Onderzoek naar fecestransplantatie bij diabetes

Het Amsterdam UMC krijgt van het Diabetes Fonds en stichting DON 1 miljoen euro om onderzoek te doen naar de rol van darmbacteriën bij diabetes type 1. Door onder meer fecestransplantaties hopen de onderzoekers de auto-immuunreactie af te zwakken en daarmee glucosepieken en -dalen te verminderen. Volgens de onderzoekers kan dit mogelijk leiden tot een nieuwe behandeling en hopelijk zelfs genezing of omkering van diabetes type 1.

Rol van darmbacteriën

Bij diabetes type 1 ontstaat een afweerreactie tegen cellen die insuline produceren. Deze auto-immuunreactie is tot op heden niet te remmen, maar mogelijk kunnen darmbacteriën hier een rol in spelen door de afweerreactie te verminderen. Hierdoor zou de functie van de alvleesklier weer een beetje “opgepoetst” kunnen worden. Prof. dr. Max Nieuwdorp en dr. Nordin Hanssen zijn de wetenschappers die het onderzoek gaan leiden. ‘Er bestaat heel duidelijk het idee dat type 1 diabetes ontstaat in de darm en dat het immuunsysteem getraind wordt in met name de dunne darm’, aldus Nieuwdorp. ‘Een fecestransplantatie brengt in een keer enorme hoeveelheden andere darmbacteriën binnen die het immuunsysteem niet kent en die kunnen het immuunsysteem minder agressief maken tegen het eigen lichaam. Dat betekent concreet dat er mensen zullen zijn die een stabielere eigen alvleesklierfunctie krijgen.’ In een verkennende studie vonden de onderzoekers al veelbelovende effecten van een fecestransplantatie. Dat onderzoek wordt deze maand gepubliceerd in het vakblad Gut.

Vervolgstudie

In de 5 jaar durende vervolgstudie kijken de onderzoekers verder naar de invloed van de darmbacteriën bij diabetes. Er zullen verschillende onderzoekspoten worden opgezet. De onderzoekers zullen volwassen patiënten met diabetes type 1 vragen een ontlastingssample in te leveren, om te kijken hoe de samenstelling van het darmmicrobioom samenhangt met het verloop van de ziekte en de auto-immuunreactie. Daarnaast gaan ze fecestransplantaties uitvoeren bij een groep patiënten en analyseren welke invloed dat heeft op de ziekte. Tot slot gebruiken ze de samples uit het eerdere verkennende onderzoek voor een diepere analyse.

Positief

‘We denken dat het voor een groep van patiënten een stabielere ziekte kan opleveren, met minder glucosepieken en -dalen en daarmee een betere kwaliteit van leven’, vertelt Nieuwdorp. ‘Uiteindelijk kan dit mogelijk leiden tot een nieuwe behandeling, en hopelijk zelfs genezing of omkering van diabetes type 1, ook als mensen de ziekte al langer hebben. De vervolgstap zou zijn om mensen op te sporen nog voordat ze de ziekte krijgen, door hun ontlasting te controleren. Dat is uiteindelijk de droom.’

Bron: Diabetes Fonds en NOS