ook nog veel bezig, eigenlijk vanaf het begin als diëtist (2014). Als ik uitzoom zie ik dat er een grote afstand is van mensen tot hun eten. Eten wordt geacht functioneel en gezond zijn. Door de nadruk in de maatschappij en gezondheidszorg op hoe ‘fout’ obesitas en overgewicht is, heeft een groot deel van de mensen een minderwaardigheidscomplex over zichzelf. Ieder plezier in eten ontbreekt vaak, schuldgevoel overheerst wanneer mensen weer ‘de fout’ ingaan en zogenaamd ‘niet sterk genoeg’ zijn. En dan is het overzichtelijk om lekker concreet met een lijstje opnieuw een poging te doen want dan vermijd je de pijn die er is.
Je kunt het de individuele cliënt uiteindelijk niet helemaal kwalijk nemen, het is vooral het systeem van maakbaarheidsdenken en individualisme.
Ik denk dat het belangrijk is voor diëtisten om bij cliënten veel meer het plezier in eten te gaan benadrukken, de lol van koken, nieuwe dingen proberen (die ook mogen mislukken), samen eten met anderen. Voor mij persoonlijk gaat het ook sterk over de verbinding met ons eten, dus stimuleer mensen om met eigen handen te gaan werken in een moestuin of een groente-abonnement te nemen zodat je weer weet wat groente van het seizoen is. Dit levert misschien geen -10 kg op maar ik denk dat mensen er wel van opknappen en uiteindelijk gelukkiger worden dan van inzoomen op wat er niet goed is. Maar ja, dit staat wel heel ver af van de huidige resultaatgerichte diëtetiek en zorgsector in het algemeen. Als je wilt, ik spar er graag eens met je over wat jouw ideeën zijn. In ieder geval succes met je zoektocht!
Ik zie hierboven mooie berichten voorbij komen.
Ik heb nog nooit lijstjes gegeven aan mijn patiënten/cliënten. Ik geef aan welke voedingsgroepen ze niet in huis moeten halen, en leg uit wat een supermarkt het liefst wil en dat je daar niet in moet trappen. Maak vantevoren een beslissing: bij “ik wil” sta je sterk, bij “ik mag geen” sta je niet sterk. Dus ik besteed het grootste deel aandacht aan gedrag, aangewend gedrag. Net als Sara Grootel, ben ik ook Emotie-eten-deBaas specialist. Waarom, wanneer en waar gaan mensen eten? En bij een koolhydraatbeperking is het anders eten maar wel super lekker: ik vertel wat mensen wél mogen. Ik vind mijn werk daarom juist super leuk!
Wellicht zouden we de discussie een stukje breder mogen trekken. Namelijk over “wie” is de diëtist? Wat houdt ons beroep in? En hoe kan de massa weten wie we zijn en wat we doen.
Willen we een club mensen zijn die een lijstje produceert, veel tijd besteden aan voorbeelddagmenu’s en variatielijsten en veel gesprekstijd vullen met praten over een getal op een weegschaal?
Of zijn we, wie ik denk dat we zijn, een club mensen met veel kennis over complexe gezondheids/ziekte-situaties in relatie tot voeding? Zijn wij degenen die mensen kunnen begeleiden in het woud van marketing en hypes?
We weten al decennia dat ons westerse voedingspatroon ons ziek maakt, ongezonde darmen, metabole problematiek, mentale problematiek enz. Voeding is de oorzaak en ook de oplossing. Steeds meer spelers in het veld zijn zich hiervan bewust en profileren zich. Terwijl er geen enkel ander beroep is met zo veel kennis als het onze. Weten we dat zelf ook? Vertellen we dat aan die zorgverzekeraars?
