Diëtisten ontwikkelen 6×6 dieet bij insulineresistentie
Met het energiebeperkte diabetesdieet boekten diëtisten Wilma Bouwman en Alie Lourens van Dieetzorg Friesland te weinig resultaat. Daarom hebben ze een eigen dieetbehandeling ontwikkeld voor mensen met insulineresistentie: het sterk koolhydraatbeperkte “6×6 dieet®”. Vanaf 2013 zijn hiermee meer dan 700 mensen met succes begeleid en ook in onderzoek scoort het 6×6 dieet® goed.
Voor de rubriek “Praktijk” schreven ze er een blog over. Wil je ook bloggen over jouw praktijk of ken je een collega met een goed verhaal? Tip de redactie op info@nieuwsvoordietisten.nl.
Ontevreden over diabetesdieet
Binnen Dieetzorg Friesland, onze eerstelijns praktijk in Noordoost Friesland, zien wij veel diabeten, prediabeten en mensen met het metabool syndroom. Tot 2013 behandelden we diabeten met overgewicht volgens protocol met het energiebeperkte diabetesdieet, oftewel een beperking van suiker en andere koolhydraatrijke producten en van (verzadigd) vet. De resultaten wat betreft gewichtsdaling en verbetering van glucosewaarden lieten echter te wensen over. Mensen kwamen vaak in een vicieuze cirkel van meer medicatie en verdere gewichtstoename. Uiteindelijk werd het een neergaande spiraal die niet te stoppen leek.
Eigen dieetbehandeling
Door diverse scholingen op het gebied van obesitas en diabetes hoorden we over beperking van koolhydraten, insulineresistentie en het verlagen van insulinespiegels om af te kunnen vallen. Maar dit stond allemaal haaks op de toen nog geldende protocollen. We waren nieuwsgierig geworden naar de effecten van onze nieuwe kennis en inzichten en wilden niet wachten tot er een herziening van de protocollen zou komen, dat duurde ons te lang. Voorzichtig zijn we begonnen om met onze nieuwe inzichten een eigen dieetbehandeling te ontwikkelen, welke we de naam “6×6 dieet®“ hebben gegeven. En al doende werden we alsmaar enthousiaster van de resultaten. Niet alleen wij, onze cliënten en verwijzers ook!
Wat is het 6×6 dieet?
Het 6×6 dieet® is een sterk koolhydraatbeperkt dieet, waarbij in 3 fasen wordt toegewerkt naar een koolhydraatarme leefstijl. In de eerste fase – die minimaal 8 weken duurt – eten mensen verspreid over de dag 6 keer iets, met telkens 6 gram koolhydraten. Na fase 1 kunnen mensen overstappen op fase 2, waarbij uiteindelijk 2 tot 3 van de 6 eetmomenten verhoogd worden naar 12 tot 18 gram koolhydraten. In de 3e fase wordt individueel bepaald hoeveel koolhydraten iemand per dag kan gebruiken zonder nadelige effecten op gewicht, bloedglucosegehalte en HbA1c-gehalte. Er geldt in de eerste 2 fasen geen vetbeperking, zowel wat betreft verzadigd vet als onverzadigd vet. Het eiwitgehalte wordt verhoogd naar gemiddeld 1 gram eiwit per kilogram huidig lichaamsgewicht. Meer vet en eiwit zorgt voor meer verzadiging, verbetering van de stofwisseling en het in stand houden van de spiermassa. Het dieet bevat alleen producten uit de supermarkt en de adviezen worden zo goed mogelijk afgestemd op de gewoonten van de cliënt. Intensieve begeleiding door de diëtist is zeker bij de eerst 2 fasen van belang.
Goede resultaten
Sinds 2013 hebben we bij Dieetzorg Friesland al meer dan 700 mensen begeleid met het 6×6 dieet® met zeer goede resultaten. Ondertussen hebben we ook 2 keer onderzoek gedaan naar het 6×6 dieet®. Uit het eerste onderzoek kwam al naar voren dat het 6×6 dieet® erg mooie resultaten gaf wat betreft gewichtsdaling, glucoseregulatie en vermindering van medicatie. In het tweede onderzoek, dat in het najaar van 2019 is gepubliceerd in een wetenschappelijk tijdschrift, is het 6×6 dieet® vergeleken met andere koolhydraatarme diëten en het energiebeperkte diabetesdieet. Daaruit kwam duidelijk naar voren dat mensen die het 6×6 dieet® volgden meer afvielen, een sterkere verbetering van de glucoseregulatie hadden en hun medicatiegebruik het meest konden afbouwen.
