‘Diëtist heeft een belangrijke taak als het gaat om duurzaamheid’
Ze is genomineerd voor de Trouw duurzame top 100 van 2018 en werd door de Nederlandse Vereniging van Diëtisten in 2016 benoemd tot Aanstormend talent: Saraï Pannekoek. Zij vindt dat de diëtist niet alleen moet werken aan gezondheid, maar óók duurzaamheid moet meenemen in de adviezen.
Waarom vind je het belangrijk dat diëtisten pleiten voor een duurzame voeding?
‘Ik zie elke diëtist als een potentiele gamechanger, niet alleen op het gebied van gezondheid, maar ook als het gaat om duurzaamheid. Juist wij kunnen verschil maken, omdat we elke dag met voeding bezig zijn.’
Hoe kunnen wij daarin een bijdrage leveren?
‘Laten we het onderwerp als vanzelfsprekend meenemen in onze adviezen. Onze planeet heeft het nodig en dierlijke voeding weegt zwaar als het gaat om de druk voor het milieu. We staan aan de vooravond van een transitie naar een meer duurzame samenleving. De diëtist moet daarin de verantwoordelijkheid nemen. Twee jaar geleden was duurzaamheid al het thema tijdens het Internationaal Diëtisten Congres en daar bleek dat de diëtist volgens consumenten in de top 3 staat van beroepen die de wereld kunnen redden. Een duurzame voeding is bovendien vrijwel altijd ook gezonder.’
Hoezo gezonder?
‘Het minderen met “ultraprocessed foods” is duurzamer én gezonder. Verder zegt de Gezondheidsraad dat een gezonde voeding bestaat uit meer plantaardige en minder dierlijke producten, en ook dat is natuurlijk duurzamer, voor zowel de gezondheid van je cliënt als de planeet. Je kunt verder adviseren om producten van het seizoen en uit eigen land te gebruiken. Ik ben ervan overtuigd dat we echt impact kunnen hebben. Stel dat elke diëtist een Meatless Monday gaat adviseren. Als alle Europeanen 1 dag per week geen vlees eten, is Europa goed op weg om haar klimaatdoelstellingen van 2020 te realiseren. Door het te noemen in je consulten en mee te nemen in je advies bereik je in elk geval dat consumenten erover na gaan denken.’
Maar als je in een ziekenhuis werkt?
‘Als iemand ernstig ziek is of ondervoed, heeft gezondheid natuurlijk de eerste prioriteit en zullen dierlijke eiwitten en dieetproducten nu nog vaak de eerste keuze zijn. Maar als het gaat om het algemeen voedingsbeleid, kun je als diëtist een grote rol vervullen. Vaker streekproducten, vegetarische menukeuzes, meer groenten, peulvruchten en seizoensproducten bijvoorbeeld. Ook als het gaat om de kwaliteit van dierlijke producten: biologische zuivel en vlees, duurzaam gevangen vis. En het gaat natuurlijk verder: kijk als diëtist kritisch naar voedselverspilling, portieverpakkingen en plastic in je instelling. Deze punten gelden natuurlijk ook voor de eerstelijns diëtist.’
Je bent een voorstander van een kortere voedingsketen?
‘Ja, want mensen hebben geen idee meer waar hun voedsel vandaan komt en ook de boeren verliezen het gevoel voor wat hun klanten willen. Als je je groenten, eieren en fruit bij de boer koopt, betaal je een eerlijke prijs en zie je de herkomst van je producten. Hoe gaaf zou het zijn als een diëtist een voorlichtingsbijeenkomst of haar consulten bij de boer doet? Dichter bij de bron van ons voedsel kan niet.’
Zelf eet je vegan, wil je dat iedereen opleggen?
‘Beslist niet, ik wil niemand “veganizen”. Maar ik wil wel dat iedereen bewust wordt van de impact die je kunt maken met je keuzes en je bestek. Ik begeleid topsporters. Dat zijn toch in het algemeen geen mensen voor wie milieu heel belangrijk is en die echt geen tijd hebben om zelf hun kikkererwten in de week te zetten. Toch lukt het hen ook om vaker bewustere keuzes te maken, zoals minder plastic gebruiken en minder vlees te eten. Het hoeft echt niet 100 procent perfect, dat kan ook niet, maar je kunt wel 365 dagen per jaar met kleine keuzes een verschil maken. Het belangrijkste is om van het proces van verduurzaming te genieten en het echt te zien als een uitdaging.’
Is duurzaamheid iets dat leeft bij onze beroepsgroep?
‘Ik bespeur een generatiekloof. Bij de studenten en de jonge diëtisten leeft duurzaamheid enorm. Bij de ervaren diëtisten nog niet, heb ik het idee. Maar we zullen wel moeten, als we denken aan onze gezondheid en aan de toekomst van onze planeet.’
Meer info: www.saraipannekoek.com
Gepubliceerd op 13 juni 2018
Door Karine Hoenderdos
Beste Saraï,
Dit interview met jou verscheen tijdens mijn vakantie, ik lees het nu pas. Je wist kennelijk niet dat duurzaamheid een onderwerp is dat al veel langer de aandacht heeft, ook van diëtisten. Ik denk dat het fijn is om te weten dat dat een vergissing was.