Herkenbaar verhaal, ik merkte na een aantal jaren praktijk ook dat cliënten vaak terugvielen en weer lijstjes vroegen of aan een nieuw dieet wilden beginnen. Ik kon soms echt opzien tegen weer een dag moedeloze cliënten… Ondertussen een paar jaar verder en weer met meer plezier aan het werk. Verschillende trainingen hebben mij geholpen de behandeling anders in te steken en mijn eigen rol anders neer te zetten. O.a. Coachend begeleiden bij Emotie-eten de baas en Acceptatie en commitment therapie van Heidi Stiegelis. Door mijzelf hiermee te profileren krijg ik veel cliënten die ook op een andere manier aan de slag willen. En dat werkt een stuk leuker. (NB ik red het nooit met 3 uur dieetbehandeling, dus cliënten betalen vaak zelf flink bij. Verandering gaat soms in kleine stapjes en kans op terugval blijft groot dus geduld is wel handig in de begeleiding van mijn doelgroep de emotie-eters)
Tja, precies dit is de reden dat ik in de tweede lijn werk. Daar zijn lijstjes veel minder de norm, en werkt het gericht in zetten daar juist wel. En (bijna) geen gezeik met zorgverzekeraars! Jammer dat je direct het vak verlaat, misschien is een overstap naar de tweede lijn nog het overwegen waard?
Jammer Lysbeth dat je geen voldoening meer vindt in het diëtisten werk. Ik zie dat je wat verdieping mist, en dat begrijp ik want dat krijg je van de opleiding niet mee. De diëtist begeeft zich op medisch terrein van voeding, pathologie en gedrag. Daar heb je heel veel aanvullende kennis voor nodig op gebied van pathologie, fysiologie en gedrag. Pas als je die kennis kunt integreren in je consulten krijg je de diepgang die het vak zo boeiend maakt. Lees alle waardevolle adviezen die je al hebt gekregen. Als je zo werkt ( lees de bijdrage van Suzan Bijleveld) word je werk echt een uitdaging. En een lijstje: die kun je toch overal downloaden. Daar hoef je niet veel voor te doen.
Je kunt de vraag om een lijstje ook zien als een compliment: blijkbaar denkt de cliënt dat jij het weet en willen ze die goede adviezen na kunnen lezen.
Ha , herken het , ik geef niet graag lijstjes. Ben blij dat ik heb gekozen om kinderdietist te zijn, positief eetgedrag en opvoeding begint vroeg in het leven. Prenataal is er al zoveel te ondersteunen, informeren en coachen. Wat mij helpt is om naar mijn eigen eetgeschiedenis . Mijn eigen ADD achtige eetvoorkeuren en geprikkeldheid helpen me om kinderen met ondergewicht en moeizaam eetgedrag te begrijpen en dan samen te werken met ouders. M.i. hebben veel mensen de diëtetiek hebben gestudeerd wel 1 of andere persoonlijke link met eten, eetgedrag, klachten. Als je daar je kracht uithaalt en je expertise om heen bouwt wordt het beroep een stuk leuker.
Veel succes met het vinden van de plek die jou het beste past!
Allereerst super goed dat je deze ervaring deelt. En ook herkenbaar. Echter ook heel jammer dat je het vak vaarwel hebt gezegd. Ik ben 45 jaar diëtist in de 1e lijn geweest en met juist steeds met plezier! En waarom? 1) omdat ik besefte dat elke gezonde wijziging in het dieet van een cliënt een enorme winst oplevert in de ( preventieve) gezondheid. En daarbij uitstraalt op zn omgeving. Voorbeeld: als iemand van wit brood op bruin overstapt en meer basis voeding eet straalt dat door naar partner en verdere omgeving. 2. Ik steek om te beginnen altijd ( stiekem) in op klachten: maag- darm-hoofdpijn, vermoeidheid, botten broosheid, gewrichtsklachten, bloeddruk etc etc. En daar wil iedereen van af ( en is ook gezonde voeding en dan voelt men de meerwaarde😉) 3) Als men na oplossen van de klachten toch een dieetlijstje wilde gebruikte ik dat als leertool. Ik legde uit wat de valkuilen hiervan zijn maar ze kregen dat lijstje ! Om na 4 weken of iets langer er zelf achter te komen dat het inderdaad niet werkt. En dán kun jij gemotiveerder verder met de valkuilen aan de slag.
