‘In de voedingsvoorlichting moeten we meer ons gezond verstand gebruiken’

Jack Stroeken van BeGood& is de nieuwe voorzitter van Slow Food Nederland, initiatiefnemer van het Platform Van Moeder Natuur en mede-eigenaar van Streekbox. Hij breekt een lans voor basisvoedingsmiddelen.

Wat is er mis met ons voedingspatroon?

‘We eten steeds minder basisvoedingsmiddelen als groenten, fruit, aardappelen, brood, zuivel, vlees en vis. Vroeger bestond onze voeding voor 100% uit deze producten van moeder natuur, maar in de afgelopen 50 jaar is dat steeds verder afgenomen tot minder dan 50% nu.’

Waarom is dat erg?

‘Er zit heel veel goeds in onbewerkte, verse producten. Ze zijn samengesteld zoals moeder natuur het bedoeld heeft en ons lichaam is daar in de afgelopen 10.000 jaar ook op afgesteld. Als we bijvoorbeeld minimaal 75% van onze voeding samenstelling uit basisvoedingsmiddelen, dan is dat goed voor onze gezondheid. Het metabolisme normaliseert, we blijven beter op gewicht en voelen ons vitaler. Dat hoeft in mijn ogen niet meer bewezen te worden, dat kan iedereen op zijn klompen aanvoelen.’

Waarom eten we steeds minder basisvoedingsmiddelen?

‘De reclame richt zich vooral op bewerkte producten en ook in de voorlichting is daar veel aandacht voor. Er is veel te weinig promotie voor basisvoedingsmiddelen. Bovendien ligt de focus vooral op het minderen van bepaalde nutriënten, zoals verzadigd vet, zout en suiker. De inzichten uit wetenschappelijk onderzoek veranderen voortdurend met als gevolg dat de consument in verwarring raakt en weet niet meer wat gezond is. Terwijl we kunnen terugvallen op voordehand liggende waarheden. Basisproducten zijn meer dan een optelsom van individuele nutriënten. In de samenhang zit de gezondheidswinst. Gezonde voeding hoeft helemaal niet zo ingewikkeld te zijn.’

Zou de voedingsvoorlichting anders moeten?

‘Het kan veel eenvoudiger. Van Moeder Natuur heeft een voorbeeld gemaakt, met een bord centraal. Het bord is voor de helft gevuld met groenten en de andere helft met aardappelen, volkoren granen, vlees, vis of eiwitalternatief. Op de gedekte tafel staan naast het bord nog zuivel en fruit. Dit voorbeeld bestaat voor 100% uit basisvoedingsmiddelen, waarbij plantaardige producten als groenten, fruit, aardappelen en volkoren granen de boventoon voeren. Het bord staat op een gedekte tafel, met 4 mensen eromheen. Dat staat voor het inbedden van eten in een sociale context. Niet alleen wat je eet is namelijk belangrijk, ook hoe je eet. Een goede eetcultuur biedt houvast.’

Eetcultuur?

‘Denk aan zelf koken, 3 maaltijden per dag en samen eten aan een gedekte tafel. Dat zorgt voor meer smaak en een betere beleving. Het is culinair erfgoed dat we moeten behouden. Tegenwoordig hebben kinderen geen houvast meer, omdat onze eetcultuur niet meer wordt doorgegeven. De jongere generatie volgt de reclame en kijkt naar de kreten op verpakkingen. Het gevolg is een eenzijdige voeding. Veel bewerkte producten zijn tegenwoordig uit dezelfde componenten samengesteld. Denk aan maïs, tarwe of soja. Zo’n 80% van onze calorieën komt uit 20% van het aanbod aan voedingsmiddelen. Daarom richt Slow Food zich op diversiteit: in soorten, bereidingen en landbouwmethodes. Het streven is een rijke eetcultuur, liefst van dichtbij, uit het seizoen en ambachtelijk geproduceerd.’

Welke rol zie je weggelegd voor diëtisten?

‘Diëtisten zijn superbelangrijk, omdat bij consumenten deskundige kennis over voeding ontbreekt. Wel heb ik het idee dat diëtisten vaak geneigd zijn de wetenschap, de Gezondheidsraad en het Voedingscentrum te volgen. Van mij mogen diëtisten wel wat vaker hun gezonde boerenverstand gebruiken bij de voedingsvoorlichting. Wat minder pakjes en zakjes adviseren en wat meer verse, onbewerkte producten van het seizoen, met nadruk op plantaardige producten. Daar is al veel gezondheidswinst mee te bereiken.’