Je hebt een oproep gedaan voor meatless monday en bent verbaasd dat er weinig reactie op je voorstel kwam. Misschien hebben weinig collega’s je oproep gezien? Misschien is iedereen op zijn eigen wijze bezig met het verbeteren en verduurzamen van eetgewoonten? Misschien is het niet zo makkelijk om mensen / collega’s te mobiliseren voor een actie? Laat het je niet ontmoedigen.
Gisteren werd mij gevraagd wat ik bovenaan stel in mijn adviezen, wat is belangrijker, duurzaam of gezond? Dat vond ik een leuke vraag, denk er eens over na, wat zeg jij als je moet kiezen?
p.s.
Tijdens de studie diëtetiek werd ik wakker geschud tijdens een bezoek aan de Horecava. De eerste 10 jaar na mijn afstuderen in 1981 was ik actief voor de Alternatieve Konsumenten Bond (Nu Goede Waar) o.a. de ontwikkeling van het EKO keurmerk.
Beste Margje,
Bedankt voor je reactie. Als je onderstaande reacties had gelezen, dan was je op de hoogte van mijn antwoord op de “generatiekloof”. Ik krijg die vraag vaak voorgeschoteld en in mijn visie (ook te lezen in het interview) gaan duurzaamheid & gezondheid hand in hand samen. David Suzuki zei het namelijk zo krachtig: “We can’t be healthy without a healthy planet.” In ieder geval dank voor je enthousiaste reactie (we’re on the same page, imo)! Groet, Saraï
Hoi allen, dank voor de leuke reacties!
Het was niet mijn bedoeling collega’s op hun tenen te trappen met betrekking tot de generatiekloof. Ik vind het fijn te lezen dat het dus wel leeft. Waarom bijna niemand mee deed aan mijn oproep van twee jaar geleden om Meatless Monday als collectief uit te dragen, begrijp ik dan nog niet. Maar ik houd vol ;-).
Wél kom ik graag in contact met diëtisten die in een kleine zorginstelling met ouderen werken én interesse hebben in het onderwerp duurzaamheid. Je kunt contact met mij opnemen via het formulier op mijn website. Alvast bedankt!
Lees ook ”de verborgen impact” door Babette Porcelijn, over o.a. impact van rundvlees. Verder is het voor cliënten vaak fijn om de drempel te nemen om meer lokaal te kopen als je als dietist de omgeving goed kent. Waar is wat te koop en vooral hoe maak je het smakelijk klaar. In je prakrijk kan je ook al het goede voorbeeld geven door een duurzame inrichting en middelengebruik. Maar dat laatste vindt ik zelf ook lastig door de plastic mapjes en folders die ik gebruik. Hahaha wel grappig als je spreekt over de generatiekloof. Het geitensokken principe: eet lokaal en vegetarisch is echt iets uit de jaren 70, weggevaagd in de jaren 80 en 90 ( door young urban professionals ) en nu gelukkig weer terug. Naar mijn smaak soms iets te hip, waarbij niet gekeken wordt op een avocado’tje meer of minder (met vlieguren). Ouderen eten vaak echt weer wat meer milieubewust, lokaal en sober. Aardappelen, seizoensgroente en wat minder vlees
Helemaal mee eens. Ik let wel altijd op hoe ik het breng, niet iedereen staat er voor open.
Simpelste advies waarmee je veel meters maakt is “eet minder rund en varken”
Deze chart vind ik persoonlijk heel handig en duidelijk:
https://www.ewg.org/meateatersguide/eat-smart/
Een mooie boodschap Sarai! In de ziekenhuizen is er de laatste jaren veel aandacht voor het voedingsconcept en daarmee ook voor minder waste en duurzame keuzes. Een prachtige ontwikkeling.
Twee jaar geleden op het ICDA congres was ik no ambivalent over de rol van de diëtist in dit thema. Sinds die tijd zijn er al mooie voorbeelden geweest waarin dit op zijn plek viel. Een mooie ontwikkeling!
Leestip: Interview met Corne van Dooren in laatste NTVD! https://ntvd.media/artikelen/elke-dag-vlees-eten-is-niet-meer-normaal/
Mee eens; ik heb Sarai ooit verteld dat ik mijn werk op de Kleine Aarde heel belangrijk vond, maar in de begeleiding van cliënten veel belangrijkere stappen kan zetten als ze van ruim 250 gram vlees per dag naar 100 gram gaan!
Helemaal mee eens, maar voor veel mensen gaan bij sommige termen de oorbellen rinkelen. Ik let altijd op hoe ik het breng.
Simpelste advies en daarmee maak je al veel meters “eet minder rund en varken”. De rest is lastiger maar daar hebben wij nog genoeg ruimte om mee te adviseren!
Deze chart vind ik zeer handig en duidelijk:
https://www.ewg.org/meateatersguide/eat-smart/
30 jaar geleden was ik als diëtiste al bezig met ecologische pure voeding. Ik begrijp niet dat ze durft te stellen dat het niet leeft bij oudere collega’s. Ik was zeker niet alleen hoor. We hadden toen al een werkgroep die thema’s verder uitdiepte.