Diëtist op Bonaire

Diëtist Michel Willems werkte in het enige ziekenhuis op Bonaire: Fundashon Mariadal. Hier vertegenwoordigde hij zelfstandig de afdeling Diëtetiek. Hoe was het om de enige diëtist op een eiland te zijn? In de rubriek “Praktijk” vertelt Michel er meer over. Wil je ook bloggen over jouw werk of ken je een collega met een goed verhaal? Tip de redactie op info@nieuwsvoordietisten.nl.

Hier is het verhaal van Michel: 

Windstil 

Eigenlijk wilde ik naar Suriname: een prachtig land met fijne mensen en superlekker eten. Het werd Bonaire, omdat het werk in Suriname zo slecht betaalt dat je als diëtist 2 fulltimebanen nodig hebt om een beetje redelijk inkomen te verwerven. Mijn aankomst op Bonaire, op 14 augustus 2020, was wat onwennig. De realiteit leek in de verste niet op de mooie plaatjes van internet. Daarnaast was het er warm en windstil. Héél erg warm en windstil. En dat voor een benedenwinds eiland, waar normaal gesproken een heerlijke constante wind met kracht 5 uit het westen waait. Augustus en september bleken meteen de warmste maanden te zijn. 

Zelfvoorzienend 

Bonaire is ongeveer 2 keer zo groot als Texel. Het eiland is echter volledig zelfvoorzienend: behalve een vliegveld, beschikt Bonaire ook over een eigen energiemaatschappij, watervoorziening, gevangenis en ziekenhuis. En dat allemaal voor 21.000 bewoners. Het ziekenhuis van Bonaire, Fundashon Mariadal (FM) genaamd, is in 1922 door de kloosterzusters Van Roosendaal opgericht. Het is een stichting en deze bestaat onder andere uit het ziekenhuis “Hospitaal San Francisco”, de spoedeisende hulp, de ambulance, de thuiszorg en het verpleeghuis “Kas di Kuido”. Voor wat ontbreekt, bijvoorbeeld couveusezorg, kan men uitwijken naar Curaçao, Aruba of zelfs Colombia. 

In je eentje 

Hier kwam ik dus te werken. Een drukke baan als je in je eentje de afdeling Diëtetiek bemant! Helaas was er de laatste jaren weinig continuïteit geweest op de afdeling, door veel personeelswisselingen. Met het vertrek van een diëtist verdween dan telkens ook de kennis, het opgebouwde netwerk en al het eerdere diëtistenwerk dat gedaan was. Het wiel moest steeds opnieuw uitgevonden worden.  

Gezondheid op Curaçao 

Wat kun je als diëtist op een Caribisch eiland allemaal verwachten? Hoe is het gesteld met de algemene gezondheid op het eiland, wat zijn veelvoorkomende ziekten en wat wordt er al gedaan aan preventie? Ik wist dat obesitas een veel voorkomend probleem is. Ik besloot me daarom te richten op het frisdrankgebruik, wat heel hoog is op Bonaire. Het stimuleren van water drinken bleek eenvoudig te realiseren, kostte weinig aan extra inspanningen en geld, en leverde veel resultaat. Ik ontwikkelde onder andere een poster over water drinken.  

Mijn werkdagen 

Mijn werkdag in het FM startte meestal om 7 uur. Ik begon met het doornemen van de dossiers van de patiënten die opgenomen lagen in ons kliniekje en op de special care afdeling. Alleen als de tijd het toeliet, besprak ik mijn behandelplan met verpleegkundigen, artsen en de patiënten zelf. De meeste werkdagen hield ik spreekuur op de polikliniek, bijvoorbeeld voor patiënten met diabetes, hart- en vaatziekten en nierziekten. Ik zag ook kinderen op mijn spreekuur. Eén vaste werkdag was gereserveerd voor andere patiëntzorg. Ik nam dan deel aan diverse multidisciplinaire overleggen (MDO’s) en bezocht patiënten op de dialyseafdeling en thuis. Ook de bewoners in Kas di Kuido verpleeghuis stonden op de agenda. Mijn baan was druk en afwisselend. En het werd nog drukker toen er ook nog zorg rondom COVID-19 bijkwam. Soms kon ik mijn werkdag om 15.30 uur afronden, soms had ik tussen 16.00 en 19.00 uur nog avondspreekuur.  

Taalproblemen 

De communicatie bleek een uitdaging. Bonaire is dan wel onderdeel van het Koninkrijk der Nederlanden, echt Nederlands is het niet. Een groot aantal inwoners spreekt geen of slecht Nederlands. Zij spreken Papiaments. Voor zorgprofessionals op Bonaire zou het een voorwaarde moeten zijn deze taal te beheersen, maar het is al lastig genoeg om vakbekwame mensen te vinden. Werknemers van buitenaf komen vaak voor een korte periode. Zelf ben ik, zodra de coronacrisis het toeliet, gestart met het leren van Papiaments. Pittig, naast mijn drukke werkweek. maar ik kreeg hulp van mijn overbuurvrouw juffrouw Chichi. 

No show als het regent 

Er valt nog wel een slag te maken in de dieetbegeleiding op Bonaire. Zo is het niet vanzelfsprekend dat patiënten bij opname gewogen worden of dat er naar hun gewichts(verloop) gevraagd wordt. En dat bij een verhoogd risico op ondervoeding en een vaak lange ligduur. Ik heb klinische lessen verzorgd voor artsen en verpleegkundigen over ondervoeding en het belang van het monitoren van gewichtsverloop. In het keukenteam werkt geen gediplomeerd dieetkok, ook hier is extra scholing nodig. En tot slot is het aantal no shows op Bonaire hoog, vooral als het regent. 

Hedonistisch 

Gezond eten en voldoende bewegen is een uitdaging op Bonaire. De hete zon maakt het overdag bijna onmogelijk om te sporten. Het eetpatroon is hedonistisch. Het gemiddelde inkomen ligt laag; er zijn vaak 2 banen nodig om rond te komen. Ook moeten veel verse levensmiddelen worden geïmporteerd, en dat maakt het eten duur. 

Terug in Nederland 

Inmiddels ben ik terug in Nederland en werk ik in een ziekenhuis in de Randstad. Graag was ik nog een aantal jaar op Bonaire gebleven, om daarna het stokje over te dragen aan iemand met een Antilliaanse achtergrond. Een diëtist met kennis van de taal, cultuur en achtergrond, kan veel betekenen op Bonaire.