Casus uit de kinderrevalidatie
Katja Passchier werkt als kinderdiëtist in de medisch specialistische kinderrevalidatie bij Basalt. Binnen het multidisciplinaire team van behandelaars bewaakt Katja de voedingstoestand van kinderen met een aandoening of syndroom. Daarbij komt Katja regelmatig voedingsgerelateerde problemen tegen waarvoor geen evidence based behandelingen voorhanden zijn. In de rubriek “Praktijk” bespreekt Katja een casus van een meisje met een syndroom en problematisch gedrag bij hongergevoel.
Wil je ook bloggen over jouw werk of ken je een collega met een goed verhaal? Tip de redactie op info@nieuwsvoordietisten.nl.
Hier is de casus van Katja:
Problematisch gedrag bij hongergevoel
Afgelopen maand kreeg ik een verwijzing van een patiëntje met het zogenoemde 22q11deletie-syndroom voor haar obesitas en problematisch gedrag bij hongergevoel. Het 14-jarige meisje heeft een verstandelijke beperking en bij hongergevoel wordt ze moeilijk hanteerbaar en agressief. Als het hongergevoel na relatief lange tijd gezakt is, gedraagt ze zich weer gewoon en is ze niet meer gefixeerd op eten.
Hulpvraag van moeder
Bij het uitvragen naar het eten en drinken van dit meisje vertelt haar moeder alle maatregelen die zij zelf al genomen heeft om het toenemende gewicht, maar ook het negatieve gedrag van haar dochter te beperken. En dat doet ze al heel goed, onder meer door het weglaten van toegevoegde suikers, aanbieden van vezelrijke voedingsmiddelen en geven van caloriearme tussendoortjes. Zij vertelt hoe haar op zich langzame dochter in een oogwenk eten kan pikken, weghappen en doorslikken. Het verzadigingsgevoel na een eetmoment laat relatief lang op zich wachten. Moeder wil graag weten hoe ze met het aanbieden van andere voedingsmiddelen het hongergevoel van haar dochter kan beïnvloeden.
Leptine-resistentie
Bij dit meisje zou leptine-resistentie een rol kunnen spelen. Het lichaam reageert dan niet meer goed op het hormoon leptine. Leptine, ook wel het verzadigingshormoon genoemd, geeft aan de hersenen door wanneer het lichaam verzadigd is. Symptomen van leptine-resistentie zijn onder meer: regelmatig een hongergevoel, niet verzadigd zijn na een maaltijd, overgewicht, lusteloosheid en geen zin om te bewegen. Moeder herkent deze symptomen bij haar dochter. De oorzaken van leptine-resistentie zijn divers, waarvan het negeren van het verzadigingsgevoel, obesitas met vetophoping rond de buikstreek en slechte slaapkwaliteit van toepassing zijn op dit meisje. Haar verstandelijke beperking speelt hier mogelijk ook een grote rol bij. De leptinewaarden van het bloed zouden kunnen worden bepaald en gevolgd. Maar omdat niet bekend is of de referentie-intervallen van leptine ook valide zijn bij het 22q11-syndroom, besluiten we voor nu om geen bloed te prikken bij dit meisje.
Voedingsadviezen
We bespreken om uit te proberen of we met name de duur van het hongergevoel kunnen beperken, met voedingsadviezen zoals die worden gegeven bij leptine-resistentie maar ook bij insulineresistentie. Uiteraard passen de adviezen binnen een volwaardige voeding van een meisje in de groei. De belangrijkste adviezen zijn:
- kies zoveel mogelijk voor onbewerkte producten
- beperk de hoeveelheid koolhydraten per dag en per maaltijd, passend bij de leeftijd van het meisje
- geef maximaal 2 fruitporties per dag maar wel een ruime groenteportie
- probeer om maximaal 3 maaltijden per dag te geven en niets meer na het avondeten
- geef in het begin eventueel een eiwitrijk, koolhydraatarm tussendoortje
- zorg dat elke maaltijd ruim eiwitten bevat
Daarnaast zouden omega-3 vetzuren een goede invloed kunnen hebben op de leptineregulatie. Deze vetzuren zitten in voedingsmiddelen die prima binnen bovengenoemde adviezen passen, zoals verschillende oliën en vette vissoorten. We vertalen de adviezen naar voedingsmiddelen die passen bij het meisje en het gezin. Moeder is blij met de tips en gaat proberen deze toe te passen. We spreken af binnenkort weer contact te hebben.
Practice based
Diëtisten binnen de kinderrevalidatie zijn vaak “eenpitters”. Bij dit soort casussen neem ik vaak contact op met collega’s in de kinderrevalidatie en verstandelijk gehandicaptenzorg. Bij een dergelijke casus is vaak geen evidence based behandeling voorhanden en werk ik vooral practice based, dus op basis van kennis en ervaring van collega’s en mijzelf. Dit houdt voor mij ons al mooie vak extra levendig en boeiend.
Gepubliceerd op 28 maart 2023
Door Angela Severs
Reageer op dit artikel
Actueel
Dank je José, ik heb dit niet allemaal in de casus beschreven, maar er wordt bij dit meisje meer ingezet dan alleen het aanpassen van de voeding. Met name op gedrag en communicatie. Hier ben ik vooral ingegaan op de hulpvraag van moeder.
Bedankt voor je aanvulling!
Hallo Katja, ik help het je hopen dat dit advies gaat helpen bij /tegen de gedragsproblemen. Ben bekend met dit syndroom . Natuurlijk is het goed een meer verzadigende voeding te geven. Het ontbreken van een verzadigingsgevoel / eetdwang (!) blijft een probleem naar mijn ervaring . Er moet actie zijn op gedrag. Eigenlijk net zoals bij kinderren met het Prader Willi Syndroom, beetje afhankelijk van de genetische variant die zij hebben, zij hebben altijd honger, voelen nooit verzadiging en moeten daar toch mee leren leven. Daarbij is , naast een goed voedingsadvies de inzet van een ondersteunen eetcoach met syndroom/ VG ervaring heel belangrijk om te leren hoe met gedrag om te gaan. Zelf heb ik daar hele goede ervaring mee, heb een dergelijk ervaren coach in mijn Stippencoach team. De Stippencoach methode is mogelijk handig tbv moeder . Kun je de grens voor intake kcal goed mee aangeven. Er speelt waarschijnlijk ook een ASS bij dit kind, hoort bij het syndroom, dus visualiseren is ook voor haar belangrijk.
Wat je in ieder geval al kunt doen is de omgeving zo inrichten dat er rondom eten en drinken duidelijkheid is , structuur en regelmaat in de eet momenten per dag met een duidelijke begrenzing , eten uit het zicht houden, eten moet niet bereikbaar zijn als er geen eetmoment is. Dat zal de onrust die eetdwang met zich mee brengt, kunnen beperken.
Voeding gerelateerde problemen bij syndroomkinderen zijn vaak een puzzel. Soms zijn er gespecialiseerde poli’s in ziekenhuizen . Maar ik adviseer je persoonlijk de AVG arts Erik Boot die expert is in dit syndroom en werkt bij ’s Heeren Loo t raadplegen.
Succes met deze casus.