Trainen voor operatie leidt tot minder complicaties

Patiënten met dikkedarmkanker hebben bijna 50 procent minder kans op complicaties als ze voorafgaand aan de operatie trainen met een fysiotherapeut. Dat blijkt uit onderzoek van 4 Nederlandse ziekenhuizen, gepubliceerd in het Amerikaanse tijdschrift Annals of Surgery. ‘Dit is hét wetenschappelijk bewijs van wat wij al vermoedden: prehabilitatie werkt’, aldus chirurg prof. Joost Klaase van Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG), die het onderzoek initieerde.

Prehabilitatie

Waar het bij revalideren draait om fit worden ná de operatie, werkt de patiënt bij prehabilitatie aan het zo fit mogelijk worden vóór de operatie. Complicaties na een operatie komen namelijk vaker voor bij ouderen die niet fit zijn. Complicaties leiden onder meer tot een langere opnameduur en tot afname van de kwaliteit van leven, op zowel de korte als langere termijn. Daarnaast verhogen complicaties na een operatie de zorgkosten. Het onderzoek is uitgevoerd in het Medisch Spectrum Twente en de Ziekenhuis Groep Twente, in samenwerking met het Universitair Medisch Centrum Groningen en de Universiteit Maastricht.

Eerstelijnsfysiotherapeut

Uit het onderzoek blijkt nu dat prehabilitatie een substantieel effect heeft. De onderzoekers hebben niet-fitte patiënten met dikkedarmkanker 3 weken voor de operatie 3 keer per week laten trainen met een eerstelijnsfysiotherapeut. In vergelijking met de ongetrainde niet-fitte patiënten halveerden bijna het aantal complicaties bij de getrainde niet-fitte patiënten. Daarnaast gaven de getrainde patiënten aan dat ze zich gedurende het trainingsprogramma steeds fitter gingen voelen en dat zij het trainen – ondanks de best stevige inspanning – toch ook erg leuk vonden.

Implementatie van prehabilitatie

Prehabilitatie is nog niet breed geïmplementeerd in de zorg. Klaase: ‘Tot nu toe was er nog onvoldoende wetenschappelijk bewijs dat het werkt. Nu blijkt dat dit werkt voor niet-fitte mensen met darmkanker, hopen we met alle partijen stappen te kunnen zetten in de landelijke implementatie en evaluatie, zoals het vergoed krijgen van bijvoorbeeld fysiotherapie voorafgaand aan een operatie.’ Het UMCG is zo’n anderhalf jaar geleden gestart met een prehabilitatiepoli. Hier worden patiënten die een zware operatie ondergaan voor de operatie gescreend op fitheid, voeding, roken, alcoholgebruik, mentale weerbaarheid, bloedarmoede en comorbiditeit (zoals diabetes type 2). Klaase: ‘Van de patiënten scoren 2 op de 3 onvoldoende op één of meerdere punten. We helpen hen met op maat gemaakte trainingsschema’s waar ze in de weken voorafgaand aan de operatie mee aan de slag kunnen, thuis of in de eerstelijnszorg.’ De prehabilitatiepoli is onderdeel van het Groningen Leefstijl Interventie Model (GLIM): een project dat dit jaar in het UMCG is gestart. GLIM omvat zowel prehabilitatie als chronische leefstijlbegeleiding tijdens behandeling en herstel. Het doel van GLIM is om leefstijl te integreren in de zorgpaden.

Bron: UMCG