5) Ik woog juist wél en steeds vaker maar nu met een bio impedantie meter. ( Tannita) Deze geeft redelijke waarden van vocht vet spier en buikvet aan en de ‘ echte’ leeftijd. Gewapend met een bonnetje snapt men dan meteen waarom het gewicht op zich niets zegt. 6) De door ontwikkelde leer van Atkins werkt vaak fantastisch op het buikvet wat je goed ziet op de bon. Gewicht neemt vaak minder af dan buikvet zeker bij ook meer gaan bewegen, lees spier opbouw dus meteen opvoedend weer. De mate van kh beperking ( nooit strenger dan 50 gram perdag) doe je in overleg met de cliënt maar uitleg over de theorie er achter is een must. 7) Sowieso altijd de uitleg waarom ik adviseer wat ik adviseer, geeft veel inzicht. 8) regelmatige bezoekjes blijven afleggen aan de diëtist zorgen voor een sneller weer op de rails komen en inbedding in de leefstijl. Zoalsje naar de kapper gaat ga je ook regelmatig naar de diëtist riep ik altijd. Op deze wijze voelde het alsof ik op een hoogtepunt met pensioen ging eind 2020. Zo veel meer mogelijkheden dan toen ik begon. Met het leuke bijeffect dat ik door meteen te focussen op hun klachten( die iedereen heeft) van de artsen steeds meer doorverwijzingen kreeg voor behandeling van klachten. Nog meer variatie ( en dan meteen gewicht meenemen 😉)
Ik herken dat wel. Ik ben nu bijna 12 jaar dietist en al jaren geleden gestopt met lijstjes. Als mensen een dagmenu of weekmenu willen, of willen weten wat ze ‘mogen’ eten, dan zei ik: “Koop maar een afvalboek” oid.
Een quick fix willen we allemaal. Voor alles. Niet alleen wat het gewicht betreft. Maar zeker is het waar dat de meest clienten afzeggen als ze niet afvallen of als hun dieet (bijv voor darmklachten) niet werkt zoals ze zelf zouden willen.
Ook ik heb hierover nagedacht. De meeste mensen hebben een eetprobleem. Maar het is niet het probleem met eten, maar het gaat om henzelf. Het is bijna altijd hoe iemand in zijn vel zit dat het een relatie heeft met gewicht en of klachten. Daarom zijn we ook meer een psycholoog en coach dan een dietist die een dieet voorschrijft. Ik vind dat wij zoveel weten en het zo goed doen, en helaas meestal daar niet op worden gewaardeerd. Niet door de zorgverzekeraars en ook niet door de meeste clienten. Zeker in de pandemie tijd heb ik dat gemerkt.
Frustraties alom. En ook daarom ga ik stoppen als dietist met spreekuur. En vooral doen waar ik blij van word.
Succes Lysbeth! En wil je samenwerken met leuke dames en dietisten op een andere manier, dan weet je mij te vinden.
Bedankt voor delen van je ervaringen en proces. Dapper om keuze te malen te stoppen als dietist en opzoek te gaan wat beter bij je past en werk te vinden waar je passie en talenten in kwijt kan en waar je voldoening kan uit halen. Ik lees hierboven al een paar mooie reacties en gelukkig komt er steeds meer aandacht voor holistische kijk ook in reguliere zorg, positieve gezondheid van machteld hubert is daar voorbeeld van. Ik vind podcasts en aanbod van oersterk ook erg inspirerend die zich juist richten op wat jij om schrijft veel meer coaching op preventie, voeding en leefstijl. https://oersterk.nu/over-ons/
Ik hoop dat er weer een mooie nieuwe werkuitdaging op je pad mag komen, want ik denk dat er veel mensen baat hebben bij jou hulp en zienswijze, zeker als je een manier vind om deze te bieden op je eigen manier en die bij je past.
Goed dat dit verhaal gedeeld wordt — een probleem oplossen begint bij het te (h)erkennen. Maar het eind begrijp ik niet goed: “Laten we stoppen met de focus op gewicht en BMI en beginnen met het vooropstellen van gezondheid. Lichamelijk én mentaal.”
Dan wordt de uitkomstmaat/indicator breder (het mentale aspect komt erbij), maar dan moet de therapie nog steeds effectief zijn. De GGZ staat helaas niet bekend als een zorgsector waarin zulke goede resultaten bereikt worden, en dan zal dat voor diëtisten ook moeilijk zijn.
Waarom werken diëten maar zo kort? Naar mijn idee voornamelijk omdat mensen ze niet volhouden, omdat de verhouding tussen de gevraagde volharding en de (gezondheids)winst niet goed genoeg is.
