Start doorontwikkeling Schijf van Vijf

Het Voedingscentrum is gestart met een doorontwikkeling van de Schijf van Vijf. De komende jaren wordt het voorlichtingsmodel in zijn geheel onder de loep genomen om te kijken of er grotere aanpassingen nodig zijn. Ook de te verwachten nieuwe Richtlijnen goede voeding van de Gezondheidsraad zullen daarin worden meegenomen. Volgens een globale planning zal de nieuwe Schijf van Vijf in 2026 klaar zijn.

3 belangrijke redenen

Er zijn 3 belangrijke redenen waarom het Voedingscentrum nu werkt aan een doorontwikkeling:

1. Het Voedingscentrum wil adviezen nog beter toespitsen op hoe Nederlanders nu eten. Hiervoor worden recentere gegevens gebruikt, zoals de voedselconsumptiepeiling van het RIVM.
2. Het Voedingscentrum wil duurzaamheid en voedselveiligheid nog beter meenemen in de Schijf van Vijf. Nu ligt de nadruk vooral op gezondheid.
3. De Gezondheidsraad is bezig met een actualisering van de Richtlijnen goede voeding, die eind 2025 worden verwacht. Daarnaast zijn nieuwe voedingsaanbevelingen en voedingsnormen in de maak voor kinderen en lacterende vrouwen. Deze adviezen vertaalt het Voedingscentrum naar de Schijf van Vijf.

Rekenmodel

Voor de doorontwikkeling van de Schijf van Vijf maakt het Voedingscentrum gebruik van een rekenmodel om op een onafhankelijke, wetenschappelijke manier tot een uitkomst te komen op basis van veel verschillende eisen. Het rekenmodel neemt de meest up-to-date gegevens, adviezen en inzichten op het gebied van gezondheid, duurzaamheid en veiligheid mee. Het rekenmodel zal een eetpatroon samenstellen waarin gezondheid, duurzaamheid en veiligheid zo optimaal mogelijk zijn meegenomen en dat zoveel mogelijk rekening houdt met hoe Nederlanders nu eten. Daarna zal het Voedingscentrum nog een vertaalslag maken naar praktische adviezen, zoals het samenstellen van logische porties voor de verschillende leeftijdsgroepen.

Verwachting

Het Voedingscentrum verwacht niet dat de adviezen van de Schijf van Vijf compleet anders worden. De aanpassingen zullen te maken hebben met de aanbevolen hoeveelheden voedingsmiddelen en de verhouding tussen de productgroepen (de vakken). Deze doorontwikkeling betekent vooral dat de Schijf van Vijf staat voor zoveel mogelijk gezonde en veilige eetpatronen die beter passen binnen de draagkracht van de aarde. Daarbij zal de Schijf van Vijf nog beter aansluiten bij de verschillende eetpatronen binnen Nederland.

Voorlopige planning

In 2024 heeft het Voedingscentrum gewerkt aan de voorbereidingen voor de doorontwikkeling. Denk aan het kiezen van een rekenmodel en een eerste opzet van alle gegevens die hierin moeten worden meegenomen. Omdat het Voedingscentrum afhankelijk is van wetenschappelijke gegevens van meerdere partijen werkt het met een globale planning. In 2025 zijn er verschillende testrondes, worden de vereiste gegevens voor het rekenmodel gereed gemaakt en wordt er gekeken of het model tot een oplossing kan komen binnen alle gestelde randvoorwaarden. Ook wordt het resultaat besproken met experts. In 2026 volgen de definitieve berekeningen. Daarna zal het Voedingscentrum hierover communiceren en zullen er een onderbouwingsdocument en wetenschappelijke publicatie verschijnen.

Up-to-date

Het traject van doorontwikkeling van de Schijf van Vijf is wat anders dan het up-to-date houden. Dit laatste doet het Voedingscentrum al sinds de lancering van de huidige Schijf van Vijf in 2016 door nieuwe voedingsaanbevelingen of voedingsnormen door te voeren in de adviezen van de Schijf van Vijf. Zo zijn er de afgelopen jaren al aanpassingen geweest in de voedingsadviezen voor bijvoorbeeld zwangeren en mensen met hart- en vaatziekten. Ook kwam de Gezondheidsraad met het advies dat opschuiven naar een meer plantaardig eetpatroon beter is voor het milieu en de gezondheid. Daarnaast zijn onlangs enkele Schijf van Vijf-criteria aangepast.

Bron: Voedingscentrum