Diëtisten in eerste lijn behandelen vooral onbedoeld gewichtsverlies
Van de patiënten die behandeld worden door eerstelijnsdiëtisten is bij bijna 1 op de 6 sprake van onbedoeld gewichtsverlies. Hiermee is dat de meest voorkomende diagnose. Dit blijkt uit het nieuwe Nivel-rapport “Zorg door de diëtist in de eerste lijn: jaarcijfers 2023 en trendcijfers 2021-2023”. De afgelopen jaren is ook de diagnose bariatrische chirurgie volgens het Nivel opvallend sterk toegenomen.
Top 15 van diagnoses
De top 15 van diagnoses van patiënten die in 2023 zijn gestart met een behandeling door een diëtist:
- Onbedoeld gewichtsverlies (16 procent)
- BMI tussen 30 en 35 bij volwassenen (11 procent)
- Diabetes type 2 (10 procent)
- BMI tussen 25 en 30 bij volwassenen (8 procent)
- Hypercholesterolemie (8 procent)
- Prikkelbare darmsyndroom (8 procent)
- Ondervoeding (7 procent)
- Oncologie (5 procent)
- BMI tussen 35 en 40 bij volwassenen (4 procent)
- Hypertensie (4 procent)
- Bariatrische chirurgie (3 procent)
- Te hoog gewicht bij kinderen (3 procent)
- Volwassenen met BMI vanaf 40 (3 procent)
- Zwangerschapsdiabetes (2 procent)
- Chronische obstructieve longziekten (COPD) (2 procent)
In vergelijking met 2022 en 2021 bevat de top 15 van 2023 nagenoeg dezelfde diagnoses. Opvallend is echter de sterke toename in de bariatrische chirurgie: in 2021 en 2022 ging het om respectievelijk 2,5 en 0,7 procent. In 2023 was dat toegenomen tot 3,3 procent. Op basis van de beschikbare data binnen de Nivel Zorgregistratie Eerste Lijn wordt niet duidelijk waar dit aan ligt.
Vrouw van 54 jaar
Ruim 62 procent van de patiënten bij de eerstelijnsdiëtist is vrouw en de gemiddelde leeftijd is 54 jaar. Bijna 1 op de 3 patiënten valt in de leeftijdscategorie 45-64 jaar. Het percentage patiënten van 75-84 jaar nam de afgelopen jaren toe van 12 procent in 2021 tot ruim 14 procent in 2023. De meeste patiënten komen bij de diëtist na een verwijzing van een andere zorgverlener, meestal de huisarts.
Prestatiecodes
Van de consulten in 2023 betreft:
- 58 procent een individuele zitting reguliere diëtetiek
- 14 procent een screening, intake of onderzoek
- 10 procent een individueel dieetvoorschrift
- 10 procent een individuele zitting multidisciplinaire zorg (DM, COPD en VRM)
- 3 procent een toeslag diëtetiek aan huis of instelling
- 2 procent een telefonische zitting
- 2 procent een gecombineerde leefstijlinterventie (GLI)
Vaak 1 tot 2 consulten per jaar
Zo’n 44 procent van de patiënten had 1 of 2 consulten per kalenderjaar bij de diëtist. Dit aandeel is licht gedaald in vergelijking met de jaren 2021 (45 procent) en 2022 (46 procent). Het gemiddeld aantal consulten is met 3,4 gelijk gebleven aan voorgaande jaren. Het Nivel noemt diverse verklaringen voor het relatief grote aantal patiënten met 1 of 2 consulten. Naast de beperkte vergoeding van maximaal 3 uur diëtetiek vanuit de basisverzekering (doorgaans ten laste van het eigen risico van de patiënt), kan het bij patiënten met slechts één consult gaan om patiënten die voor een jaarlijks herhaalconsult komen. Ook kan het gaan om een afrondend consult van een behandeling die het jaar ervoor is gestart of om het eerste consult van een behandeling die het jaar erina wordt voortgezet. Tot slot gaat het bij een deel van de patiënten om daadwerkelijk een eenmalig consult, bijvoorbeeld vanwege diagnostiek.
Toename van behandeltijd
Bij de ruime meerderheid van de patiënten (86 procent) werd in 2023 niet meer behandeltijd gedeclareerd dan de maximale jaarlijkse vergoeding van 180 minuten in het basispakket van de verzekerde zorg. Dit percentage is wel lager dan voorgaande jaren: in 2022 ging het om 91 procent en in 2021 om 90 procent van de patiënten. Dit betekent dat het aandeel patiënten met een behandeltijd langer dan 3 uur per kalenderjaar is toegenomen van 9 à 10 procent naar ruim 14 procent. Ook is de gemiddelde behandeltijd toegenomen van 110 minuten in 2021 tot 125 minuten in 2023.
Ruim de helft haalt behandeldoel
Bij iets meer dan de helft van de patiënten (55 procent) was het behandeldoel bereikt bij het afsluiten van de behandeling. Een kwart van de patiënten is op eigen initiatief gestopt met de behandeling. Andere redenen voor einde van de behandeling zijn overlijden, eenmalig onderzoek of screening, opname in een instelling of overgaan op een andere behandelaar.
Nivel-rapport
Het rapport “Zorg door de diëtist in de eerste lijn: jaarcijfers 2023 en trendcijfers 2021-2023” bevat cijfers over het zorggebruik van 68.181 patiënten. Deze patiënten zijn in 2023 behandeld door 280 diëtisten in 83 praktijken die deelnemen aan Nivel Zorgregistraties Eerste Lijn. Daarnaast zijn er trendcijfers beschreven over de jaren 2021, 2022 en 2023.
Bron: Nivel
Gepubliceerd op 28 oktober 2024
Door Angela Severs
De conclusie dat onbedoeld gewichtsverlies de meest voorkomende behandeldiagnose is, klopt niet helemaal. Volgens mij is dat namelijk obesitas als je de 3 groepen te hoog gewicht bij elkaar optelt (11+4+2,6=17,6%). Dat klopt ook beter bij het beeld in mijn praktijk. Hoewel ik moet zeggen dat er inderdaad veel meer verwezen wordt op onbedoeld gewichtsverlies, helaas vaak als er al sprake is van fors gewichtsverlies. Dit vraagt een snelle en intensieve inzet van de dietist, en vaak is de 3 uur behandeltijd dan ook niet voldoende.