Wereldwijd onderzoek naar ziekte van Crohn
De ziekte van Crohn komt steeds vaker voor in westerse landen. Het internationaal consortium INTERCEPT gaat onder leiding van Amsterdam UMC onderzoeken hoe deze chronische darmziekte in een vroeg stadium kan worden opgespoord en gestopt. De onderzoeksresultaten kunnen een grote gezondheidswinst voor de maatschappij opleveren.
Combinatie van 3 grootschalige studies
Om de ziekte van Crohn beter te begrijpen en te onderzoeken hoe de ziekte kan worden voorkomen gaat het INTERCEPT-consortium 3 grootschalige studies combineren. De eerste stap in het onderzoek richt zich op biomarkers; lichaamseigen stoffen die erop wijzen dat iemand risico loopt een bepaalde ziekte te krijgen. Voor de ziekte van Crohn zijn eerder al een aantal biomarkers geïdentificeerd via de biobank van het Amerikaanse leger. Bij soldaten die de ziekte van Crohn kregen, werd eerder afgenomen bloed uit de biobank onderzocht. Daaruit bleek dat bepaalde moleculen al jaren vóór het ontstaan van de ziekte in het bloed aanwezig zijn. De onderzoekers gaan nu op grote schaal bloed uit Europese biobanken onderzoeken, zoals het Lifelines cohort in Groningen, om te bepalen of deze moleculen inderdaad de juiste biomarkers zijn voor de ziekte van Crohn.
Serum signatuur
Daarnaast onderzoeken de wetenschappers ook hoe belangrijk elk van deze biomarkers is bij het voorspellen van de ziekte van Crohn. Geert D’Haens, hoogleraar Inflammatoire Darmziekten en hoofd van de afdeling maag-, darm-, leverziekten van Amsterdam UMC legt uit: ‘Niet iedere biomarker weegt even zwaar mee in de voorspelling. Op elke biomarker laten we een berekening los; de uitkomst van die berekening noemen we de serum signatuur. Die geeft aan hoeveel risico iemand loopt de ziekte van Crohn te krijgen.’
Grootschalige familieonderzoeken
Omdat Crohn vaker voorkomt binnen families, wordt de serum signatuur getest bij 10.000 eerstegraads familieleden van Crohn-patiënten. Aan deze studie zullen patiënten uit 7 Europese landen deelnemen: Nederland, Frankrijk, Spanje, Portugal, Polen, Italië en Zweden. Mensen die positief testen bij het signatuur, krijgen vervolgens een ontlastingsonderzoek en soms ook een darmonderzoek.
Klinische trial
De laatste fase van de studie betreft een klinische trail die HALT-CD gaat heten. In deze trail willen de onderzoekers 2 jaar lang 80 mensen volgen met een hoog risico op de ziekte van Crohn. De onderzoekers gebruiken een combinatie van ontlastingsonderzoek, camerapillen en endoscopie om vroege tekenen van de ziekte op te sporen. Een deel van de deelnemers krijgt hierbij een vroegtijdige behandeling met het medicijn vedolizumab, terwijl anderen een placebo ontvangen. Vedolizumab is een veilig middel dat al wordt gebruikt bij de behandeling van Crohn. De onderzoekers hopen hiermee de ziekte in een vroeg stadium te stoppen.
Preventie van andere immuun-aandoeningen
De onderzoekers verwachten dat het INTERCEPT-consortium niet alleen kan bijdragen aan preventie van de ziekte van Crohn, maar ook aan andere immuun-aandoeningen zoals diabetes type 1, reuma en multiple sclerose. ‘Als volwassenen in de toekomst elke 5 jaar met een bloedtest worden gescreend op risico’s, kunnen artsen tijdig en selectief therapie inzetten om ziekte te voorkomen. De patiënt blijft gezond en levert niet in aan levenskwaliteit. Ziekenhuisopnamen, operaties en arbeidsverlies zijn niet aan de orde. De impact op de samenleving is dan enorm!’ aldus D’Haens.
Bron: Amsterdam UMC
Gepubliceerd op 31 januari 2025
Door Sophie Luderer