Effect salutogeen leefstijlprogramma bij diabetes type 2

Voor mensen met diabetes type 2 ontwikkelde dr. Kristel Polhuis, onderzoeker aan Wageningen University & Research (WUR), een salutogeen leefstijlprogramma met holistische gezondheidsbenadering. In haar onderzoek naar de effecten van dit leefstijlprogramma concludeert ze dat deelnemers die het programma volgen meer grip krijgen op hun gezondheid.  

Salutogeen gezondheidsmodel

Het SALUD-programma (Salutogenic Intervention for Type 2 Diabetes) motiveert mensen met diabetes type 2 gezonder te eten en te leven. Volgens Polhuis helpt het programma leefstijlaanpassingen op lange termijn vol te houden doordat het rekening houdt met de betekenis van eten in het dagelijks leven. Polhuis ontwikkelde het SALUD-programma samen met mensen met diabetes, huisartsen, diëtisten en praktijkondersteuners. Ze gebruikte hiervoor het “salutogene gezondheidsmodel”. Dit model heeft een holistische gezondheidsbenadering, betrekt deelnemers zelf bij de ontwikkeling van het programma en heeft als doel om een actief leerproces bij de deelnemers te stimuleren.  

Meer veerkracht en steun

Tijdens het 12 weken durende programma stellen deelnemers samen met een leefstijlcoach haalbare, persoonlijke doelen op, die passen binnen hun werk- en gezinsleven. In tegenstelling tot veel andere leefstijlprogramma’s staat de leefsituatie centraal in het SALUD-programma, want dit bepaalt hoeveel ruimte en tijd er is voor verandering. De deelnemers werken gedurende de interventie in groepsverband aan hun doelen. Daarnaast krijgen ze informatie over thema’s als stressmanagement en voedingsvaardigheden, zodat ze na de interventie zelfstandig aan hun doelen kunnen blijven werken. Uit metingen naar het effect op leefstijl en gezondheid blijkt dat het SALUD-programma een positieve invloed heeft op de veerkracht van de deelnemers. Ze ervaren sociale steun van lotgenoten en mensen in hun directe omgeving. Ook werd er een verbetering gezien in lichaamsgewicht en voedingsinname.  

Tips voor diabeteszorg

Polhuis zag bij de deelnemers ook een toename van hun grip op het leven en op hun gezondheid. Ze benadrukt hierdoor het belang van het integreren van sociale steun in het zorgstelsel. Dit kan volgens haar bijvoorbeeld door het organiseren van groepsconsulten en wandelgroepen. In haar proefschrift geeft Polhuis meer tips voor de diabeteszorg in Nederland, die verder zijn uitgewerkt in een factsheet. Haar 5 aanbevelingen voor de diabeteszorg zijn:  

1. Richt je op gezondheid in plaats van op (alleen) gewicht en bloedsuikerwaardes 
2. Luister naar persoonlijke verhalen 
3. Waardeer oprechte interacties 
4. Overweeg de timing van (voedings)interventies 
5. Bevorder vertrouwen en sociale verbondenheid 

Bron: Alliantie Voeding in de Zorg