Vastlopend vitamine K-beleid voor baby’s 

In veel landen krijgen pasgeborenen een injectie met vitamine K om het risico op inwendige bloedingen te verkleinen. In Nederland krijgen pasgeborenen vitamine K nog via druppels, wat minder veilig is voor baby’s met een verstoorde vetopname. De Gezondheidsraad hoopt in juni met een nieuw advies te komen. 

Noodzaak van vitamine K

Vitamine K is nodig om bloed te laten stollen. Pasgeborenen hebben weinig vitamine K in hun bloed, omdat deze vitamine nauwelijks door de placenta gaat. Hierdoor hebben ze een verhoogd risico op (hersen)bloedingen, vooral in de eerste 3 levensmaanden. En dat kan riskant zijn, zegt kinderarts Peter van Hasselt van het Utrechtse Wilhelmina Kinderziekenhuis. ‘De vaatjes van pasgeboren kinderen zijn heel dun, dus ze bloeden makkelijk.’ De eerste 3 maanden zijn beslissend, die moeten worden overbrugd met vitamine K van buitenaf. Daarna kunnen de darmen van de baby’s voldoende aanmaken. 

Dagelijkse druppels

In veel landen krijgen baby’s daarom direct na de geboorte een injectie met vitamine K, wat voorkomt dat er ernstige inwendige bloedingen ontstaan. De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) beveelt dit beleid aan. Maar in Nederland krijgen baby’s vitamine K nog via druppels in de mond. Direct na de geboorte krijgen ze 1 milligram toegediend. Baby’s die flesvoeding krijgen, krijgen daarna voldoende vitamine K binnen via de voeding. Bij borstvoeding is dat niet het geval en daarom moeten ouders 3 maanden lang dagelijks druppeltjes toedienen. Deze orale toediening is echter minder betrouwbaar, vooral bij baby’s met bepaalde leverziekten die de vitamine niet kunnen opnemen.  

Vitamine K bij verstoorde vetopname

Vitamine K is in vet oplosbaar en de darmen kunnen alleen vet opnemen als er voldoende galzouten in de darm aanwezig zijn. Galzouten zijn een bestanddeel van gal, dat in de lever wordt gemaakt. De flesjes bij de drogist bestaan uit een mengsel van olie met vitamine K. Bij gezonde kinderen voegt hun lichaam daar de galzouten aan toe, waarna de vitamine in hun bloed wordt opgenomen. Bij kinderen met een leverziekte waardoor er sprake kan zijn van een verstoorde vetopname, gebeurt dit niet of onvoldoende.  

Inwendige bloeding

Jaarlijks krijgen enkele baby’s in Nederland een ernstige inwendige bloeding door een tekort aan vitamine K. In sommige gevallen leidt dit tot levenslange schade of zelfs overlijden. Kinderartsen pleiten daarom al jaren voor de invoering van een vitamine K injectie. Volgens hen is dit de veiligste manier om deze complicaties te voorkomen. Naast de prik zijn er inmiddels verbeterde druppels beschikbaar die beter worden opgenomen, ook bij kinderen met vetopnameproblemen. Maar volgens Van Hasselt is dit bij veel ouders niet bekend. De meeste ouders geven daarom de standaarddruppels, terwijl dat in sommige gevallen dus niet voldoende is. 

Vastlopend beleid

De Gezondheidsraad adviseerde in 2017 al om alle baby’s direct na de geboorte een intramusculaire injectie met vitamine K te geven, maar dit beleid lijkt inmiddels vast te lopen. De staatssecretaris heeft de Tweede Kamer in juni 2021 laten weten over te gaan op intramusculaire toediening, maar de uitvoering van het nieuwe toedieningsbeleid via intramusculaire toediening blijkt op dit moment onhaalbaar. De staatssecretaris van VWS ziet verloskundigen als noodzakelijke partij voor de uitvoering en de Koninklijke Nederlandse Organisatie van Verloskundigen (KNOV) heeft begin 2024 laten weten de intramusculaire toediening van vitamine K niet meer te steunen. Verloskundigen geven aan gezonde baby’s niet onnodig een injectie te willen geven. Zij zien meer in een verbetering van de bestaande vitamine K-druppels.  

Nieuw advies

De staatssecretaris van VWS heeft de Gezondheidsraad gevraagd om opnieuw te bekijken wat onder de huidige omstandigheden de beste toedieningsvorm is. Het nieuwe advies wordt eind juni 2025 verwacht. 

Bron: Volkskrant