Amerikaanse hartstichting vergelijkt populaire voedingspatronen

DASH, een mediterrane voeding, een pescotarische voeding (geen vlees) en een vegetarische voeding (geen vlees en vis) zijn beter voor hart en bloedvaten dan vetbeperkte, koolhydraatbeperkte, veganistische en paleolithische voedingspatronen. Dat stelt de American Heart Association in een nieuw wetenschappelijk standpunt, gepubliceerd in Circulation.

DASH is de winnaar

De American Heart Association heeft onderzocht in hoeverre 10 populaire voedingspatronen voldoen aan haar richtlijnen voor gezonde voeding voor hart- en bloedvaten. Het beste scoorde DASH: dit voedingspatroon bevat bijvoorbeeld weinig zout, toegevoegde suiker, alcohol en bewerkte voedingsmiddelen en is rijk aan zetmeelarme groenten, fruit, volle granen en peulvruchten. Eiwitten komen vooral uit plantaardige bronnen als peulvruchten en noten, aangevuld met vis, schaal- en schelpdieren, mager vlees en gevogelte en halfvolle en magere zuivelproducten.

Mediterraan en geen vlees

Een mediterrane voeding scoort volgens de American Heart Association iets lager dan DASH, omdat het niet expliciet de nadruk legt op minder zout en een matige alcoholconsumptie omvat. Ook voedingspatronen zonder vlees, maar met vis, eieren en/of zuivel staan in de groep met de hoogste ranking, met scores vanaf 85 op een schaal van 100 punten.

Veganistisch en vetbeperkt

Naast deze eerste groep van best scorende voedingspatronen zijn er nog 3 groepen met aflopende scores. Groep 2 heeft een score tussen 75 en 85 en daarin zit een veganistische voeding en een vetbeperkte voeding (met minder dan 30 energieprocent vet). Beide patronen benadrukken de consumptie van groente, fruit, volle granen, peulvruchten en noten, terwijl alcohol en voedingsmiddelen en dranken met toegevoegde suikers worden afgeraden. Allemaal pluspunten dus. Maar er zijn ook minpunten. De restricties van een veganistische voeding maken het volgens de American Heart Association lastig om langdurig vol te houden, ook bij uit eten. Bovendien verhoogt een veganistische voeding het risico op een tekort aan vitamine B12, waardoor supplementen nodig zijn. Bij een vetbeperkte voeding worden alle vetten vaak over één kam geschoren, terwijl de aanbeveling juist is om verzadigd vet te vervangen door onverzadigd vet, aldus de American Heart Association. Daarnaast kan een vetbeperkte voeding overconsumptie van ongezonde koolhydraten in de vorm van toegevoegde suikers en geraffineerde graanproducten in de hand werken. Maar een juiste begeleiding en voorlichting kan deze nadelen opheffen, erkent de American Heart Association.

Koolhydraatbeperkt en zeer vetbeperkt

Een koolhydraatbeperkte voeding (met minder dan 30-40 energieprocent koolhydraten) schaart de American Heart Association in de 3^e groep, met scores tussen 55 en 74. Daarin staat ook een zeer vetbeperkte voeding (met minder dan 10 energieprocent vet). Deze voedingspatronen beperken voedingsmiddelengroepen die juist aanbevolen worden in de richtlijnen. Zo worden fruit, granen en peulvruchten vanwege hun koolhydraatgehalte beperkt in koolhydraatbeperkte voedingspatronen. Het gevolg is dat de inname van vezels vermindert, terwijl de inname van verzadigd vet uit vlees en andere dierlijke bronnen vaak toeneemt. Noten en gezonde plantaardige olie worden beperkt bij zeer vetbeperkte voedingspatronen. Deze voedingspatronen kunnen leiden tot tekorten aan vitamine B12, essentiële vetzuren en eiwitten, aldus de American Heart Association.

Ketogeen en paleolithisch

In de 4^e en laatste groep, met scores onder 55, staan een ketogene voeding (minder dan 10 energieprocent koolhydraten) en een paleolithische voeding. Over het algemeen komen deze slecht overeen met de richtlijnen. Toch zijn er ook pluspunten aan deze voedingspatronen: de nadruk op zetmeelarme groenten, noten en vis en vermindering van de consumptie van alcohol en toegevoegde suikers. Maar het grote nadeel is dat de restricties op fruit, volle granen en peulvruchten ten koste gaan van de vezelinname. Bovendien bevatten deze voedingspatronen veel vet, waaronder verzadigd vet. Een hoge inname van verzadigd vet en lage innames van vezels zijn allebei gelinkt aan het risico op hart- en vaatziekten. Op de korte termijn kunnen deze voedingspatronen weliswaar substantieel gewichtsverlies opleveren, maar op de lange termijn zijn er geen verschillen gevonden met andere, minder restrictieve, voedingspatronen, aldus de American Heart Association.

10 richtlijnen van de American Heart Association

In het onderzoek zijn 9 van de 10 richtlijnen voor een gezonde voeding voor hart en bloedvaten gebruikt. Alleen de eerste richtlijn over de energiebalans is niet meegenomen, omdat daar ook andere factoren meespelen zoals hoeveelheid beweging. De 10 richtlijnen gezonde voeding van de American Heart Association zijn:

1. Breng voedsel en calorie-inname in balans met fysieke activiteit om een gezond gewicht te behouden
2. Varieer volop en eet veel fruit en groenten om een volledig scala aan voedingsstoffen uit voedsel te halen in plaats van uit supplementen
3. Kies volle granen en andere voedingsmiddelen die grotendeels uit volle granen bestaan
4. Zorg voor gezonde, magere en/of vezelrijke eiwitbronnen, zoals plantaardige eiwitten (noten en peulvruchten), vis of schaal- en schelpdieren, magere of halfvolle zuivelproducten, mager vlees en beperk rood en bewerkt vlees
5. Gebruik vloeibare, niet-tropische plantaardige olie zoals olijf- of zonnebloemolie
6. Kies zoveel mogelijk voor minimaal bewerkte in plaats van ultrabewerkte voedingsmiddelen
7. Verminder de consumptie van dranken en voedingsmiddelen met toegevoegde suikers
8. Kies of bereid voedsel met weinig of geen zout
9. Beperk alcoholgebruik; als je niet drinkt, begin er dan niet mee
10. Pas deze richtlijnen toe, ongeacht waar voedsel wordt bereid of gegeten

Bron: American Heart Association