‘Kou blijft voorlopig de beste strategie om bruin vet te activeren’
Bruin vet verhoogt de energiestofwisseling en houdt het lichaam op temperatuur. Promovendus Maarten Vosselman van Maastricht University onderzocht hoe je bruin vet kunt activeren.
Wanneer is bruin vet “ontdekt”?
‘Het begon met een publicatie van mijn promotor Van Marken Lichtenbelt, in het New England Journal of Medicine, in 2009. In dat onderzoek werd bekend dat volwassenen ook bruin vet hebben, en dat dit van invloed is op het energiemetabolisme. Tot die tijd werd aangenomen dat eigenlijk alleen baby’s bruin vet hadden. Het wakkerde het onderzoek naar dit vetweefsel enorm aan, tot op de dag van vandaag.’
Waar zit bruin vet eigenlijk in je lichaam?
‘Het zit bijvoorbeeld in de hals, bij je sleutelbeen en rondom de wervelkolom. Maar we vinden het op steeds meer plekken, bijvoorbeeld ook rond de nieren, rondom de aorta en bij het hart. Denk dan niet dat je daar grote klonten bruin vet aantreft, het gaat om kleine hoeveelheden cellen. Bruin vet zorgt er mede voor dat het lichaam op temperatuur blijft. We vermoeden dat het daarom op cruciale plekken voorkomt, zoals vlak bij de bloedstroom, het zenuwstelsel en het hart. Bruin vet kan ook overtollige energie-inname omzetten in warmte. Dat is natuurlijk heel interessant, in deze tijden van overvloed. Bovendien worden in proefdieren verbanden gevonden tussen de hoeveelheid bruin vet en het lipidenprofiel en het glucosemetabolisme. Hoe meer bruin vet, hoe beter. In mijn promotieonderzoek zocht ik naar manieren om bruin vet te activeren en om zo meer bruin vet aan te maken.’
Hoe kun je bruine vetcellen prikkelen tot actie?
‘Voor bruin vet geldt eigenlijk hetzelfde als voor spierweefsel:“use it or lose it”. Als je bruin vetweefsel niet prikkelt, dan neemt het in volume af. Bij ouderen is er vrijwel altijd minder bruin vetweefsel dan bij jongeren. Daarnaast zien we dat mensen met overgewicht minder actief bruin vet hebben in vergelijking met slanke mensen. Het is al bekend dat kou het bruin vetweefsel stimuleert. In mijn onderzoek heb ik dat ook gevonden. Wanneer we proefpersonen afkoelden gingen ze tot wel 15% meer energie verbruiken. Dat is natuurlijk interessant. Het mooie is, dat je echt niet hoeft te rillen en te bibberen van de kou om dit effect te krijgen. Het werkt al bij 17 of 18 graden, voor veel mensen is het voldoende om de verwarming 2 of 3 graden lager te zetten.’
Zijn er nog meer manieren om bruin vet te activeren?
‘Ik heb geprobeerd om een belangrijke receptor van bruine vetcellen te prikkelen, zodat de vetcellen in actie komen. Ik diende een chemische stof toe aan gezonde proefpersonen. In mijn onderzoek is dat niet gelukt, maar recent heeft een onderzoeker – via een andere chemische stof – wél dit effect bereikt. Dat kan potentieel interessant zijn voor de ontwikkeling van een medicijn.
Ik heb ook gekeken naar het effect van voeding. Uit onderzoek bij muizen is bekend dat muizen met veel bruin vet een overschot aan energie kunnen verbranden. Het lijkt dan ook dat bruin vet een rol speelt in het reguleren van de energiebalans. Ik heb dit onderzocht bij proefpersonen. Ik gaf ze een energierijke maaltijd en heb daarna de activiteit van het bruin vetweefsel gemeten. Het bruinvet werd wel zichtbaar actiever op de PET/CT scan, maar het effect was nog niet overtuigend. Er zijn meer studies nodig om uit te vinden of bruin vet – naast de rol in het reguleren van de lichaamstemperatuur – een actieve rol speelt in het reguleren van de energiebalans. Ook het type voeding kan een rol spelen. Misschien heeft een vetrijke voeding wel een ander effect dan een koolhydraatrijke voeding. Uit proefdierenonderzoek blijkt namelijk dat bruin vet ook actief is na vetrijke maaltijden. Ook de stof capsaïcine, die bijvoorbeeld in pepers voorkomt, lijkt het bruin vet te activeren. Nog veel te onderzoeken dus!’
Gerelateerd nieuws:
Variatie in omgevingstemperatuur beter voor de gezondheid
Gepubliceerd op 19 januari 2015
Door Karine Hoenderdos
Reageer op dit artikel
Actueel
