De Gezondheidsraad heeft een diëtist nodig

In 2015 deed de Gezondheidsraad een mooie belofte in de nieuwe Richtlijnen goede voeding. Voortaan zouden de wetenschappers veel minder kijken naar losse nutriënten en voedingsmiddelen, en veel meer naar complete voedingspatronen. Want voeding is natuurlijk veel meer dan de optelsom van nutriënten, en die nutritionistische blik is zóóó 2008.

Toch bracht de Gezondheidsraad onlangs een nieuw advies uit over een enkelvoudig nutriënt: eiwit. Ik vond dat advies bijzonder nutritionistisch en opvallend onpraktisch.

Nu is het natuurlijk niet de taak van de Gezondheidsraad om praktisch te zijn. Die ondankbare taak mag het Voedingscentrum altijd uitvoeren na elk nieuw rapport. De cijfermatig getalenteerde voedingskundigen uit Den Haag gaan dan vlijtig doorrekenen wat voor consequenties de nieuwe normen hebben voor de Schijf van Vijf, om vervolgens dan de aanbevolen hoeveelheden te tweaken richting het perfectionistische ideaal.

Maar ik durf te wedden dat zélfs de medewerkers van het Voedingscentrum nu de wenkbrauwen optrokken. Want de aanbevolen hoeveelheid eiwit voor gezonde volwassenen is volgens de Gezondheidsraad (tromgeroffel!) gestegen van 0,80 gram eiwit per kilogram lichaamsgewicht naar 0,83 gram eiwit per kilogram lichaamsgewicht. Voor de gemiddelde Nederlander is dat zo’n 2 gram per dag “extra”, iets dat met een paar slokken melk al voor de bakker is. Ik had ook geen verhoging verwacht voor volwassenen, maar deze 0,03 gram verhoging suggereert een precisie die er in het echte leven niet is.

Het tweede advies van de Gezondheidsraad, waarvan mijn wenkbrauwen meer dan 0,03 centimeter omhoog gingen, is om de eiwitaanbeveling voor ouderen niet te verhogen. En dat terwijl er zo veel fysiologische redenen zijn om juist voor die doelgroep wél wat scheutiger te zijn. De belangrijkste reden is dat je door voldoende eiwitten (plus beweging) de “automatische” spierafbraak bij het ouder worden kunt afremmen of zelfs voorkomen. Een andere reden is de verzadigende werking van eiwit, wat helpt om de energie-inname te reguleren. Nóg een extra reden is dat eiwitten heel belangrijk zijn voor kwetsbare ouderen. De Gezondheidsraad noemt kwetsbare en ondervoede ouderen wel: ze sluiten niet uit dat voor deze groep de eiwitbehoefte hoger ligt, maar verder gaan ze niet in dit advies. Terwijl dat nou een groep is die veel baat had kunnen hebben bij een duidelijk eiwitplan. Tot slot kunnen de verhoogde behoeften van ouderen aan calcium, vitamine B12, B6 en D veel gemakkelijker worden gedekt in voeding die veel eiwitrijke producten bevat,  zoals vis, eieren en zuivel.

Natuurlijk, wetenschap is de basis. Maar het uitlichten van één nutriënt geeft scheve en onhaalbare voedingsadviezen. Wat de Gezondheidsraad had moeten doen, is trouw blijven aan de belofte van 2015. Dat betekent dat ze het advies hadden moeten doorrekenen en vertalen naar een compleet voedingspatroon dat geschikt is voor de bevolking. En dat ze daarbij juist extra aandacht hadden geschonken aan doelgroepen met verhoogde behoeften.

Doorrekenen? Vertalen naar een compleet voedingspatroon? Aangepast aan de doelgroep? Het is duidelijk. De Gezondheidsraad heeft een diëtist nodig.