‘Voedselkeuzes gaan vrijwel altijd automatisch’

Prof. dr. Emely de Vet is hoogleraar “Consumptie en Gezonde Leefstijl” en voorzitter van de onlangs opgerichte gelijknamige leerstoelgroep aan de Wageningen University. Vanuit verschillende disciplines – waaronder sociologie, psychologie en gedragsepidemiologie – wordt onderzoek gedaan om leefstijl en consumptiepatronen beter te begrijpen. Deze inzichten worden vertaald naar interventies om gezondere leefstijl te stimuleren. De Vet is een veelgevraagd spreker als het gaat om verandering van ongezond voedingsgedrag. Op 19 maart spreekt ze op het seminar “Leefstijlverandering in preventie en zorg”, een seminar dat heel interessant is voor diëtisten die effectiever willen zijn in leefstijlveranderingen bij hun cliënten.

Waarom is gezond eten zo moeilijk voor veel mensen?

‘Over dit onderwerp kan ik uren praten! Dat wordt dus wat lastig in alleen dit interview. Maar het belangrijkste is dat voedselkeuzes níet zomaar het resultaat zijn van weloverwogen individuele keuzes. Het is geen bewust gedrag, maar vrijwel altijd ingesleten en geroutineerd gedrag, automatisch gedrag dus. En het is heel lastig om dat te veranderen. Bovendien zijn er zoveel factoren die voedselpatronen beïnvloeden. Denk aan opvoeding, sociale omgeving, de voedselverleidingen die overal zijn, kennis of financiën. Gezonder gaan eten is dus niet simpelweg iets anders kiezen.’

Wat kunnen diëtisten doen om hier rekening mee te houden?

‘Uit de gedragswetenschappen weten we dat voor gedragsverandering het niet voldoende is om alleen informatie te verstrekken. Je kunt nog zó’n mooi plan maken, als alles er omheen niet klopt dan valt de cliënt vroeg of laat weer terug in de oude gewoonten. Daarom is het nodig die factoren aan te pakken die zorgen voor het ongewenste gedrag. Het is dus belangrijk om te weten HOE mensen eten. Hoe doen ze hun boodschappen, wat hebben ze aan voorraden in huis? Scheppen ze op in de keuken of zetten ze schalen op tafel? Dat zijn factoren in de fysieke omgeving, maar het gaat ook om de sociale context: wat vindt de echtgenoot van gezond eten? Zijn er kinderen aan tafel die invloed hebben op wat er gegeten wordt? Door te kijken naar de complete situatie rondom eetgedrag, zijn er wellicht kleine eenvoudige veranderingen aan te brengen in die context waardoor eetgedrag gezonder wordt.’

Meer richten op nudging dus?

‘Ja, nudging is een strategie die werkt, in ieder geval op korte termijn. Daarbij kun je via simpele aanpassingen in de keuzecontext het gedrag beïnvloeden. Je maakt daarbij gebruik van de gedachteloze manier waarop mensen keuzes maken. De bedoeling is om van de gewenste keuze de automatische keuze te maken. Zo kan iemand die kleinere borden neemt, zich zelf “nudgen” tot minder grote porties eten.’

En daarover gaat het tijdens het seminar op 19 maart?

‘Ja! Een gezonde leefstijl en daarbij gezond voedingsgedrag is momenteel echt een hot-topic. Met het onderzoek dat wij doen hopen we oplossingen te bieden die de gezondheid en de gezonde leefstijl bevorderen. Op het seminar vertellen we bijvoorbeeld ook over welke strategieën er zijn om voedingsgedrag positief te veranderen. Een goed voorbeeld van een compleet programma voor het verbeteren van de leefstijl is de gecombineerde leefstijlinterventie SLIMMER. Dit is opgezet voor mensen met een verhoogd risico op diabetes. Het heeft een theoretische onderbouwing, is bewezen effectief en wordt nu vergoed vanuit de basisverzekering. Op 19 maart vertelt dr. Annemien Haveman-Nies hier meer over. Het wordt sowieso een heel interessante dag. Zeker ook voor diëtisten en leefstijlcoaches.’

Het seminar “Leefstijlverandering in preventie en zorg” wordt gehouden op 19 maart in Wageningen. Als lezer van Nieuws voor diëtisten kun je daar met korting bij zijn. De normale prijs is € 599,–. Jij betaalt € 499,– als je bij de inschrijving vermeldt: nieuwsbrief diëtisten. Je kunt je hier inschrijven. De inschrijving sluit op 28 februari.