Recensie: Eet als een expert – Zwanger!

Zoals je van I’m a foodie gewend bent, is ook het 4^e boek in de serie “Eet als een expert” stevig onderbouwd vanuit de wetenschap. Verwacht daardoor niet dat “Eet als een expert – Zwanger” lastig te lezen is en vol saaie info staat. Alle uitspraken en adviezen zijn helder en door de prachtige vormgeving, kadertjes, tips, recepten, citaten en nuttige infographics is het boek een aanrader.

Vragen van zwangeren
Bij het schrijven van het boek zijn de auteurs niet over 1 nacht ijs gegaan. Dat bleek wel tijdens het 3^e I’m a foodie congres dat op 14 juni in Amersfoort georganiseerd werd. Eén van de auteurs, Liesbeth Smit, vertelde dat het schrijversteam heel gedegen te werk is gegaan: ‘Ook in dit boek wilden we dat de adviezen wetenschappelijk onderbouwd zijn. Dus geen meningen en vage theorie, maar adviezen die goed onderzocht zijn. We zijn dus begonnen bij de wetenschap, hebben gekeken in welke context we adviezen moeten plaatsen en hebben onderzocht waar zwangeren en mensen met een kinderwens vragen over hebben.’

Onderbouwing van visadvies
Vis is belangrijk tijdens de zwangerschap vanwege DHA. Maar vis blijkt een lastig onderwerp. Smit: ‘De adviezen zijn vaag als “eet voldoende vis maar eet geen rauwe vis en geen roofvis”. Bij consumenten roept dat vragen op. Want hóeveel vis is gezond en wat zijn roofvissen? Kan je ook teveel vis binnenkrijgen? Ik eet vegan, zal ik toch maar vis gaan eten nu ik zwanger ben? En: waarom mag ik geen rauwe tonijn terwijl zwangeren in Japan dat wel eten?’ I’m a foodie is de wetenschappelijke rapporten ingedoken en heeft de adviezen van de Gezondheidsraad bekeken maar ook nieuw bewijs van Cochrane en meta-analyses. Smit: ‘Het Voedingscentrum adviseert 1 keer per week vis te eten, bij voorkeur een vette vis. En daarnaast uit voorzorg maximaal 2 keer per week vis te eten vanwege mogelijk schadelijke stoffen. Volgens een Cochrane-analyse uit 2018 van gerandomiseerde trials, geeft 500 – 1000 mg DHA per dag het laagste risico op vroeggeboorte. Uit voorzorg, onder andere omdat er naast het gezonde DHA ook dioxines en kwik in vis zitten, houden wij die 500 mg DHA per dag aan in ons boek. Maar zo’n advies staat niet los van de context. Het moet wel goed geïnterpreteerd worden en dus zijn voor consumenten porties nodig. Met 2 keer per week een moot vette vis zoals Atlantische makreel of sardines uit blik zit je aan een gemiddelde van 500 mg DHA per dag. Maar ook 3 keer per week forel is goed, of 4 keer per week een haring. Doordat het afhankelijk is van de hoeveelheid DHA in vis en de portie grootte, komen wij in ons boek op 2-4 keer per week vette vis. We hebben vervolgens bedacht hoe dit geïnterpreteerd kan worden door consumenten. Zo zullen er best mensen zijn die, vanwege het vette-vis-advies meer vissticks gaan eten. Wij hebben in het boek op verschillende manieren de adviezen gevisualiseerd zodat helder wordt voor consumenten wat de adviezen praktisch inhouden. Zo is er een staafdiagram met hoeveelheid DHA én een staafdiagram met hoeveelheid kwik in vis. En voor wie het teveel wordt, is er ook een shortlist voor de beste vis met weinig kwik en veel goede vetzuren: zalm, haring, Atlantische makreel, forel, ongezouten ansjovis en sardines. Hiermee hebben mensen wel alle voordelen, maar niet de nadelen van vette vis. Met de top 5 hoef je niet te rekenen met DHA of te onthouden welke vis ook alweer een roofvis is.’

Kijkje achter de schermen
Dergelijke kijkjes achter de schermen staan ook in kaders met als titel “Achter de schermen” in het boek. Ook voor jou als gezondheidsprofessional zijn deze kijkjes een aanrader om te lezen. Zo lees je bijvoorbeeld over de afwegingen bij het theeadvies voor zwangeren. Want hoe wordt thee gezet? De ene persoon gebruikt een zakje per kop en laat dit zakje een paar minuten trekken, een ander “dipt” het zakje even of gebruikt een zakje voor een hele pot. En dat heeft invloed op het cafeïnegehalte. I’m a foodie heeft zelfs kopjes thee, op verschillende manieren gemaakt, in een laboratorium laten onderzoeken op cafeïnegehalte!

Van kinderwens tot omdenken
Het boek richt zich niet alleen op de periode van de zwangerschap, de auteurs beginnen al vóór de eerste duizend dagen, bij de kinderwens. Dat is het eerste hoofdstuk, dat gevolgd wordt door “Yay, zwanger!”, producten waar je mee moet oppassen, wat eet je voor een gezonde baby, cravings en kwaaltjes, en tips voor de bevalling en erna. Het praktische boek geeft antwoord op veel vragen en er staan ook meer dan 60 recepten in die “zwangerschapproof” zijn. Van ontbijt, lunch, avondeten, snacks en toetjes tot feestelijke mocktails. De receptenwijzer achterin het boek laat zien of een recept vega(n) is, ijzer- of vezelrijk is of vis bevat. Daarnaast laten de auteurs zien dat met een beetje creativiteit en omdenken sushi, carpaccio en alcohol niet gemist hoeven te worden.

Eet als een expert – Zwanger!, I’m a foodie, I’m a Foodie Publishing, ISBN 9789082700220, 192 pagina’s, € 24,50