Veel vragen tijdens toelichting Schijf van Vijf

‘Het hoeft niet meteen perfect en elke stap in de goede richting is goed voor je lijf.’ Dat is de boodschap aan de consument in de commerciële campagne van het Voedingscentrum om de Schijf van vijf bij de consument onder de aandacht te brengen. Zo opende Gerda Feunekes, directeur Voedingscentrum, de bijeenkomst “Toelichting van de Schijf van Vijf” voor professionals op 29 maart in Oegstgeest. Vier experts van het Voedingscentrum verzorgden de inleidingen.

Gehanteerde criteria

Lisette Brink van het Voedingscentrum besprak hoe de Schijf van Vijf tot stand is gekomen. Als iemand eet volgens de Richtlijnen goede voeding krijgt hij 1300 kcal binnen. Dit advies is gecombineerd met de Voedingsnormen van de Gezondheidsraad en internationale criteria. Als basis is de Westerse voeding uit de VCP en vervolgens helemaal doorgerekend door het RIVM om te kijken of de nieuwe Schijf voldoet aan de voedingsnormen. Nu is men nog bezig met het doorrekenen van een niet-Westers voedingspatroon. Op de vraag waarom er geen volle zuivel in de schijf staat was het antwoord: ‘dit is doorgerekend, maar dan kan de gemiddelde voeding niet onder de 10% verzadigd vet blijven’.

Aanbevolen hoeveelheden

Eten volgens de schijf levert 100% van de essentiële voedingsstoffen en 85% van de energie die iemand nodig heeft. Dat was de uitleg van de aanbevolen hoeveelheden door Astrid Postma. Bij het opstellen van de aanbevolen hoeveelheden is ook duurzaamheid en haalbaarheid meegenomen. Zo zijn peulvruchten uit blik meer haalbaar dan gedroogde peulvruchten, aangezien de gemiddelde consument niet gewend is peulvruchten te eten. Sommige aanwezigen vonden het een gemiste kans dat porties niet duidelijke genoeg worden uitgelegd, omdat tegenwoordig de schaaltjes en bekers zo groot zijn. Kwantiteit is sowieso onder belicht, stelde een aanwezige journalist. En dat juist in deze tijd dat overgewicht en diabetes een enorm probleem zijn.

Bij uitzondering te vaag

Annet Stafleu besprak het advies “3-5 keer iets kleins per dag” en “3x per week iets groots”. Dit advies komt in de plaats van het vroegere “bij uitzondering”, wat veel consumenten te vaag vonden. De producten die nu buiten de schijf staan, bevatten te veel ongunstige nutriënten of te weinig vezel. Ook zijn het producten die de Gezondheidsadvies afraadt, zoals alcohol, suikerhoudende dranken en bewerk vlees. Bij de producten buiten de schijf is niet in detail gekeken naar duurzaamheid, dat wordt nog gedaan op langere termijn. Dus de tool over voedselafdruk op de site is nog niet up-to-date.

De schijf gaat over meer dan alleen gezond eten. Het gaat volgens Daniëlle Wolvers ook om variëren, bewaren energiebalans, omgaan met verleidingen uit de omgeving, duurzaamheid en voedselveiligheid. Een van de aanwezigen vroeg zich af hoe zit het met de prijs van de voeding. Daaraan zal dit jaar in samenwerking met het NIBUD gewerkt worden. Noten zijn bijvoorbeeld duur, maar 100% pindakaas is wel betaalbaar.

Reacties en vele vragen

De nieuwe schijf is volgens sommige aanwezigen wel erg leeg en vaag en de theepot aan de rand in verhouding wel heel erg groot. En of de mensen nu echt zullen begrijpen dat “iets kleins” ook bijvoorbeeld vleeswaren op brood zijn of een lepeltje saus en niet alleen het koekje bij de koffie en iets lekkers bij de borrel, vragen professionals zich ook af. En ga maar uitleggen dat iemand die borstvoeding geeft 50 gram noten moet eten in plaats van een oer-Hollandse boterham met kaas. Of dat een groentesmoothie niet gezond is, chocoladehagelslag wel en chocoladepasta echt niet kan en een klein kind geen brood met kaas mag (zelfs geen halve), maar wel met zuivelspread of hüttenkäse. Consumenten komen nu al met vragen: ‘Oh ik mag geen kruidenthee en wat is gefilterde koffie?’. Dat is overigens ook de koffie uit de vele machines en/of gezet met cupjes. De middag was helaas te kort om alle vragen van de aanwezigen te beantwoorden.

Consument inspireren

Er is overigens geld nog moeite gespaard om de consument te inspireren: naast vele (voorlichtings)materialen in print zijn er ook video’s met uitleg, de tool Mijn Eet-update, reclamespotjes op tv en zelfs webisodes.