Afvalpoging bij diëtist geen voorwaarde meer voor bariatrische chirurgie

In het verleden werd bariatrische chirurgie beschouwd als een laatste redmiddel. Er waren strikte voorwaarden voor toelating, zoals een serieuze afvalpoging van minimaal 4 maanden onder begeleiding van een diëtist. In de recent verschenen richtlijn “Chirurgische behandeling bij obesitas” is deze voorwaarde geschrapt. Ook zijn de BMI- en leeftijdsgrenzen losgelaten.

Verruiming van indicatie

De nieuwe richtlijn is een herziening van de richtlijn “Behandeling van morbide obesitas” uit 2011. De naam is aangepast omdat het niet langer meer alleen gaat over morbide obesitas (BMI>40) of ernstig overgewicht (BMI>35) met comorbiditeit. In de nieuwe richtlijn zijn deze BMI-grenzen losgelaten en wordt er een individuele afweging gemaakt. Hierdoor kan bariatrische chirurgie bijvoorbeeld overwogen worden bij slecht ingestelde diabetespatiënten met een BMI vanaf 30 en bij patiënten met een Aziatische of Hindoestaanse achtergrond met een BMI vanaf 35. Ook de leeftijdsgrenzen zijn losgelaten: de ingreep mag ook worden uitgevoerd bij patiënten jonger dan 18 jaar of ouder dan 65 jaar.

Bariatrisch diëtist

In de richtlijn is een apart hoofdstuk gewijd aan dieet- en voedingsadvies. Daarin staat dat patiënten in staat moeten worden gesteld om periodiek een bariatrische diëtist te consulteren om hun voeding te bespreken en te laten beoordelen. Een belangrijk aandachtspunt na een bariatrische ingreep is een volwaardige intake van eiwitten, vitamines en mineralen. Wat vitamines en mineralen betreft is levenslang dagelijkse suppletie nodig. Aandachtspunt in de voeding is eiwit: veel patiënten hebben moeite om een adequate eiwitinname te halen. De eiwitbehoefte na bariatrische chirurgie is 1,1-1,9 gram eiwit per kilogram vetvrije massa. Een algemeen advies is een inname van 60 tot 90 gram eiwit per dag aan te houden, zo is te lezen in de richtlijn. Na berekening van de voeding kan een diëtist eventueel een eiwitpreparaat adviseren.

Maagdarmklachten

In de richtlijn wordt geadviseerd alert te zijn op maagdarmklachten. Veel patiënten die een bariatrische ingreep hebben ondergaan, krijgen dumpingklachten: na 6 maanden komt dumping voor bij 70 procent van de mensen die een gastric bypass ondergingen en bij 40 procent na een gastric sleeve. Andere maagdarmklachten na bariatrische chirurgie zijn frequente ontlasting en diarree, plotselinge aandrang, verlies van ontlasting en winderigheid. Ook voedselintoleranties komen veel voor na bariatrische chirurgie. In de richtlijn staat dat met name vlees, brood, rijst en pasta slecht worden verdragen en dat ook lactose-intolerantie vaak voorkomt. Voedselintoleranties kunnen perioden lang leiden tot braken en oprispingen, vooral in de eerste maanden na de operatie als het lichaam nog aan de nieuwe situatie moet wennen. Na verloop van tijd worden de intoleranties minder, maar patiënten kunnen blijvend intolerant zijn voor bijvoorbeeld lactose. In de richtlijn staat het advies om patiënten met voedingsklachten te verwijzen naar een bariatrisch diëtist.

Adviezen voor leefstijlinterventie

In sommige gevallen wordt een gecombineerde leefstijlinterventie (GLI) geadviseerd, voorafgaand of na de operatie. Bijvoorbeeld aan patiënten die moeite hebben met het opvolgen van dieet- en beweegadviezen, onvoldoende kennis hebben over voeding of een onvolwaardige leefstijl hebben. Ook wordt een leefstijlinterventie geadviseerd als de operatie resulteert in onvoldoende gewichtsverlies of als het gewicht na de operatie weer aanzienlijk toeneemt.

Multidisciplinaire richtlijn

De herziene richtlijn is opgesteld door de Nederlandse Vereniging voor Heelkunde en geautoriseerd door onder meer de Nederlandse Vereniging van Diëtisten, De Nederlandse Vereniging van Kindergeneeskunde en de Nederlandse Vereniging van Maag-Darm-Leverartsen.

Bron: Federatie van Medisch Specialisten