Recensie: Hét praktijkboek voor de leefstijlcoach

Wil je beter reflecteren op wat je doet als leefstijlcoach, wat werkt en wat niet? Dan is “Hét praktijkboek voor de leefstijlcoach” een aanrader. Het bundelt circa 80 wetenschappelijk onderbouwde interventie- en gedragsveranderingstechnieken die bij coaching effectief zijn. Ook het coachen van groepen komt aan bod.

Professionaliseren

Het boek is geschreven door prof. Arie Dijkstra, hoogleraar Sociale Psychologie van Gezondheid en Ziekte aan Rijksuniversiteit Groningen, verslavingsarts Robert van de Graaf en voedingskundige en leefstijlprofessional Yneke Kootstra. ‘Tot 15 jaar geleden was het woord “leefstijlcoach” nog een onbekend begrip’, stelt Jaap Seidell (emeritus hoogleraar voeding en gezondheid aan Vrije Universiteit Amsterdam) in het voorwoord. ‘Vandaag de dag is het een erkende beroepsgroep met een plek in het zorglandschap. Maar daarmee is de missie nog niet voltooid.’ Hij benadrukt dat het belangrijk is om verder te bouwen aan kwaliteit, kennis en effectiviteit. Seidell: ‘Dit boek is meer dan een bundeling van methoden. Het is een uitnodiging om jezelf als professional verder te ontwikkelen. Om te blijven reflecteren: doe ik de juiste dingen, en doe ik ze goed?’. De leefstijlcoach is volgens hem geen luxe, maar noodzaak – mits goed opgeleid, goed toegerust en zichtbaar effectief.

Evidence-based coaching

Het begeleiden van cliënten naar een langdurige verbetering van de leefstijl, vraagt niet alleen kennis van thema’s als voeding, beweging, slaap en stress. Het vraagt ook om inzicht in gedragsverandering en bewezen coachingtechnieken. Volgens de auteurs van het boek is vakinhoudelijke kennis over coaching zelfs belangrijker dan vakinhoudelijke leefstijlkennis. Het zijn vooral je gedegen kennis van psychologische processen, gedragsveranderings- en interventietechnieken en je opgedane ervaring door je “vlieguren” die maken dat jij als coach effectief kunt zijn, aldus de auteurs.

Theorie en praktijk

Coachingtechnieken vormen dan ook de kern van het boek. In totaal circa 80 gedragsveranderingstechnieken en interventietechnieken passeren de revue. Denk aan bekrachtigen, open vragen stellen, parafraseren, verwachtingen reguleren, het aanzetten tot het monitoren van het oude gedrag en het stellen van een gedragsdoel. Na dit stuk theorie volgen 23 volledig uitgeschreven coachinggesprekken, inclusief uitleg welke techniek waarom wordt gebruikt. Het doel is om de lezer stap voor stap te leren wat coachinggesprekken effectief maakt.

Kneepjes van het vak

De uitgeschreven gesprekken bieden een mooi inkijkje in de praktijk van coaching, maar het echt doorgronden van dit onderdeel vergt wel wat tijd en concentratie. Dat komt omdat achter elke zin in het gesprek een afkorting staat die verwijst naar de gebruikte techniek. Zo staat IT16 voor empathie tonen en GVT1 voor het geven van informatie over de mogelijke negatieve uitkomsten van het oude gedrag of positieve uitkomsten van het nieuwe gedrag. Even lekker doorlezen is er dus niet bij. Maar dankzij deze volledig uitgewerkte voorbeeldgesprekken kun je wel de fijne kneepjes van motiverende gespreksvoering leren.

Niet alleen voor leefstijlcoaches

Het boek is bedoeld voor iedereen die wil weten hoe leefstijlcoaching en gedragsverandering werken en hoe je als coach langdurige gedragsverandering kunt ondersteunen. Denk aan opleiders van leefstijlcoaches en hun studenten. Huidige leefstijlcoaches kunnen zich aan de hand van dit boek bijscholen en laten inspireren. Diëtisten, verpleegkundigen, artsen, maatschappelijk werkers en andere gezondheidsprofessionals die langdurige leefstijlverandering bij patiënten nastreven, krijgen een diepgaand kijkje in de keuken van een relatief nieuw vakgebied.

Het praktijkboek voor de leefstijlcoach. Evidence-based technieken voor langdurige leefstijlverandering. Arie Dijkstra, Robert C. van de Graaf, Yneke Kootstra. Academy Coaching en Leefstijl, ISBN 9789090406114, 212 pagina’s, € 39,-