Omdraaien dag- en nachtritme verstoort insulinegevoeligheid

Een omdraaiing van het dag- en nachtritme, bijvoorbeeld door werk in ploegendiensten, zorgt voor een verstoorde bloedglucosehuishouding. Dat is aangetoond door wetenschappers van de Maastricht University. Uit hun onderzoek bleek dat een verstoring van de biologische klok resulteert in een lagere insulinegevoeligheid, een belangrijke indicatie voor het ontwikkelen van diabetes type 2.

Biologische klok

Voor hun onderzoek sloten de wetenschappers 14 proefpersonen elk gedurende 3 dagen op in de 5 speciale respiratiekamers van Maastricht University. In die periode werd hun dag- en nachtritme omgedraaid. Uit de metingen van de Maastrichtse wetenschappers bleek dat de insulinegevoeligheid in de spieren van de 14 proefpersonen na het verblijf in de respiratiekamers beduidend lager was geworden. De biologische klok zit in alle cellen van ons lichaam en het bleek dat de moleculaire biologische klok in de spieren zich niet had aangepast aan het nieuwe tijdschema. Dit verklaart waarschijnlijk waarom de spier ook minder insulinegevoelig wordt. En dat kan mogelijk weer een verklaring zijn voor het verhoogde risico op diabetes type 2 bij mensen die in ploegendienst werken.

Opzet onderzoek

In die klimaatkamers konden de proefpersonen geen contact hebben met de buitenwereld, er was geen tijdsindicatie, enkel artificieel licht en Netflix beschikbaar. Eten en drinken kregen ze via een luchtsluis. Na de eerste “gewone” nacht zorgden de onderzoekers halverwege de middag voor een omdraaiing van het dag- en nachtritme door de proefpersonen een paar uur na de lunch weer te laten slapen. In de avond werden ze vervolgens weer gewekt voor het ontbijt en volgde een nieuwe, volledige dag. ’s Ochtends vroeg volgde dan het avondeten. Deze omgedraaide dag/nacht werd daarna nogmaals herhaald, waarna diverse metingen plaatsvonden.

Met behulp van een zogenoemde glucose clamp en stabiele isotopen kon heel nauwkeurig de insulinegevoeligheid van de lever en de spier worden gemeten. Door het afnemen van spierbiopten bij de proefpersonen is bestudeerd welke processen in de spier precies waren aangedaan.

Altijd online

Een verstoring van het dag- en nachtritme geldt niet alleen voor het traditioneel nachtwerk van bijvoorbeeld verpleegkundigen of politiemensen. Tegenwoordig zijn mensen overal en altijd online, waardoor zij gedurende dag en nacht geactiveerd worden. Ook reizen mensen veel vaker dan vroeger tussen verschillende tijdzones. Een bekend ongezond bijeffect is dat mensen slechter gaan slapen. Daarnaast zijn er ook al relaties gevonden met verstoringen van eetpatronen, obesitas en de kans op het ontstaan van kanker.

Publicatie

De studie is gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift PNAS (Proceedings of the National Academy of Sciences). Nader onderzoek moet aantonen of verstoring van het dag- en nachtritme ook daadwerkelijk tot diabetes type 2 leidt.

Bron: Maastricht University

Gepubliceerd op 19 juli 2018

Door Karine Hoenderdos

Reageer op dit artikel

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.