Maar de winst kan m.i. vergroot worden door mensen met een gezond voedings- en beweegpatroon een korting op de zorgpremies (mv) te geven. Dat patroon moet objectief af te lezen zijn aan de bloedvetten- en HbA1c-waardes, en waarschijnlijk nog wel een paar biomarkers. Zie voor meer informatie https://gezondezorg.org/preventiebeleid.
Soms is het goed om het even niet te weten. Dat je ziet wat niet werkt. Dat herken ik en heb er ook lange tijd mee geworsteld en gelukkig heb ik een uitweg gevonden.
Samen met een collega (Marie-Thérèse Hendriks hebben we er een boek over geschreven. “Stop met lijnen en ontdek de natuurlijke eet-expert in jezelf. Op basis van Intuïtief en Mindful eten”.
Samen hebben we ruim 70 jaar werkervaring en de nodige scholing over de psychologie achter eetgedrag en daarmee zijn we gekomen tot nieuwe inzichten. Natuurlijk is kennis een onderdeel van onze begeleiding.
Maar veel vaker is het nodig om cliënten meer bewust te maken van al die momenten van onbewust eten en van weer leren luisteren naar de eigen lichaamssignalen ipv lijstjes volgen. in combinatie met mindfulness werkt dit heel anders. We hebben weer veel meer plezier in ons werk. En cliënten haken minder snel af, ze herkennen veel in de verhalen in het boek en gaan in kleine stappen meer vertrouwen op de natuurlijke eetexpert die we allemaal in ons hebben. Ze leren weer te vertrouwen op zich zelf ipv op de lijstjes.
Alleen al langzamer leren eten kan bijvoorbeeld helpen. Zie de gratis training hier:
https://www.mindful-eten.nl/gratis-training/
Super fijn om dit ook eens van een andere diëtist te lezen!
Ik werk ook niet meer met lijstjes en zelfs niet meer met wegen (alleen begin gewicht noteren en als de cliënt het heel moeilijk vindt om niet op de weegschaal te staan maak ik hier afspraken hem/haar over om dat maar af en toe te doen). Mijn praktijk is voor 80% gericht op het bewust worden van gedachtes, gevoelens en gedrag. En vaak vooral meer te mogen eten (in de basis). Mensen minder angstig maken rondom gewicht en voeding. Dat vind ik mooi om te doen! En het contact en de groei die mensen doormaken waarin ze blijer worden met zichzelf en de pijn in het leven leren verdragen. Hierdoor zie ik dat mensen een gezondere, normale relatie met eten krijgen en dus normaal gezond van zichzelf mogen gaan eten.
Wat zonde! Ik herken je frustratie soms wel deels, want waarom wil iedereen een weekmenu als alle andere weekmenu’s het ook niet waren… en wie ben ik om te bepalen welke dag je bloemkool eet. Maar kennis is macht en doorgronden van wat er speelt ook juist dat is wat mijn vak tot het leukste vak maakt.
Heel veel succes met het zoeken naar jou nieuwe uitdaging.
Erg jammer. Ik heb altijd gezocht naar een diëtist die geen lijstjes maakt ….
Er schijnt weinig veranderd te zijn. Op de kop af 42 jaar geleden hield ik om precies deze reden op met het werk in een diëtistenpraktijk. Achteraf ben ik blij die stap vroegtijdig gezet te hebben want er zijn veel andere werkvelden waar de typische diëtistenkennis gevraagd is. Persoonlijk ben ik door omstandigheden naar Duitsland verhuisd en ben als zelfstandige actief geworden op het gebied van onderwijs en personeelsscholing in (dieet)keukens. Daarmee heb ik ca. 30 jaar lang voor een goed gezinsinkomen gezorgd. En passant ben ik bezig gegaan een gespecialiseerd bedrijfje voor sondevoeding op te zetten en dit is in de laatste 10 jaar uitgegroeid tot een bloeiende onderneming.
Beste Johannes – jou antwoord maakte me nieuwsgierig dus even opgezocht – geweldig produkt! Ik heb een opleiding in Functional Nutrition bij Andrea Nakayame gedaan, die onlangs in haar podcast serie ook een goed interview over ‘whole foods’ sonde voeding had: https://www.fxnutrition.com/15-minute-matrix-podcast/287-mapping-tube-feeding-with-dan-frazier/
Voor de vaak kwetsbare mensen die sondevoeding nodig hebben is een volwaardige voeding zeer belangrijk!