Zorgprofessionals zien weinig tekorten aan vitamine A

Een groot deel van de Nederlandse bevolking heeft een vitamine A-inname onder de gemiddelde behoefte. Het RIVM heeft daarom bij diëtisten en andere zorgprofessionals geïnventariseerd of tekorten aan vitamine A vaak voorkomen. Dat blijkt mee te vallen, maar professionals zijn ook weinig alert op een mogelijke relatie tussen lage vitamine A-innames en gezondheidsklachten. 

Tekort aan vitamine A 

Van de volwassen Nederlanders krijgt 10 tot 30 procent te weinig vitamine A binnen: minder dan de gemiddelde behoefte, die lager ligt dan de aanbevolen hoeveelheid. Bij jongeren van 14 tot 17 jaar gaat het zelfs om bijna de helft, zo blijkt uit de laatste Voedselconsumptiepeiling (2012-2016). Een tekort aan vitamine A kan huidproblemen, dof haar, nachtblindheid en in het ergste geval blindheid veroorzaken.  

Vitaminestatus bepalen is lastig 

Het is niet bekend in hoeverre de lage inname aan vitamine A ook leidt tot tekorten. Om dat met zekerheid vast te stellen, zou de hoeveelheid vitamine A bepaald moeten worden in een leverbiopt en dat is geen prettig onderzoek om op grote schaal bij de bevolking uit te voeren. Het is ook mogelijk het retinolgehalte in het bloed te bepalen, maar dit gehalte daalt pas als er sprake is van ernstige tekorten en mensen al ziekteverschijnselen hebben.  

Inventarisatie onder zorgprofessionals 

Om toch een indicatie te krijgen of vitamine A-tekorten vaak voorkomen in Nederland, heeft het RIVM in opdracht van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport een inventarisatie gehouden onder zorgprofessionals. Aan het onderzoek deden onder meer diëtisten, huisartsen, dermatologen, oogartsen en opticiens mee. Aan hen is gevraagd hoe vaak zij gezondheidseffecten zien door een te lage vitamine A-inname en ook of zij zich ervan bewust zijn welke problemen hierdoor kunnen ontstaan. 

Diëtisten 

De 30 deelnemende diëtisten zien gemiddeld genomen enkele personen per jaar met verminderde groei, dof haar, of een longontsteking. Op basis van een voedingsanamnese stellen zij in sommige gevallen een lage vitamine A-inname vast. Het is echter niet duidelijk of alleen een vitamine A-tekort deze klachten veroorzaakt of een eenzijdig voedingspatroon in bredere zin. Daarnaast zien deze diëtisten ook niet altijd gezondheidsklachten ontstaan bij mensen met een lage vitamine A-inname. 

Nachtblindheid 

Volgens de deelnemende opticiens, optometristen en oogartsen wordt nachtblindheid in Nederland niet landelijk geregistreerd maar komt het regelmatig voor. Ze zien regelmatig personen in de winkel of op het spreekuur met klachten over slecht zien in het donker, voornamelijk bij autorijden in het donker. Het is niet bekend hoe vaak nachtblindheid wordt veroorzaakt door een tekort aan vitamine A omdat alleen oogartsen de vitamine A-status bij nachtblindheid bepalen. Zo’n tekort zien zij voornamelijk bij mensen met metabole aandoeningen, alcoholmisbruik, een zeer eenzijdig voedingspatroon, chronische maagdarmproblemen of een maagverkleining.  

Weinig alert op tekorten 

Het lijkt er volgens het RIVM op dat tekorten aan vitamine A in Nederland weinig voorkomen. Wel blijkt dat gezondheidsprofessionals weinig alert zijn op een mogelijke relatie tussen een vitamine A-tekort en gezondheidsklachten. Daarom is vervolgonderzoek nodig om uit te sluiten of die klachten inderdaad zelden voorkomen, of dat de zorgprofessionals ze over het hoofd zien. 

Bronnen van vitamine A 

Vitamine A zit in dierlijke producten, zoals vlees en zuivel. Ook wordt het toegevoegd aan margarines, halvarines en bak- en braadproducten. Verder kan het lichaam zelf vitamine A aanmaken uit bètacaroteen, dat voornamelijk in groente en fruit zit. We krijgen in Nederland vitamine A voornamelijk binnen via zuivel, groenten en vetten. 

Bron: RIVM