‘Het is veel leuker geworden bij mij in de behandelkamer’

Pauline Dekker is longarts in het Rode Kruisziekenhuis in Beverwijk. Samen met haar collega Wanda de Kanter schreef zij eerder het boek “Nederland Stopt! Met roken.” Nu schreven ze samen het boek “Motiveren kun je leren”, een handleiding voor hulpverleners.

Voor wie is dit boek geschikt?

‘Voor alle hulpverleners die te maken hebben met lifestyleziektes. Noem het maar op: COPD, overgewicht, diabetes, hart- en vaatziekten, gebitsproblemen. Dokters en andere hulpverleners zijn van oudsher gewend aan het diagnose-receptmodel. Is er een probleem? Dan schrijven we wel een pil of operatie voor. Maar zo werkt dat niet meer bij lifestyleziektes. Het vergt totaal andere vaardigheden van de huidige hulpverleners. Ze moeten hun patiënten motiveren om hun gedrag te veranderen.’

Kun jij je patiënten motiveren?

‘Nu wel. Maar vroeger niet! Terwijl ik er vroeger juist vreselijk veel energie in stopte om mijn patiënten te motiveren. Maar ja, ik deed het helemaal fout. Ik wilde mensen overtuigen. “U moet dit, u moet dat”. Eigenlijk was ik erg bot. En ja, ik had wel gelijk, maar ik kreeg geen gelijk. En de patiënten veranderden hun gedrag niet. Tot ik me verdiepte in de technieken van het Motivational Interviewing. Sindsdien is het veel leuker bij mij in de behandelkamer. De patiënt voelt zich veel meer begrepen en de resultaten zijn beter dan ooit.’

Wat is het belangrijkste principe van Motivational Interviewing?

‘Vraag je patiënt toestemming. Dat is echt het allerbelangrijkst. Een simpele vraag als “Vindt u het goed dat we praten over uw lichaamsgewicht?” brengt al zoveel teweeg. Op het moment dat de patiënt je toestemming geeft, staat hij open voor het gesprek. Hij wordt op die manier min of meer “gedwongen” om actief deel te nemen. Zo voorkom je dat je je riedeltje afdraait en de patiënt passief luistert.
Maar wat ook heel belangrijk is: vragen naar het waarom van het gedrag. Het is de kunst om daarbij niet te oordelen. Bijt je tong maar af als iemand zegt dat hij “zware botten” heeft of dat “roken de stress vermindert”. Je noteert alles, je reflecteert alles, je bent zo empatisch mogelijk maar je zorgt wel dat het gesprek niet afdwaalt en dat het blijft bij het onderwerp: waarom vertoont iemand dit gedrag?  “Zoek de mens achter de sigaret”, zeg ik altijd.

Waarom is dat zo van belang?

‘Omdat iedereen zijn eigen beweegredenen heeft, en daardoor ook zijn eigen motivatie om te stoppen met ongewenst gedrag. Soms is het feit dat de vitrages geel worden van doorslag om te stoppen met roken. Soms is het geld of een kleinkind dat op komst is. Door het zoeken naar de persoonlijke motivatie kun je echt resultaat boeken, dat merk ik elke dag in de praktijk. In ons boek wordt de techniek van het Motivational
Interviewing uit de doeken gedaan. Maar het is wel zo dat alleen de theorie niet volstaat. Je moet oefenen! Hulpverleners zijn soms een beetje huiverig voor Motivational Interviewing, omdat ze bang zijn dat het allemaal zoveel tijd kost en dat ze van die grote, zware verhalen te horen krijgen. Dat klopt ook wel, maar je leert de patiënt daardoor wel veel beter kennen. En mijn ervaring is dat het niet veel meer tijd kost. Het vergt wel wat sturing, want jij bent de gids die de patiënt naar zijn eigen motivatie leidt.’