Meer behandeltijd
Verder kwam uit het onderzoek naar voren dat de behandeltijd voor mensen die het 6×6 dieet® volgden iets hoger was dan bij de andere 2 dieetbehandelingen. Wij zijn in de gelukkige omstandigheid dat we binnen ketenzorg zorg op maat mogen bieden. Daarnaast zijn sommige cliënten bereid om zelf bij te betalen als ze meer dan 180 minuten dieetzorg per jaar nodig hebben. Helaas is dit niet voor iedereen weggelegd. We hopen met deze resultaten de zorgverzekeraars te kunnen overtuigen dat uitbreiding van de dieetbehandeltijd uiteindelijk een kostenbesparing oplevert, omdat het leidt tot een betere diabetesinstelling en minder medicatie.
Cliëntervaringen
Het 6×6 dieet® is qua samenstelling heel anders dan de gemiddelde Nederlander gewend is en ook anders dan de adviezen in de protocollen of zoals het Voedingscentrum voorschrijft. Dat is even wennen, maar de meeste mensen zijn erg enthousiast. Mensen voelen zich al heel snel fitter en ervaren geen hongergevoel. Dit is een belangrijke stimulans om door te gaan. Doordat ze niet op het vet hoeven te letten, is er ook veel variatie mogelijk en zijn de boodschappen niet duurder dan normaal.
Website en informatiematerialen
In de afgelopen jaren hebben we het 6×6 dieet® verder uitgewerkt. Er zijn uitgebreide schriftelijke materialen voor cliënten gemaakt, zodat zij voldoende houvast hebben om te leren hoe ze het 6×6 dieet® in de praktijk moeten brengen. Voor diëtisten hebben we een handleiding gemaakt hoe zij cliënten met het 6×6 dieet® kunnen begeleiden. In samenwerking met 2 internisten is een afbouwschema voor diabetesmedicatie gemaakt. Dit kan de diëtist als leidraad gebruiken om samen met de praktijkverpleegkundige of huisarts de medicatie te verminderen bij mensen die het 6×6 dieet® gaan volgen. Ook is er de website www.6x6dieet.nl waar uitleg en achtergrondinformatie te vinden is. We hopen in 2020 een innovatiesubsidie te krijgen zodat we het 6×6 dieet® verder kunnen uitrollen, te beginnen bij diëtisten in Noord Nederland. De ontwikkelde materialen zijn tegen vergoeding voor diëtisten beschikbaar. Heb je belangstelling? Stuur dan een mail naar info@6x6dieet.nl.
Gepubliceerd op 7 februari 2020
Door Angela Severs
Reageer op dit artikel
Actueel
N.a.v. reactie van Anneke van der Meer:
Goed dat je ons er nog even op wijst dat mensen een aandoening hebben en niet hun aandoening zijn. Het is inderdaad niet netjes om mensen te stigmatiseren. Maar het gaat zo gemakkelijk want het is korter om ‘diabeten’ te zeggen dan ‘mensen met diabetes’. We zullen beter op ons taalgebruik gaan letten!
N.a.v. reactie van Anneke Palsma,
Bedankt voor je kritische vragen, hieronder onze antwoorden:
Wij gaan ervan uit dat de werking van het 6×6 dieet niet in caloriebeperking zit maar in beperking van koolhydraten waardoor oa minder insuline-aanmaak nodig is. Dit zorgt er voor dat mensen gemakkelijker afvallen.
In de meeste gevallen zullen de mensen bij het 6×6 dieet méér calorieën gehad hebben dan in de andere twee onderzochte groepen. Bij koolhydraatbeperkte en energiebeperkte diabetesdiëten geldt een vetbeperking, en bij het 6×6 dieet niet. Daarnaast krijgen ze bij het 6×6 dieet meer eiwitten.
Naast het aantal calorieën zijn er nog veel meer parameters die interessant kunnen zijn voor het onderzoek, maar bij een onderzoek moet je keuzes maken welke parameters je wel/ niet meeneemt. Met de opmerking dat het sowieso al een grote klus is om een aantal dingen te meten en bij te houden, en hoe meer je meet hoe intensiever het wordt. In de praktijk (van de diëtist en zonder financiering) is dat ons inziens niet mogelijk.
