Resultaten COVOED onderzoek in de eerstelijnszorg

Om inzicht te krijgen in de voedingsproblematiek van de patiënten met COVID-19 buiten het ziekenhuis zijn er binnen het COVOED onderzoek gegevens verzameld door diëtisten uit de eerstelijnszorg. Het onderzoek is uitgevoerd door de Wageningen Universiteit (WUR) en Amsterdam UMC en de resultaten zijn onlangs gepubliceerd in het Journal of Human Nutrition and Dietetics. 

De afdeling Diëtetiek & Voedingswetenschappen van Amsterdam UMC en de WUR bestudeerden in het COVOED onderzoek al eerder de voedingsproblemen en voedingstoestand bij patiënten die in de periode van 27 april tot en met 31 december 2020 waren opgenomen in het ziekenhuis met een COVID-19 infectie. Binnen dit onderzoek zijn nu ook de gegevens beoordeeld van 246 patiënten herstellende van COVID-19, die in dezelfde periode behandelend zijn door een diëtist in de eerstelijns zorg. Van deze groep is 43 procent tijdens de periode van infectie opgenomen geweest in het ziekenhuis, waarvan de helft op de IC. De overige patiënten (57 procent) hebben de infectie thuis doorgemaakt.  

Meest voorkomende aan voeding gerelateerde klachten 

Bijna alle patiënten van de onderzoeksgroep hadden 1 of meer aan voeding gerelateerde klachten. Klachten van verminderde eetlust (58 procent), benauwdheid (56 procent), veranderde smaak (53 procent), smaakverlies (51 procent) en een vol gevoel (45 procent) kwamen het meeste voor. Deze klachten verbeterden geleidelijk na het eerste consult met de diëtist, maar bleven vaak nog maanden aanhouden. Na 4 tot 6 maanden waren veranderde smaak, smaakverlies en benauwdheid de meest voorkomende klachten. 

Voedingstoestand

De gemiddelde BMI bij het eerste dieetconsult was 28 kg/m2 en bij 67 procent van de patiënten was sprake van overgewicht of obesitas. Bij het grootste deel kwam onbedoelde gewichtsafname voor. Bij 26 procent was er sprake van 5 tot 10 kilo onbedoeld gewichtsverlies, bij 12 procent ging het om meer dan 10 kilo onbedoeld gewichtsverlies. Bij ruim een derde van de patiënten was het lichaamsgewicht (weer) toegenomen in de maand voor het eerste consult. Er zijn geen gegevens bekend over de vetvrije massa van de onderzoeksgroep. Van de totale groep had 44 procent van de patiënten een verhoogd risico op sarcopenie. 

Diëtistische behandeling 

De meeste patiënten (61 procent) werden doorverwezen door de huisarts. De mediaan van het aantal consulten was 5. Meer dan een derde van de patiënten had 6 tot 8 consulten bij een diëtist. In bijna de helft van de gevallen werd drinkvoeding voorgeschreven. Bij 80 procent was ook een fysiotherapeut betrokken. Aan het einde van de diëtistische behandeling werd bij 75 procent van de patiënten de behandeldoelen behaald. Bij 48 procent van de patiënten werd minder dan 3 uur gedeclareerd bij de zorgverzekeraar, bij 48 procent was dit 3 tot 7 uur, en bij 4 procent werd meer dan 7 uur gedeclareerd. 

Aanbevelingen  

De belangrijkste aanbevelingen die volgen uit de resultaten zijn volgens de onderzoekers: 

• Sarcopenie is een veelvoorkomend probleem bij COVID-19 patiënten. Het meten van de lichaamssamenstelling is noodzakelijk om dit te kunnen vaststellen en te kunnen evalueren. 
• De frequent optredende voedingsklachten maken dat multidisciplinaire aandacht voor deze klachten, gewichtsverlies en het risico op sarcopenie, noodzakelijk is. Een multidisciplinaire aanpak kan het herstel van de patiënt bij COVID-19 bevorderen.
• Patiënten die herstellende zijn van een COVID-19 infectie kunnen gebruik maken van de paramedische herstelzorgregeling. Hiervoor geldt een vergoeding voor maximaal 7 uur diëtetiek vanuit de basisverzekering. In (slechts) de helft van de gevallen is gebruik gemaakt van deze mogelijkheid. Er zijn dus mogelijkheden om een meer intensieve diëtistische zorg te kunnen leveren. 

Meer informatie is terug te lezen in de factsheet Eerstelijns diëtistische zorg voor patiënten met COVID-19.  

Bron: Journal of Human Nutrition and Dietetics