De 4 basisprincipes van gezonde voedingspatronen

Veel voedingspatronen kunnen gezond zijn, zolang ze voldoen aan 4 basisprincipes: adequaat, gebalanceerd, matig en gevarieerd. Dat stellen de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) en de Voedsel- en Landbouworganisatie van de Verenigde Naties (FAO) in een gezamenlijk standpunt. Ook geven ze advies over een gezonde verdeling van de macrovoedingsstoffen, met maximaal 10 energieprocent vrije suikers.

Cruciale rol van voeding

De cruciale rol van voedingspatronen voor ziektepreventie en gezondheidsbevordering is nog nooit zo duidelijk geweest, stellen de WHO en FAO. Gezonde voeding heeft momenteel een prominente plaats in de wetenschappelijke literatuur en publieke media, al ontbreekt vaak consensus over wat gezonde voeding nu precies is. Daarom hebben de WHO en FAO 4 basisprincipes geformuleerd over wat gezonde voedingspatronen zijn. Voedingspatronen die aan deze principes voldoen, kunnen gedefinieerd worden als gezonde voedingspatronen.

Een gezond voedingspatroon is:

1. Adequaat
   Levert voldoende essentiële voedingsstoffen om tekorten te voorkomen en de gezondheid te bevorderen, zonder overdaad.
2. Gebalanceerd
   Is gebalanceerd in energie-inname en energiebronnen (vetten, koolhydraten en eiwitten) om een ​​gezond gewicht, groei en ziektepreventie te bevorderen.
3. Matig
   Bevat een gematigde consumptie van voedingsmiddelen, voedingsstoffen of andere verbindingen die in verband worden gebracht met nadelige gezondheidseffecten. Denk niet alleen aan zout (maximaal 5 gram per dag), vrije suikers, verzadigd vet en transvet, maar ook aan rood en bewerkt vlees en ultra-bewerkte voedingsmiddelen (volgens de NOVA-classificatie).
4. Gevarieerd
   Bevat een grote verscheidenheid aan voedzame voedingsmiddelen binnen en tussen voedselgroepen. Dit draagt bij aan een hoge voedingswaarde en inname van andere gezondheidsbevorderende stoffen.

Macrovoedingsstoffen

In het rapport geven de FAO en WHO ook een overzicht van de aanbevolen hoeveelheden macrovoedingsstoffen:

• Eiwit: 10-15 energieprocent
• Vet: 15-30 energieprocent (voor kinderen van 2-19 jaar 15-35 energieprocent)
  • verzadigd vet: maximaal 10 energieprocent
  • transvet: maximaal 1 energieprocent
  • meervoudig onverzadigd vet: 6-10 energieprocent
  • enkelvoudig onverzadigd vet: varieert afhankelijk van de hierboven genoemde soorten vet
• Koolhydraten: 45-75 energieprocent
  • vrije suikers: maximaal 10 energieprocent

Onder vrije suikers wordt verstaan: monosacchariden en disacchariden die zijn toegevoegd (door fabrikanten, koks of de consument) of die van nature aanwezig zijn in honing, siroop en vruchtensap(concentraat).

Exacte samenstelling varieert

De 4 basisprincipes vormen de basis voor de beoordeling van de gezondheid van voedingspatronen en voor beleid gericht op het verbeteren van de voeding. Een gezond voedingspatroon bevordert gezondheid, welzijn, groei en ontwikkeling en ondersteunt een actieve levensstijl. Ook voorkomt het ziekten en een tekort en te veel aan voedingsstoffen. De exacte samenstelling van een gezond voedingspatroon varieert en hangt af van een breed scala aan sociale, economische en omgevingsfactoren, waaronder individuele voorkeuren en overtuigingen, cultuur, tradities, religie, inkomen en de beschikbaarheid en betaalbaarheid van voedingsmiddelen, zo stellen de WHO en FAO.

Bron: WHO