Daarnaast was het een retrospectief onderzoek en dan moet je ook kijken wat de diëtist bijgehouden heeft en wat eventueel nog te achterhalen is. Wij vonden het in het kader van dit onderzoek belangrijker om te weten hoeveel koolhydraten iemand kreeg dan het aantal calorieën.
Dat het wat opportuun is om het 6×6 dieet te promoten zijn we niet met je eens. Als je naar onderzoeken kijkt die zelfs groot in de media worden uitgemeten, gaat het heel vaak om kleinschalige en vaak maar kortdurende onderzoeken. Wij hebben in ons onderzoek gegevens van een jaar kunnen verzamelen van zo’n grote groep mensen (300 cliënten, verdeeld over de 3 groepen). En we hebben inmiddels al 700 cliënten begeleid met het 6×6 dieet. Dus we vinden dat we toch wel enigszins optimistisch mogen zijn. In de praktijk lopen we er als diëtisten al zo lang tegenaan dat we helaas maar beperkt resultaat behalen met de dieetbehandeling bij overgewicht en diabetes. Daarom zijn we blij dat we nu met overtuiging kunnen zeggen dat het 6×6 dieet werkt. We kunnen gaan wachten tot er nieuwe protocollen komen maar dat duurt ons te lang.
Voor jouw 2e vraag over andere begeleidingsinterventies kunnen we zeggen dat we die niet in kaart hebben gebracht. Het zou best kunnen dat mensen tegelijkertijd andere interventies naast het dieet volgden, maar dat was in de 2 andere onderzochte groepen natuurlijk ook mogelijk. Dus in die zin heeft dat waarschijnlijk weinig invloed op de resultaten.
En wat de begeleidingsintensiteit betreft hebben we bijgehouden hoeveel consulten iedereen gehad heeft en hoeveel minuten daaraan besteed is. In het onderzoek kun je lezen dat er in het eerste jaar bij het 6×6 dieet de cliënten 1-2 consulten meer gehad hebben dan in de andere twee onderzoeksgroepen. Die extra tijd zal deels in de eerste 3 maanden plaats gevonden hebben, omdat we merken dat het belangrijk is het dieet goed op de rails te zetten. Bij een tweede en derde jaar zal er niet meer begeleiding nodig zijn dan bij andere diëten.
Beste collega’s en onderzoekers
Allereerst dank voor het delen van de kennis in jullie wetenschappelijk artikel.
Toch heb ik nog wel een vraag naar aanleiding van de opzet van jullie onderzoek:
1. Waarom is er niet aan gedacht om de energie-inname van de verschillende diëten ook uit te rekenen? Het is namelijk mogelijk dat de mensen die het 6×6-dieet hebben gevolgd ook een lagere energie-inname hadden dan de mensen die een energiebeperkt dieet volgen waarin geen koolhydraatrestrictie is doorgevoerd. Het is terecht dat dit ook een van de zwaktes is van dit onderzoek. Daarom lijkt het me toch wat opportuun om het 6×6-dieet al te promoten.
2. Is er bij de verschillende groepen ook gekeken naar de begeleidingsintensiteit en eventuele andere interventies die tegelijkertijd naast het dieet etc. zijn doorgevoerd?
Deze twee (prangende) vragen bekropen me gelijk bij het lezen van dit artikel
Alvast dank voor jullie reactie.
Mijn complimenten voor jullie werk, heel bemoedigend voor mensen met diabetes en overgewicht. Over het artikel moet mij toch 1 ding van het hart.
Wat mij stoort is dat professionals in de gezondheidszorg als men spreekt over mensen met een aandoening, deze aanspreekt met hun aandoening. Niet mensen met diabetes maar diabeten. Dat is stigmatiserend voor mensen met een aandoening. Ik ken een paar aandoeningen waarbij dat gebeurd, o.a. bij diabetes en epilepsie.
Je bent geen diabeet, maar je hebt diabetes.
Mijn vraag aan diëtistes, noem mensen niet bij hun aandoening maar als mens -met- een aandoening. Als gezondheidswerker heb je ook een voorbeeldfunctie.
Ik kijk uit naar jullie volgende artikelen.