Het optimaliseren van de voedingsinname van zwangeren

Hoe staat het ervoor met de voedingsinname van zwangere vrouwen? Er blijkt nog veel winst te behalen, vooral bij zwangeren met een lage sociaal economische status (SES). Verder moet er nog wel gewerkt worden aan een optimalere samenwerking tussen diëtisten en verloskundigen. Dat werd duidelijk tijdens het 3e I’m a foodie symposium, dat op 14 juni georganiseerd werd in Amersfoort.

Power 4 Gezond Zwanger

Er is weinig recent voedingsonderzoek van hoge kwaliteit dat inzicht geeft in de voedingsbehoeften en –deficiënties van zwangeren. Yvette Beulen, diëtist en promovendus aan Wageningen University & Research vertelde aan de ruim 100 deelnemers dat onderzoekers van het RIVM dat in april van dit jaar concludeerden op basis van een review. Beulen werkt zelf mee aan de studie “Power 4 Gezond Zwanger” van Wageningen University & Research. ‘Ons doel is het optimaliseren van de voedingsinname van zwangere vrouwen met een lage SES. Deze groep heeft vaker ongezonde voedingsgewoonten en is tegelijkertijd vaak ondervertegenwoordigd in onderzoek. We willen kijken waar nog winst te behalen is én hoe we dat bereiken’, aldus Beulen. Ze liet zien dat zwangeren met een lage SES beter scoorden wat betreft gezonde vetten en oliën en minder rood vlees ten opzichte van zwangeren met een hoge SES. Beulen: ‘Maar er is veel waar zwangeren met een lage SES juist significant minder goed scoren dan zwangeren met een hoge SES. Er is winst te behalen met groenten, fruit, volkoren producten, noten, zuivel, thee en gezoete dranken en vruchtensappen.’ De uitkomsten zijn afgezet tegen het cijfer 10. Beulen: ‘Als je aan de adviezen voldoet, scoor je een 10, met een 0 voldoe je absoluut niet aan de adviezen. Zo scoren zwangeren met een hoge SES een 7,9 voor fruit, terwijl vrouwen met een lage SES een 1,9 scoren. En ook met bijvoorbeeld volkorenbrood is het slecht gesteld. De score is daar een 6,4 voor zwangeren met een hoge SES, terwijl zwangeren met een lage SES er slechts een 0,6 scoren.’

Veel factoren

Er kan dus nog heel wat verbeterd worden aan de voedingsinname, maar hoe bereik je dat? Volgens Beulen moeten we er rekening mee houden dat niemand perfect eet, maar ook dat er een gebrek is aan inzicht in de eigen voedingsinname. ‘Daarnaast geldt niet automatisch dat iemand met kennis van gezonde voeding ook daadwerkelijk gezond eet. Er zijn veel factoren van invloed op de voedingsinname. In voorlichting wordt vaak gefocust op factoren als motivatie, cravings, zelfverzekerdheid, voedingskennis, financiële situatie, werk, lichamelijke gezondheid en zwangerschapsklachten. Maar ook sociale steun, cultuur, normen en waarden, toegang tot eten en educatie zijn belangrijk.’ Samen met verloskundigen, diëtisten en zwangere vrouwen werkt Beulen binnen het project Power 4 Gezond Zwanger toe naar een tool(box) met een positieve insteek, die kan helpen om gezond te eten tijdens de zwangerschap.

Samenwerking diëtist en verloskundige

Op de “9 maanden beurs” is onderzoek gedaan onder meer dan 200 vrouwen. Verloskundige en co-founder van 9 Maanden menu Linda Rentes: ‘Van die vrouwen is 70 procent onzeker over wat wel en niet gegeten kan worden tijdens de zwangerschap. Zwangeren zoeken de antwoorden meestal op, slechts 20 procent raadpleegt de verloskundige als informatiebron.’ Rentes vertelde daarnaast dat zwangeren aangeven dat ze meer informatie over voeding zouden willen van hun verloskundige en dat diëtisten meestal pas worden ingeschakeld bij gezondheidsproblemen. Rentes: ‘Eén van de problemen is de hoge werkdruk bij verloskundigen. Ze hebben vaak alleen basale voedingskennis omdat het niet in het curriculum zit. Doordat ze er relatief weinig van weten en er zoveel te bespreken is, is voeding al snel een onderbelicht onderwerp. Uit onderzoek blijkt dat 66 procent van de verloskundigen merkt dat de ongezonde leefstijl van zwangeren de werkdruk verhoogt. Ook gaf 84 procent van de verloskundigen aan dat het aantal doorverwijzingen naar de gynaecoloog als gevolg van ongezonde leefstijl de afgelopen jaren is toegenomen.’

Zoek elkaar op

Het 9 maanden menu en Hogeschool van Amsterdam zijn daarom gaan kijken op welke manier de samenwerking tussen diëtist en verloskundige geïntensiveerd kan worden. Hiervoor zijn 17 semi-gestructureerde interviews met diëtisten en verloskundigen gehouden om te ontdekken hoe de huidige samenwerking er nu uitziet en hoe die geïntensiveerd kan worden. Rentes: ‘Uit deze interviews kwam onder andere dat verloskundigen niet weten wat een diëtist doet en wanneer zijn een zwangere kan helpen. De samenwerking bestaat nu vooral uit doorverwijzen. Volgens diëtisten wordt dit echter soms te laat of helemaal niet gedaan.’ Rentes geeft als praktische tip om elkaar op te zoeken. ‘Vertel als diëtist wat je doet en waarmee je een verloskundige kan helpen bij de begeleiding van een zwangere. Een diëtist heeft meer tijd en kennis om voeding uitgebreid met de cliënt te bespreken en te werken aan gedragsverandering. En organiseer regionale scholingen met elkaar. Dit kan gericht zijn op kennis verbreden en elkaar inhoudelijk en persoonlijk leren kennen. Zo houden we samen zwangeren zolang mogelijk in de eerste lijn en leveren we een bijdrage aan het zo gezond mogelijk laten verlopen van de zwangerschap.’

Eet als een expert – zwanger! gelanceerd

Dit symposium had een extra feestelijk tintje. Het werd georganiseerd ter ere van de feestelijke lancering van het 4e boek “Eet als een expert – zwanger!”. De boekrecensie verschijnt binnenkort op Nieuws voor diëtisten. Tijdens het symposium vertelde de projectgroep hoe het boek tot stand is gekomen. De highlights hiervan zijn straks te lezen bij de boekrecensie.

Gepubliceerd op 24 juni 2019

Door Christel Vondermans

Reageer op dit artikel

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.