Extra eiwit en training voor spierbehoud tijdens afvallen

Gewichtsverlies is hét advies voor 55-plussers met obesitas en diabetes type 2. Gewichtsverlagende medicatie lijkt daarbij een snelle oplossing, maar zorgt ook voor verlies van spieren. Robert Memelink, docent-onderzoeker bij de opleiding Voeding en Diëtetiek van de Hogeschool van Amsterdam (HvA) pleit voor een verantwoorde aanpak met extra eiwit en training.

Extra eiwit

Op 17 juni promoveert Memelink aan de Vrije Universiteit Amsterdam. Zijn proefschrift “Keep the muscles, lose the fat: Combined lifestyle intervention in older adults with obesity and type 2 diabetes” gaat over de rol van voeding en beweging tijdens een leefstijlinterventie bij oudere volwassenen met obesitas en diabetes type 2. De hoofdvraag was of extra eiwitinname, in de vorm van een wei-eiwitdrank verrijkt met leucine en vitamine D, zou bijdragen aan behoud van spiermassa tijdens een intensieve gecombineerde leefstijlinterventie (GLI). Het antwoord is ja. Consumptie van de eiwitdrank met 21 gram eiwit tijdens het ontbijt (7x per week) en na een training (3x per week), leidde tot een verhoogde eiwitinname, een verhoogde spiermassa en verbeterde insulinegevoeligheid tijdens gewichtsverlies, vergeleken met een isocalorische controledrank.

Leefstijlinterventie 2Do

De belangrijkste conclusie van Memelinks promotieonderzoek: bij oudere volwassenen met obesitas en diabetes type 2 is het mogelijk om spiermassa te behouden tijdens gewichtsverlies. De combinatie van extra eiwit en weerstandstraining is daarbij cruciaal. Op basis van zijn resultaten is de 2Do-leefstijlinterventie ontwikkeld voor oudere volwassenen met obesitas en diabetes type 2 of prediabetes. Diëtisten vormen 2Do-teams samen met fysiotherapeuten en praktijkondersteuners. 2Do is inmiddels erkend met “eerste aanwijzingen voor effectiviteit” door het Loket Gezond Leven van het RIVM. Het praktijkgebruik van leefstijlinterventie 2Do staat echter nog in de kinderschoenen. Memelink: ‘Verzekeraars vergoeden diëtetische consulten. De training moeten mensen zelf betalen. Dat werpt een drempel op om dit programma in te zetten, terwijl het effectief blijkt. Daarom voeren we momenteel een kosteneffectiviteitsanalyse uit om verzekeraars mee te krijgen.’

Gewichtsverlagende medicatie

Momenteel is er veel te doen rondom gewichtsverlagende medicatie. Memelink: ‘Het afvallen met een pil of een spuitje is natuurlijk heel aantrekkelijk, omdat het snel en ogenschijnlijk makkelijk resultaat biedt. De werking van deze medicatie is gebaseerd op een langdurig gevoel van verzadiging en de onderdrukking van een hongergevoel. De keerzijde is echter dat je ook veel spiermassa verliest. Een behandeling met medicijnen als semaglutide of tirzepatide leidt gemiddeld tot een verlies van zo’n 10 procent van de totale spiermassa in een jaar tijd, blijkt uit recent onderzoek. Ter vergelijking: bij normale veroudering verliezen mensen deze hoeveelheid spiermassa in 20 jaar!’

Langetermijnproblemen

Of Memelink daarom tegen het afvallen met GLP-1-medicatie is? ‘Nee, dit is nu eenmaal de nieuwe realiteit. En er komen snel gewichtsverlagende medicijnen bij. Daar kun je je tegen verzetten. Of je kunt zoeken naar een manier om deze medicatie weloverwogen in te zetten. Voor sommige mensen met obesitas is afvallen écht een groot probleem. Als medicatie je dan op weg helpt, is dat positief. Je moet alleen goed opletten dat je nog steeds voldoende eiwitten en andere voedingsstoffen binnenkrijgt én dat je genoeg, en liefst intensief, beweegt. Anders krijg je op de lange termijn fysieke beperkingen en gezondheidsproblemen vanwege een te lage spiermassa en spierkracht.’

Bron: Hogeschool van Amsterdam